برخی از ویژگی‌های رسولان گفت‌وگو

رسولان مذاکره و گفت‌وگو حسب مسئولیت انسانی و اجتماعی که دارند، دارای ویژگی‌ها و خصایصی هستند که اندیشیدن و کوشیدن در جهت تعین و تحقق عینی و بالفعل آن‌ها، موجب اثربخشی محاورات و ثمربخشی مذاکرات خواهد شد. قبل از هر خصلتی و مهارتی رسولان گفت‌وگو لازم و ضرورت عقلی است که خردورزی و تفکر را جدی بگیرند، زیرا فربهی و چالاکی جان و ذهن و هوشمندی یک گفت‌وگوگر و مذاکره‌کننده، به میزان خرد و عقل اثربخش وی بستگی دارد؛ بی‌خردان و خامان هرگز نمی‌توانند خاری از پای یاری و جامعه‌ای به‌سلامت بیرون آورند و در زندگی تغییر مثبت دهند و یا مددی به گفت‌وگوها برسانند. جان و جوهر رسولان گفت‌وگو از خردمندی آنان نشأت می‌گیرد؛ بنابراین، هر شخصی به رویکرد گفت‌وگو روی آورد و خشم و عصبانیت را کنترل کند، در واقع، رسول گفت‌وگوست و نیازمند به اندیشه ورزی است. سخن و بیان معقول و منطقی در اصل ریشه در خرد و اندیشه دارد. یکی دیگر از ویژگی‌های رسولان گفت‌وگو حق‌گویی و حقیقت‌جویی است. آیین راستین و حنیف و دین مبین اسلام نیز ما را به پذیرش حق و قول احسن دعوت کرده است. «بشارت بده بندگان خدا را که قول و سخن‌ها را می‌شنوند و از حقیقی‌ترین آن‌ها تبعیت می‌کنند». در واقع، رسولان گفت‌وگو، پیام‌رسانان حق و حقیقت هستند. سخن حق در دل‌وجان هر شنونده‌ای که عناد و سر ستیز نداشته باشد، می‌نشیند. اصل و اساس گفت‌وگوی عقلانی دوری از ستیز و کشمکش و تنازع است ازیک‌طرف و نزدیکی به‌حق و حقیقت و انسانیت است از سمت دیگر. تجربه‌داری و تجربه‌اندوزی از ویژگی‌های دیگر رسولان گفت‌وگوست. تجربه دانش سخته و سنجیده است و اینکه فلاسفه بزرگ مثل «ارسطو» تجربه را بهتر از دانش دانسته‌اند، بدین معناست. گویی تجربه، دانش اندر دانش است؛ بنابراین، رسولان گفت‌وگو لازم است از تجربیات اهل دانایی و آگاهی تجربه بیندوزند. مثلاً، دو یا چند جوانی که می‌خواهند به‌جای قهر و خصومت و کینه‌ورزی بر سر مسائل معمولی، با همدیگر گفت‌وگو کنند، شایسته است از مشاوران دانای با تجربه مشورت کنند و تجربه‌اندوزی نمایند. مرد خردمند هنرپیشه را عمر دو بایست در این زندگی تا به یکی تجربه آموختن و آن دیگری تجربه بستن بکار. رسولان گفت‌وگو، همواره «قاعده ترجیح بلا مرجح» را مدنظر دارند؛ یعنی بدون علت و امتیازی چیزی و سخنی را بر چیز دیگر و سخن دیگر رجحان و برتری نمی‌بخشند و در صدر قرار نمی‌دهند. اساس گفت‌گوهای عقلی و علمی همین است؛ و شاید بتوان گفت، پیشرفت و توسعه و تحول علم و ترقی دانش بشری و حقوق شهروندی و مدنی، بر این پایه پیش رفته است. به‌عنوان نمونه، مقایسه کنید نگرش آگوستین و آکویناس را با نگاه گالیله و کپلر و کوپرنیک و غیره به علم و عقل. قاعده ترجیح بلا مرجح یک قاعده عقلی و منطقی است که فلاسفه و دانشمندان در طول تاریخ از آن بهره برده‌اند. قدرت بیان و گفتار و هنر شنیدن و نیک نیوشیدن و مشارکت کردن در فرآیند گفتگو از جمله‌ی خصایص و ویژگی‌های رسولان گفت‌وگوست. داشتن قدرت گفتار و شنیدار از شروط گفت وگوگر است؛ اما یادمان باشد همه این‌ها به قدرت اندیشگی ما بستگی دارد. تواضع و فروتنی از دیگر ویژگی‌های رسولان گفت‌وگوست. در برابر حق و حقیقت، واقعیت و انسانیت، ضرورت دارد متواضع باشیم تا جان و رفتار ما بپذیرد و عمل کند و اثر ببیند. به نظر بنده جان و تن متواضع بهره‌ای از نور خرد و روشنایی ابدی و ازلی برده است. سر ریز این بهره‌مندی در رفتار و گفتار و کردار معلوم می‌شود. صلح و مدارا و نیکی و خیر از همین تواضع و تفکر نشأت می‌گیرد. ژرف‌اندیشی و انصاف لازم است تا بدانیم جوامع چقدر محتاج آدمیان متفکر و متواضع است. یک ویژگی اساسی دیگر رسولان گفت‌وگو، مسئله شناسی و قدرت تحلیل و تفسیر مسائل در حوزه تخصصی خود است. هر کسی را بهر کاری ساختند و مهر آن را در دلش انداختند. رسولان گفت‌گوهای عقلانی و علمی، افراد حاذق و لایق هستند که درد مردم و جامعه و زندگی انسانی را دارند و خردورزانه به دنبال گشودن راه‌های نوین در معضلات هستند و شکستن بن‌بست‌های کاذب را مسؤولیت انسانی خود می‌دانند.