به امید آشتی ملی در ۱۴۰۲

محسن صنیعی- در روزهای پایانی سال ۱۴۰۱ قرار داریم و‌ چند روزی تا آغاز نوروز ۱۴۰۲ و بهار طبیعت  باقی نمانده است. با مروری بر حوادث سال، در می یابیم که جامعه ایران از بحران‌های مختلف در همه حوزه‌های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی رنج می‌برد. دهه‌هاست جامعه ایران دچار تعارضات درونی بوده است. به طرق مختلف، به نام نظام و انقلاب و خودی و ناخودی، بسیاری را از صحنه خارج کرده‌ایم. مهم‌ترین بحران سال ۱۴۰۱ که مهم‌ترین تعارض نیروهای داخلی را به نمایش می‌گذارد را می‌توان در اعتراضات چند ماهه پاییز امسال مشاهده کرد. از یک طرف حاکمیت و از طرف دیگر، نیروهای معترض در کف خیابان و نیز تظاهرات‌های ایرانیان خارج که اعتراض خود را به طرق مختلف به نمایش گذاشتند. جریان سوم، جریانی است که راه حل را در تغییرات مسالمت‌آمیز دنبال می‌کند. همین جریان، مجموعه اصلاحات با استفاده از ظرفیت‌های موجود در ساختار قانونی و قانون اساسی تا تغییرات و بازنگری قانون اساسی با رجوع به آرای عمومی را شامل می‌شود. جریان چهارم، البته جریانی است که به ظاهر خاموش و خاکستری است، ولی این جریان نیز برای تغییرات، حاضر به فروریختن ساختارها نمی‌باشد. متاسفانه، در این تعارضات، شاهد حضور جریان‌هایی هستیم که خود را حق مطلق می‌داند و دیگران را فاقد حق و حقوق، و در نتیجه تنوع گسترده‌ای که در جامعه ایران وجود دارد را به رسمیت نمی‌شناسند. آیا جریان حامی حاکمیت، حاضر به رسمیت شناختن دیگر جریان‌ها است؟ در همین جریانات شاهد هستیم که چگونه، به نام دفاع از نظام و انقلاب، حقوق مردم به رسمیت شناخته نمی‌شود، از جمله حدود شش ماه است که واتس‌اپ و اینستاگرام - دو پلتفرمی که با زندگی، ارتباطات و معیشت مردم پیوندی جدی دارند - فیلتر هستند وهیچ مسئولی در قبال پیامدهای منفی آن احساس مسئولیت نمی‌کند. حاصل این فیلترینگ، از دست رفتن بسیاری مشاغل زنان و جوانانی است که در نظام حرفه‌ای کشور موقعیتی به دست نیاوردند. البته شبکه فروش فیلترشکن، به درآمدهای هنگفت صدها میلیاردی دست یافته است. متاسفانه در بیانیه‌هایی که به نام دفاع از نظام و انقلاب، منتشر می‌شود، تو گویی که فقط نویسندگان بیانیه در حقانیت هستند و دیگران در سمت باطل ایستاده‌اند. اما از طرف دیگر، در میان نیروهای برانداز هم هیچ نشانه‌ای از پذیرش نیروهای دیگر وجود ندارد. آیا آنان حاضر به پذیرش حقوق اجتماعی نیروهای سنت‌گرای مذهبی هستند؟ جامعه امروز ایران، نیازمند به روحیه پذیرش تنوع‌های موجود در جامعه ایران اعم از گرو‌های فرهنگی، مذهبی، دینی، عقیدتی، سیاسی، قومی و زبانی است. جامعه امروز ایران، نیازمند بازگشت به روح جمهوریت واقعی به کشور است. جمهوریتی که بنا بود به شکل جمهوری‌های متعارف دنیا باشد که در آن همه مردم به شکل احزاب و گروه‌ها و رسانه‌ها در عزل و نصب صاحبان قدرت نقش دارند و همه دارای حقوق برابر در انتخاب شدن و انتخاب کردن هستند. برای رسیدن به این مرحله، جامعه ایران نیازمند یک گفت‌وگوی ملی است. اگر در این روزها، سخن از بهبود روابط با کشورهای منطقه و حتی امریکا و حل مساله هسته‌ای مطرح می‌شود که سخن کاملا به‌جایی است. ولی از آشتی در خارج مهم‌تر، آشتی در داخل است. امید آن که سال ۱۴۰۲، سال آشتی و گفت‌وگوی ملی باشد. سالی که همه مردم احساس کنند که در یک خانه زندگی می‌کنند، و در موقعیتی برابر.