بودجه اشتغال معلولان نصف شده‌است

همدلی| وحید شجاعی: بودجه 1402 با معلولان و افراد تحت پوشش سازمان بهزیستی مهربان نبود. بعد از حذف بودجه معلولان با وجود ردیف بودجه در بودجه سال آینده، حالا خبرهایی از کاهش بودجه اشتغال معلولان به گوش می‌رسد.
طبق بند «ب» تبصره ۱۶ قانون بودجه ۱۴۰۱، برای کمیته امداد ۲۵هزار میلیارد تومان و برای بهزیستی ۱۰هزار میلیارد تومان بودجه‌ تسهیلات اشتغال در نظر گرفته شده بود. امسال اما این بودجه برای بهزیستی نصف شده است! در ردیفِ۴ بند «ب» تبصره ۱۸ لایحه بودجه ۱۴۰۲، کمیته امداد ۳۵هزار میلیارد تومان بودجه تسهیلات اشتغال گرفته اما بودجه اشتغال بهزیستی به ۵هزار میلیارد تومان کاهش یافته است.
خبرکاهش بودجه اشتغال سازمان بهزیستی در سال آینده را «بهروز مروتی»، فعال حقوق معلولان به رسانه‌ها اعلام کرد. وی به ایلنا گفته:« جای سوال دارد که چرا بودجه‌ی کمیته امداد را ۴۰درصد افزایش داده‌اند اما بودجه‌ بهزیستی ۵۰درصد کاهش پیدا کرده است؟ با روندی که در پیش گرفته‌ شده؛ اشتغال‌‎زایی برای افراد دارای معلولیت و سایر مددجویان سازمان بهزیستی به یک سوم آنچه در حال حاضر است کاهش پیدا می‎کند. امسال که بودجه‌ی اشتغال ۱۰هزار میلیارد تومان بود، تنها نزدیک به ۶هزار میلیارد تومان پرداخت شد و ۳۵ تا ۴۰ درصد بودجه‌ی اشتغال هنوز پرداخت نشده و البته برنامه‌ای هم برای پرداخت آن وجود ندارد. از طرفی دولت نمی‌خواهد قانون استخدام سه درصد را کامل اجرا کند و در خوش‌بینانه‌ترین حالت بیشتر از ۱ یا ۱.۲ درصد اجرا نمی‌شود. طبق قانون، ۳۰ درصد از پستهای اداری را باید به افراد دارای معلولیت اختصاص داد که عملا حتی یک نفر هم به خاطر این قانون استخدام نشده است. »
* نرخ بیکاری معلولان  ۵۵ درصد است
نصف شدن بودجه اشتغال معلولان در حالی است که چندماه پیش مدیرعامل بنیاد برکت ستاد اجرایی فرمان امام  از نرخ «بیکاری» ۵۵ درصد معلولان خبر داد. محمد ترکمانه شهریور امسال در مورد بیکاری معلولان گفت:« ۸ تا ۱۵ درصد افراد جوامع در حال توسعه از نوعی معلولیت رنج می‌برند و در حال حاضر نرخ بیکاری در معلولان ۵۵ درصد و در میان نابینایان بالای ۶۰ درصد است.»
نصف شدن بوده اشتغال تنها بی‌مهری بوده سال آینده نسبت به معلولان نیست، در بودجه‌ سال ۱۴۰۲ هیچ ردیف اعتباری برای اجرای قانون حمایت از معلولان دیده نشده است. این درحالی است که طبق لایحه‌ اصلاح قانون حمایت از معلولان مصوب سال ۹۶ هرساله برای اجرای این قانون باید ردیف اعتباری جداگانه در بودجه دیده شود.
موضوع نادیده گرفتن معلولان در بودجه فقط مختص به سال آینده نیست، همین امسال بسیاری از معلولان نسبت به بودجه و رویه سازمان برنامه و بودجه در قبال معلولان انتقاد و اعتراض داشتند. 
همین چند روز پیش (یکشنبه ۱۴ اسفند) جمعی از افراد دارای معلولیت در اعتراض به رویه‌ سازمان برنامه و بودجه در عدم تخصیص بودجه به معلولان مقابل این سازمان تجمع کنند. به گفته‌ آن‌ها؛ سازمان برنامه و بودجه حدود ۴۹ درصد از بودجه بهزیستی را پرداخت نکرده و اراده‌ای نیز برای پرداخت معوقات تا پایان سال جاری از خود نشان نمی‌دهد. همچنین سال آینده تعهدی برای پرداخت بودجه‌های سال قبل ندارد. 
