لزوم دفاع از تولید «برای ایران»

همدلی| گروه اقتصاد: یک کارشناس ارشد بازار سرمایه درباره وضعیت اسفناک این روزهای بورس تهران می‌گوید: مسائلی به وجود آمد که همزمانی آنها عنوانی به جز «بدبیاری» نمی‌تواند داشته باشد. اگر کمی ماورایی هم فکر کنیم باید بگوییم بازار سهام چشم خورده است.«ولید هلالات» رئیس هیات مدیره شرکت سبدگردان اقتصاد بیدار می‌گوید: اگر افت بازار سهام را از جنبه p.e (حاصل تقسیم قیمت بر سود پیش‌بینی شده شرکت) بررسی کنیم، با حداقل چهار مورد اساسی برخورد می‌کنیم. وی در تبیین گزاره نخست گفت: ریسک‌های نظامی و اجتماعی در سال 1401 و 1402 به شدت افزایش یافت و هم اکنون شاخص کل بازار بورس در حال نزدیک شدن به عددی است که در دی ماه 1401 آن را تجربه کرد. بخشی از این مساله ناشی از شکست نسبت p.e بازار است که نشات گرفته از صرف ریسک بالاتر است لذا بخشی از این شکست p.e جریانی در سطح جهانی بوده است. اگر به سال 1400 هم بازگردیم، آغاز جنگ روسیه و اوکراین، مذاکراتی که به توافق ختم شده بود را به حاشیه برد و یادمان باشد آن زمان دلار تنها 28هزار تومان بود. سه رویداد مذکور سطح ریسک کشور را بالا بردند و نمود آن در شکست p.e دیده شد.هلالات در تبیین مورد دوم از دلایل افزایش نسبت قیمت به سود شرکت‌ها گفت: قیمت‌گذاری دستوری و دلارزدایی در ابتدا یک حرف و جریان پوپولیستی محسوب می‌شد اما آش آنقدر شور شد که حالا می‌بینیم هلدینگ‌های بزرگ و مالک صندوق‌های بازنشستگی با کاهش dps (سود تقسیمی به ازای هر سهم) طی چند سال اخیر و افزایش سطح حقوق و دستمزد دچار کسری جدی شده‌اند. سطح درآمد شرکت‌ها کمتر از تورم اعلامی بخش تولید کشور رشد کرده و این مساله نشان می‌دهد که صنایع بزرگ و صنایع در ارتباط مستقیم با مردم با کمترین رشد در نرخ فروش مواجه بوده‌اند و این مساله باعث شده که درآمد آنها کمتر از تورم تولید در کشور رشد کند، نتیجه اینکه حاشیه سود بهار سال 1400 برابر با 30درصد در کل بازار بوده اما در بهاری که گذشت به 18درصد تنزل یافته است و همچنین حاشیه سود 30درصد سال 1401 به سطح 25درصد در سال 1402 کاهش یافته است. لذا عدد eps (سود پیش‌بینی شده هر سهم) با شیب بسیار کندی رشد می‌کند، شیبی بسیار کمتر از تورم! در طرف مقابل هزینه عمومی اداری طی دو سال 120درصد رشد کرده است!
قطعی برق و گاز، شوخی شوخی جدی شده است
این فعال بازار سرمایه ادامه داد: قطعی برق و گاز هم به شدت جدی شده به شکلی که برای اولین بار است که به‌رغم وجود تورم بالا، اما درآمد تیر 1403 شرکت‌ها به طور کلی از درآمد تیر 1402 بیشتر نیست و میزان کاهش تولید و عرضه در کشور قابل توجه است. همچنین نرخ بهره بسیار بالا و غیرمنطقی باعث شده تا هزینه مالی شناسایی شده 500 نماد بورسی طی دو سال 154درصد رشد کند. سیاست انقباضی افراطی، رکود را آن‌قدر تشدید کرده که دوره وصول مطالبات به شدت افزایش یافته و کسری نقدینگی شرکت‌ها با تسهیلاتی پوشش یافته که هزینه تامین کسری سرمایه در گردش آن از اساس توجیه اقتصادی ندارد.وی با اشاره به خواسته سهامداران برای تغییر رئیس سازمان بورس گفت: تغییر مربی می‌تواند شوک کوتاه‌مدت بدهد اما سطح خواسته‌های فعالین بازار سهام که چهار سال در درد و رنج بوده‌اند نباید به این مسائل محدود باشد. این مساله لازم است برای همه مسجل شود که بازار بورس زمانی حال خوبی دارد که تولید حال خوبی داشته باشد.
صنعت هیچ وقت تا این اندازه تحت فشار نبوده است
هلالات ادامه داد: مطالبات فعالان بورس با مطالبات صنعتگران و تولیدکنندگان کشور کاملا مشترک است. ما می‌گوییم هزینه تولید باید منطقی باشد و درآمد تولیدکننده اگر سرکوب شود، تولید سرکوب می‌شود و اگر تولید توجیه نداشته باشد، کسری عرضه، تورمی شدیدتر از تورم ناشی از افزایش قیمت‌ها ناشی از تورم معمول ایجاد خواهد کرد. فرصت زیادی نمانده و از نظر من که 20 سال است صورت مالی می‌خوانم، هیچگاه صنعت تا این اندازه تحت فشار نبوده و هیچگاه صنعتگر تا این اندازه دچار مشکلات فرعی نبوده است.