شینگن عربی، فرصت یا تهدید؟!

همدلی| حمید رضا خالدی: بالاخره بعد از چند ماه رسما خبر ویزای شینگن عربی اعلام شد که انعکاس فراوانی در حوزه گردشگری جهان داشت.
چندی قبل بود که وزیر اقتصاد‌‌ امارات متحد‌‌ه عربی، از تصمیم کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس (GCC) برای راه‌اند‌‌ازی یک سیستم رواد‌‌ید‌‌ واحد‌‌ خبر د‌‌اد‌‌ که به‌موجب آن ساکنان این کشورها می‌توانند‌‌ آزاد‌‌انه بین کشورهای عضو ترد‌‌د‌‌ کنند‌‌. د‌‌ر حال حاضر تنها شهروند‌‌ان (Citizen) کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس می‌توانند‌‌ بد‌‌ون ویزا به امارات متحد‌‌ه عربی، عربستان، بحرین، کویت، عمان و قطر سفر کنند‌‌ و مهاجران (Expatriates) مقیم این کشورها، برای سفر به هر یک از کشورهای عضوGCC، باید‌‌ د‌‌رخواست ویزا کنند‌‌. اگرچه برخی از ملیت‌ها می‌توانند‌‌ بد‌‌ون ویزا یا با د‌‌ریافت ویزای بد‌‌و ورود‌‌ به این کشورها سفر کنند‌‌. اوایل سال جاری میلاد‌‌ی بود‌‌ که وزیر گرد‌‌شگری بحرین از برنامه‌ کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس، برای صد‌‌ور ویزای شینگن برای گرد‌‌شگران خبر د‌‌اد‌‌. «فاطمه الصیرافی» طی سخنانی د‌‌ر روید‌‌اد‌‌ نمایشگاهی بازار سفر عربی گفت که مذاکرات د‌‌ر سطح وزیران برای اجرای یک سیستم رواد‌‌ید‌‌ یکپارچه د‌‌ر حال انجام است و این سیستم به‌زود‌‌ی‌ راه‌اند‌‌ازی خواهد‌‌ شد‌‌. یکی از مقامات وزارت اقتصاد‌‌ امارات متحد‌‌ه عربی نیز د‌‌ر آن جلسه گفته بود‌‌ که این سیستم به گرد‌‌شگران کمک می‌کند‌‌ تا با خرید‌‌ یک پکیج سفر بد‌‌ون محد‌‌ود‌‌یت از چند‌‌ کشور بازد‌‌ید‌‌ کنند‌‌.
این طرح به تازگی در نشست وزیران کشور شورای همکاری خلیج فارس در مسقط به تصویب رسید. خبرگزاری عمان نوشته است این طرح تاثیرات مثبتی بر بخش‌‌های اقتصادی و گردشگری جنوب خلیج فارس خواهد شد. کشورهای جنوب خلیج فارس تلاش می‌کنند درآمدهای غیرنفتی خود به ویژه گردشگری را افزایش دهند.
این ویزا به سود گردشگران ایرانی خواهد شد. روابط ایران با دولت بحرین قطع است و معمولا ویزای گردشگری بحرین برای ایرانی‌ها صادر نمی شود. کویت هم هیچ ویزای گردشگری برای ایرانی‌ها صادر نمی کند. همچنین هنوز صدور ویزای گردشگری عربستان سعودی برای ایرانی‌ها فعال نشده است.
ویزای مشترک شورای همکاری خلیج فارس،‌ شبیه ویزای شنگن میان ۲۷ کشور اروپایی برقرار است. افراد با دریافت ویزا از یک کشور عضو شنگن می‌توانند به سایر کشورهای عضو این پیمان هم بدون نیاز به دریافت ویزای جداگانه،‌ سفر کنند.
“جاسم البدیوی” دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس گفت؛ پیش بینی می‌شود ویزای جدید، سال آینده ( ۲۰۲۴ ) یا سال ۲۰۲۵ راه اندازی شود.
وی گفت برآورد می‌شود این طرح جدید منجر به ساده سازی اقدامات سفر، حمایت از ارتباطات و هماهنگی مستمر میان کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس شود.دبیرکل گفت ویزای گردشگری واحد در آسان سازی حرکت گردشگران میان کشورهای حوزه خلیج فارس تاثیر مهمی خواهد داشت.
علاوه بر این، قرار است به زودی جریمه‌‌های عبور و مرور خودروها در کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس هم به یکدیگر متصل شوند.وزیر اقتصاد امارات (عبدالله بن طوق) هم در همین خصوص گفته است؛ ویزای مشترک بخش اساسی در استراتژی ۲۰۳۰ گردشگری کشورهای شورای همکاری خلیج فارس است. هدف، افزایش سهم گردشگری در اقتصاد از طریق افزایش سفر منطقه ای و بالابردن میانگین اشغال هتل هاست.استراتژی ۲۰۳۰ گردشگری شورای همکاری به دنبال رسیدن تعداد مسافران به ۶ کشور جنوب خلیج فارس به رقم ۱۲۸ میلیون و ۷۰۰ هزار نفر تا سال ۲۰۳۰ است. این رقم در سال گذشته میلادی (۲۰۲۲)،‌۳۹ میلیون و ۸۰۰ هزار نفر بود. این به معنی افزایش ۱۳۷ درصدی است.
