بنده ی درستکاری

طاعت آن نیست که بر خاک نهی پیشانی
صدق پیش آر که اخلاص به پیشانی نیست
سعدی
در انجیل، در رساله ی رومیان (۶: ۱۸) آمده است: خدا را سپاس که از گناه رو بر تافتید و اینک «بنده ی درستکاری» شده اید. عبارت بنده ی درستکاری ( صواب )، بسیار ژرف است. پیش از انجیل، اوستا به ما سفارش کرده است تا پیرو راستی باشیم و پندار نیک، گفتار نیک و کردار نیک را پایه رفتار خویش قرار دهیم. در جایی زرتشت آرزو می‌کند: «ای راستی، شکوه منش پاک را از آن من ساز.»
 نیکی، ارزش انسانی، اجتماعی و اخلاقی انکار ناپذیری در همه دین ها، ایدیولوژی ها و فلسفه هاست. میان دو اصطلاح نیکی و درستی، از نظر ارزیابی، اختلاف وجود دارد. اگر عملی از نظر اخلاق، الزامی باشد، درست است. در مقام مقایسه، عمل یا شیئ، وقتی نیک است که از نظر فاعل یا صاحب آن عمل و شیئ نیز نیک باشد. اعمال آدمی ممکن است نیک یا بد باشند اما ممکن است از دید اخلاق و یا از حیث انگیزه، نیک یا بد باشند. برای نمونه، کمک به مستمند، عمل نیک است اما در صورتی که از روی وظیفه یا حس همدردی باشد. فردوسی حکیم  بزرگ ایران و جهان گوید:
جوانمردی و راستی پیشه کن
همه نیکویی اندر اندیشه کن
 در قرآن کریم بارها از فضیلت صدق سخن به میان آمده. از جمله در آیه ۱۱۹ سوره توبه آمده است: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللّهَ وَكُونُواْ مَعَ الصَّادِقِينَ: ای کسانی که ایمان آورده اید، تقوای الهی پیشه کنید و در زمره ی درستکاران باشید. در ادبیات اسلامی ما دو اصطلاح احسان و صدق، رواج دارند. احسان نیکی کردن و صدق، درستکاری پیشه کردن است.سعدی بزرگ می فرماید:
نیک و بد چون همی بباید مرد
خنک آنکس که گوی نیکی برد
برگ عیشی به گور خود فرست
کس نیارد ز پس، ز پیش فرست
ناصر خسرو نیز که حجت و حکیم است و سراسر پند، گوید:«مایه هر نیکی و اصل نکویی راستی است/راستی هر جا که باشد نیکویی پیدا کند/راستی کن تا به دل چون چشم سر، بینا شوی/راستی در دل، ترا چشم دگر بینا کند.»درستکاری از نظر کردارشناسی و اخلاق حرفه ای نیز بسیار مهم و حیاتی است. برای نمونه، در ماده 1 قواعد ناظر بر رفتار وکلای دادگستری کانادا (Upper Canada ) مقرر شده است: درستکاری، شرط اساسی و لازم برای هر فردی است که به حرفه وکالت، می‌پردازد. چنانچه موکل به درستکاری و امین بودن وکیل، تردید داشته باشد، این عنصر اساسی، در رابطه ی لازم و مناسب وکیل -موکل مفقود است. بنا بر این، اگر اصل و وصف درستکاری و مفید بودن وکیل برای موکل، جاری نباشد، اعتبار حرفه وکالت، از بین می رود، قطع نظر از اینکه وکیل صلاحیت علمی و حقوقی داشته باشد یا خیر.