دولت چهاردهم، انتظارات و نظارت ملی

دولت چهاردهم، انتظارات و نظارت ملی

محسن صنیعی (استاد دانشگاه)

با برگزاری انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری دوره چهاردهم در ۸ و ۱۵ تیر و انتخاب دکتر پزشکیان، یک روش ابتکاری در انتخاب وزرا به کار گرفته شد. حدود ۴۵۰ نفر، در کمیته‌‌های مختلف تعیین وزرا، رزومه حدود ۱۷۰۰ نفر را بررسی کردند و شورای راهبری، برای هر وزارت‌خانه نام ۳ تا ۵ نفر را به رئیس جمهور ارائه دادند. در یادداشتی نقدی بر این فرآیند داشتم و نوشتم که نبود ساز و کارهای حزبی در ایران، ما را به سمت چنین روندی کشانده است. اگر ساز و کارهای حزبی برقرار بود، حزب یا جبهه پیروز برای هر وزارت خانه از قبل از انتخابات، نفر خود را در اختیار داشت و انتقال دولت با سهولت و زمان کمتری صورت می‌گرفت. اما پس از مراسم تنفیذ و تحلیف و رسمیت بخشی به ریاست جمهوری، لیست شورای راهبری برای وزارت‌خانه‌ها، در یک کمیته پنج نفره، مورد بررسی قرار گرفته است و نهایتا با استعلامات و تاییداتی که بر لیست وزرا گرفته شده است، لیست پیشنهادی هیات دولت، روز یک شنبه ۲۱ مرداد به مجلس ارائه شد.
در طول سه روز گذشته، افکار عمومی خصوصا آنان که در دوره انتخابات ریاست جمهوری برای آقای دکتر پزشکیان به طور جدی تبلیغ کردند، بسیار ناخرسند از این لیست هستند. در ترکیب لیست پیشنهادی، معدود افرادی با تعلق کامل اصلاح طلبی، بسیاری با گرایش میانه و وزرایی با تعلق کامل به اصول‌گرایی که وزارت خانه‌‌های کلیدی یا کشور را برعهده دارند، به چشم می‌خورد. اما چند نکته‌‌‌‌ای بر این لیست پیشنهادی و شرایط پس از انتخاب این دولت‌:
 ۱- لیست نهایی وزرا، لیستی است که بازتاب جدی عمدتا منفی در فضای مجازی و میان جامعه رای دهنده به دکتر پزشکیان پیدا کرد. آنان که به دکتر پزشکیان رای دادند، به هدف منافع ملی و رهایی کشور از افراطی‌گری رای داده‌اند، در نتیجه انتظار آن را داشتند که خصوصا در وزارت خانه‌‌های سیاسی و امنیتی، کسانی باشند که تغییر در سیاست‌ها را نشان دهد نه کسانی که نماد تداوم همان سیاست‌‌های امنیتی، اجتماعی و سیاسی گذشته هستند‌.
۲- در بعضی وزارت خانه ها، آقای دکتر پزشکیان، یا در اثر استعلامات یا تأییدات لازم، ناگزیر شده است که افرادی را در لیست وزرا قرار دهد. بعضی از این افراد، مشخص است که حتی از طرف رئیس جمهور، پیشنهاد نشده اند. طبق اطلاع رسانی دکتر ظریف، فقط ۱۰ نفر از این لیست، از خروجی شورای راهبری بوده اند و ۹ نفر دیگر خارج از لیست‌ها بوده اند‌.
 ۳- بیش از دو دهه است که بحث ساختار دوگانه انتصابی، انتخابی مطرح شده است. گرچه بعضی‌ها آن را انکار می‌کنند ولی اگر به ساختار حقوقی و حقیقی جمهوری اسلامی بنگرند، این یک واقعیت در ساختار موجود است. این که مردم با شعارهایی به کاندیدای جبهه اصلاحات رای می‌دهند ولی کلیدی‌‌‌‌‌ترین وزارت‌خانه‌ها به جناح رقیب می‌رسد، برمی گردد به ساختار دو گانه‌‌‌‌ای که در کشور وجود دارد. متاسفانه انتخابات فقط برای تعیین دولت است و نقشی اساسی در تعیین سیاست‌‌های کلان حاکم بر کشور ندارد‌.
 ۴- اینک که در حال تشکیل دولتی هستیم که ترکیبی از گرایش‌‌های مختلف سیاسی است، خوب است توسعه کشور را هدف قرار داد. اگر چه نیازی به دولت ائتلافی نبود چون که پیروز انتخابات مشخص بود ولی حال که با توجه به ساختار حاکم بر کشور، یک دولت ائتلافی شکل گرفته است، خوب است برای وفاق ملی، همه جناح‌ها خود را سهیم در این دولت بدانند و از فرصت این دولت برای وفاق ملی و گفت‌و‌گوی ملی بهره برداری کنند. اجازه ندهند نیروهای آتش به اختیاری که از قضا می‌توانند گوش به فرمان باشند، هر روز یک بحران در خیابان‌ها و مراسم‌ها در کشور بیافرینند. این دولت را دولت همه گرایش‌ها بدانند و تصمیمات آن را یک اراده ملی برای حل مشکلات کشور بدانند‌.
 ۵- شرایط موجود، لازم می‌دارد که همه دلسوزان کشور که در فکر اصلاح امور هستند، در فضای رسانه‌‌‌‌ای و اجتماعی، فعال باشند. سیاست‌ها و عملکردها را نقد کنند. ضعف‌ها و قوت‌ها را نقد کنند. کشور ما دچار بحران‌‌های متعدد است که یکی از بحران ها، بحران انرژی است. با سیاست‌‌های موجود، تا بیست سال آینده، ناترازی انرژی الکتریکی از بین نخواهد رفت بلکه شاید این مشکلات و بحران ها، روز به روز، تشدید شوند. کشور نیاز دارد که با همدلی، وفاق ملی و با تحول در سیاست ها، به سمت حل اساسی بحران‌ها پیش برود‌.
۶- در یادداشتی تحت عنوان «آقای رئیس جمهور، اولین منتقدان، حامیانت هستند» نوشتم که آنان که به دکتر پزشکیان رای دادند، به هدف منافع ملی و رهایی کشور از افراطی گری رای داده‌اند، در نتیجه این چنین نیست که همه کارهای دولت چهاردهم را تایید کنند. مواردی را ذکر کردم که در چند هفته گذشته در فضای رسانه ای، خصوصا در میان اصلاح طلبان بازتاب پیدا کرده بود. نباید کاری کرد که جامعه رای دهنده از دولت دکتر پزشکیان ناامید گردد.
نباید این برداشت ایجاد شود که انتخابات، یک امر بیهوده است‌.
 ۷- سخن آخر، با توجه به این که لیست پیشنهادی باید در مجلس دوازدهم، به رای گذاشته شود، باید به نمایندگان مجلس گفت که دست از بحث‌‌های کهنه‌‌‌‌ای مانند ۸۸ بردارند. وزیری که در حوزه تخصصی معرفی شده است و توانسته است رای صاحب‌نظران در کمیته‌‌های تخصصی و شورای راهبری را به دست آورد را با حرف‌‌های تکراری، رد نکنید. حذف این وزرا، یعنی این که حداقل امیدهایی که به دولت چهاردهم وجود دارد به ناامیدی تبدیل شود.