*  هزینه سرسام‌آور معلولان
ناگفته پیداست افراد دارای معلولیت با مشکلاتی افزون بر سایر افراد جامعه مواجه هستند، مشکلاتی مانند هزینه‌های سرسام‌آور خدمات و تجهیزات توانبخشی و معیشتی که سنگینی بار تورم بر دوش آنها را بیش از دیگران می‌کند. حال این کاهش سهم بودجه و حذف ردیف بودجه مستقل (معلولان و مراکز توانبخشی) سازمان بهزیستی با سنگینی بار تورم عمومی دست به‌دست هم داده‌اند تا مراکز توانبخشی روزانه و شبانه‌روزی بسیاری از ادامه فعالیت خود عاجز شوند.بی مهری به معلولان در حالی است که رئیس جمهور در روز جهانی معلولان گفته بود: هزینه‌های سنگین تجهیزات توانبخشی از آن دسته مسائلی است که دولت می‌تواند ‌کمک موثری کند تا عزیزان دارای معلولیت برای تهیه وسایل یا تجهیزات مورد نیاز خود دچار مشکل نشوند. هم از وزیر تعاون و هم از رئیس سازمان بهزیستی و از همه سازمان‌ها و نهادهایی که در این رابطه مسئولیت دارند، می‌خواهم که حمایت‌های لازم را به عمل آوردند تا افراد دارای معلولیت برای تامین تجهیزات مورد نیاز خود به سختی نیفتند.
چند وقت پیش علی محمد قادری  رئیس سازمان بهزیستی کشور با بیان این که سازمان بهزیستی بیش از ۷ میلیون نفر مخاطب دارد گفت: 60 هزار معلول در سال به سبب تصادف و حوادث به سازمان بهزیستی اضافه می‌شود که ۲۰۰۰ نفر از این تعداد ضایعه نخاعی و بسترگرا هستند.
بدیهی است بیکاری معلولین علاوه بر ایجاد مشکلات و معضلات فراوان اقتصادی برای آنان، جایگاه انسانی و اجتماعی و فرهنگی آنها را نیز در جامعه تنزل می‌دهد و روحیه یأس، خودکم‌بینی، رکود و ناتوانی را در میان آنان ترویج می‌نماید. به همین دلائل هزینه‌های مادی و معنوی فراوانی برای خانواده‌های معلولین و جامعه به وجود می آورد. بنابراین مشارکت فعال معلولین در جامعه اولاً موجب افزایش روحیه و باور به زندگی مفید در میان آنها خواهد شد و ثانیاً هزینه‌های پرداخت مستمری‌های مادام‌العمر را کاهش خواهد داد. 
*  قانون حمایت از حقوق معلولان اجرایی شود
وضعیت بغرنج زندگی معلولان در ایران در حالی است که قانون جامع حمایت از معلولان که چهارسال پیش تصویب شده است، اما این قانون همچنان به صورت کامل اجرا نمی‌شود. این قانون به عنوان راهبر سیاست‌های بهزیستی سال ۹۷ در ۳۱ ماده از سوی مجلس شورای اسلامی تصویب شده است تا بلکه گوشه‌ای از مشکلات‌ معلولان را برطرف کند، اما آنچه پیداست این است که تنها برخی مواد این قانون مانند تامین شهریه دانشجویان و اختصاص در حال حاضر اجرا می‌شود. مسئولان بهزیستی خود می‌گویند تنها ده درصد از این قانون اجرا می‌شود.
در بخشی این قانون یعنی تبصره یک ماده 7 به پرداخت یارانه به معلولان تاکید شده است.با توجه به این که در تبصره یک ماده ۷ قانون جامع حمایت از معلولین صراحتا قید شده است یارانه پرداختی مراکز توانبخشی توسط سازمان، باید مطابق با قیمت تمام شده خدمات باشد، اما بودجه سازمان بهزیستی امسال افزایش چندانی نداشته و این سازمان قادر به پرداخت یارانه مناسب به مراکز توانبخشی مطابق قانون، نمی‌باشد.