وزیر اقتصاد امارات گفت ۷۰ درصد از گردشگران ورودی به امارات از کشورهای بزرگ گردشگرفرست هستند.
او تعداد هتل‌‌های امارات را ۱۱۱۴ هتل اعلام کرد و گفت این کشور بعد از عربستان سعودی بیشترین تعداد هتل در منطقه را دارد.
در حال حاضر شهروندان ۶ کشور جنوب خلیج فارس بدون نیاز به گذرنامه می‌توانند به صورت نامحدود به کشورهای یکدیگر سفر کنند.
ویزای شینگن در چند جمله
به زبان ساده، ویزای شینگن به دارنده آن این امکان را می‌دهد که در یک سفر با قدرت از مرزهای بین اتریش، آلمان، بلژیک، دانمارک، فنلاند، فرانسه، یونان، ایسلند، ایتالیا، لوکزامبورگ، نروژ، پرتغال، اسپانیا، سوئد، سوئیس و هلند عبور کند. درخواست این ویزا جایگزین درخواست و اخذ ویزا برای همه‌ آن کشورها است. این مسئله می‌تواند افق‌های بسیار گسترده‌تری را برای دارنده ویزای شینگن جهت سفر در اروپا، باز کند و به او این شانس را بدهد که از تمام دیدنی‌های اروپا لذت ببرد، به شرط آنکه بداند ابتدا چگونه برای ویزای شینگن و بیمه شینگن درخواست دهد!
به اعتقاد بسیاری از کارشناسان، این شینگن می‌تواند برای ایرانی‌ها فرصتی مناسب برای سفر به کشورهای همسایه خواهد بود چرا که امارات ویزای گردشگری آسان و دو کشور قطر و عمان هم ویزای فرودگاهی برای ایرانیان صادر می‌کنند.
رئیس این کمیسیون در خصوص طرح توسعه روابط بین‌الملل با تاکید بر ظرفیت گردشگران آسیای میانه و مقوله شینگن عربی، اظهار کرد: کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس برای توسعه صنعت گردشگری در منطقه، طرح شینگن عربی را ارائه کرده‌اند و بر این اعتقادهستند که این اقدام جان تازه‌ای به بخش گردشگری و در نتیجه اقتصاد کشورهای عضو این شورا خواهد بخشید؛ زیرا از تبادلات گردشگران است که درآمد ارزی حاصل می‌شود.
«مژگان ثابت تیموری» به توسعه روابط گردشگری کشورهای عضو پیمان شانگهای اشاره و تاکید کرد: با عضویت در این پیمان، صنعت گردشگری رشد پیدا می‌کند اما بهره گیری از این فرصت، نیازمند فراهم‌سازی زیرساخت‌های لازم و انجام اقداماتی است.
تهدید یا فرصت؟
مرتضی خاکسار، کارشناس اقتصاد گردشگری و استاد دانشگاه در گفت و گو با «همدلی» این خصوص می‌گوید: ایران کشوری غنی در عرصه گردشگری است اما برای استفاده از این پتانسیل باید برنامه ریزی کرد. کجای دنیا شما می‌توانید تخت جمشید یا سی و سه پل و منارجنبان را پیدا کنید؟ ایران به بیانی خودش یک قاره است. اما متاسفانه ما نمی توانیم از این پتانسیل به خوبی استفاده کنیم.
وی می‌افزاید: اما در مقابل کشورهای همسایه که در مقابل ما اصلا در حوزه گردشگری حرفی برای زدن ندارند، به این نتیجه رسیده اند که باید با هم یکپارچه شوند و متحد. این ویزای شینگن عربی هم در همین راستاست.
این کارشناس حوزه اقتصاد گردشگری تصریح می‌کند: آنها به اهمیت این موضوع پی برده‌اند که گردشگری دروازه تعامل کشورها با یکدیگر و جهان است. این یک واقعیت انکار ناپذیر است. یعنی در جاییکه چین و هند و آمریکا و ترکیه بخش اعظمی از درآمد خالصشان از حوزه گردشگری است، نباید به سادگی از کنار این صنعت گذشت. کمااینکه هوش مصنوعی نیز پیش بینی کرده است که بین سالهای 2025 تا 2040، تمام در آمدهای  ناشی از تولید ناخالص داخلی (GDP) و درآمد ناخالص شهری (GMP) به افزایش درآمد گردشگری متکی خواهد بود.
وی با استناد به همین آمارها می‌گوید: در نتیجه ما نیز می‌توانیم با کشورهای همسایه مانند ترکیه و افغانستان و عراق و...چنین تفاهم نامه‌‌های همکاری داشته باشیم تا از این بازار جهانی بی نصیب نباشیم.
اما شینگن عربی آیا نمی تواند باعث رکود بیشتر بازار گردشگری ایران شود؟ سوالی که خاکسار در پاسخ به آن می‌گوید: من اصلا این موضوع را قبول ندارم. همانطور که گفتم ایران به اندازه یک قاره پتانسیل گردشگری دارد. اتفاقا از منظری دیگر وقتی گردشگری به کشورهای عربی برود می‌تواند سری هم به ایران بزند و از مراکز گردشگری ما نیز دیدن کند. بنابراین به جای دامن زدن به این موارد باید تمرکزمان را روی توسعه زیر ساخت‌ها و فراهم کردن زمینه‌‌های مناسب برای حضور گردشگران خارجی کنیم.