2490
جهت اشتراک در روزنامه همدلی ایمیل خود را ثبت فرمائید
ایران، ابتکار عمل برای حل بحران یمن را در دست می‌گیرد
تهران، کلید‌دارِ حل منازعه یمن
همدلی| محسن رفیق: هم‌زمان با آب شدنِ یخ‌های سوءتفاهم‌های چندین ساله بین ایران و عربستان و در آستانه بازگشایی سفارت‌خانه‌های این دو کشور، حل بحران یمن در دستور کار مقام‌های طرفین قرار گرفته است. ایران بارها اعلام کرده است که راه‌حل مشکلات یمن را رویکردی سیاسی و با مشارکت همه یمنی‌ها می‌داند. تهران همواره با ابراز تأسف از استمرار جنگ تحمیل‌شده به مردم یمن، بر لزوم برطرف شدن محاصره یمن و پایان جنگ علیه این کشور تأکید کرده است. از سوی دیگر، افزایش حملات انصارالله یمن به مواضع نظامی در عمق خاک عربستان و تنها ماندن ریاض در ادامه رویارویی با یمن باعث شده است که سران سعودی به دنبال پیدا کردن راهی برای خروج از این جنگ پرهزینه باشند.
روزنامه فایننشال تایمز به‌تازگی از قولِ برخی منابعی بلندپایه آمریکایی اعلام کرد که عربستان سعودی درخواستی را از چند کشور عرب حوزه خلیج‌فارس کرده است تا به ریاض برای تجهیز بیشتر زرادخانه موشکی‌اش به پاتریوت کمک کنند. این روزنامه به نقل از یک مقام ارشد آمریکایی که نامش را فاش نکرده است، نوشت: «این یک موضوع فوری است. ریاض ممکن است موشک‌های رهگیری را از تعدادی از کشورهای عرب حاشیه خلیج‌فارس دریافت کند و ما روی آن کار می‌کنیم. این گزینه ممکن است سریع‌تر از خرید مستقیم از آمریکا محقق شود.» این منبع همچنین گفت که زرادخانه موشکی عربستان ممکن است ظرف چند ماه تمام شود و دستیابی به موشک از کشورهای دیگر مستلزم موافقت آمریکا است. یک منبع مطلع دیگر از روند مذاکرات عربستان دراین‌باره گزارش داد: «عربستان سعودی این موشک‌ها را از دوستانش، خواسته است، اما این در حالی است که ذخایر این کشورها قابل‌توجه و زیاد نیست.»
به‌هرروی اقدامات ایران برای حل بحران یمن همچنان ادامه دارد. در همین زمینه، روز گذشته شبکه المیادین جزییاتی در خصوص ابتکار عمل ایران برای حل بحران یمن منتشر کرد. به گزارش این شبکه لبنانی، ابتکار عمل ایران برای حل بحران یمن که از چند سال پیش مطرح‌شده و جامعه بین‌المللی و کشورهای عضو ائتلاف عربی به آن توجهی نکردند شامل آتش‌بس، برداشت کامل تحریم و بازگشایی گذرگاه‌های هوایی، زمینی و دریایی است. این منابع گفته‌اند: «در طرح ایران آمده است که در ابتدا باید بعد از توقف جنگ و برداشت تحریم‌ها، طرف‌های درگیر وارد مذاکرات سیاسی و توافق برای رسیدن به مرحله انتقالی شوند.» منابع المیادین تأکید کردند: «بعدازآن نیز یک دولت فراگیر و توافقی تشکیل شود تا وضعیت موجود را اداره کند و از این دولت باید حمایت اقتصادی شود.»
این منابع همچنین خاطرنشان کردند: «ابتکار عمل ایران نیازمند توافق کشورهای ائتلاف عربی، عربستان، امارات، آمریکا، انگلیس و خود تهران به‌عنوان صاحب طرح است، روسیه نیز باید در کنار سازمان ملل از این طرح حمایت کند و نقش هماهنگ‌کننده و میانجیگر را ایفا کند.» بر اساس این گزارش، هشام شرف، وزیر خارجه دولت نجات ملی یمن اخیراً تأکید کرد که طرح ایران برای حل بحران یمن در دست بررسی و برخی اصلاحات ساده است و این طرح کلید حل بحران یمن است.
در همین زمینه وحید جلال‌زاده رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در گفتگوی تفصیلی با شبکه العالم، با اشاره به هزینه‌های زیاد کشورهای خلیج‌فارس در جنگ یمن و یا جنگ سوریه گفت: «قطعاً وقتی مابعد از سال‌ها با عربستان به دور یک میز بنشینیم یک گلایه‌هایی هم از طرف عربستان و هم از طرف ایران، مطرح خواهد شد. عربستان تمایل زیادی دارد تا ایران در داستان یمن وارد شود و جمهوری اسلامی اعلام کرده است ماجرای یمن یک موضوع داخلی است و جمهوری اسلامی نباید در بحث یمن ورود کند.» این در شرایطی است که بسیاری از کشورهای متمایل به پایان بحران یمن، ایران را به‌عنوان کلید پایانِ این جنگ معرفی کرده و با رایزنی‌های مداوم با مقامات ایرانی، به دنبال کاهش دامنه این بحران هستند. هانس گروندبرگ نماینده ویژه دبیرکل سازمان ملل در امور یمن که به‌تازگی به تهران سفرکرده بود در دیدار با علی‌اصغر خاجی، مشاور ارشد وزیر امور خارجه در امور ویژه سیاسی، با تأیید اینکه مردم یمن تصمیم‌گیرندگان نهایی خواهند بود، نقش کشورهای منطقه را برای حمایت از فرایند صلح بسیار مهم ارزیابی کرد و در این زمینه حمایت ایران را مهم دانست. او همچنین تأکید کرد اکنون در مرحله ارزیابی نقطه نظرات مختلف است و درصدد است نگرانی گروه‌های مختلف یمن را در برنامه‌های آتی خود در نظر بگیرد و درعین‌حال اولویت‌های کوتاه‌مدت خود را در چارچوب اهداف بلندمدت به‌پیش ببرد.
در این دیدار، مشاور ارشد وزیر امور خارجه ایران نیز ضمن اشاره به اینکه تصمیم‌گیرنده نهایی در مورد سرنوشت یمن، مردم این کشور هستند، رفع محاصره ظالمانه را مقدمه حل‌وفصل سیاسی بحران یمن عنوان کرد. او همچنین با ارزیابی نقش سازمان ملل در بحران یمن، بی‌اعتمادی ایجادشده را حلقه مفقوده پیشرفت مذاکرات دانست و تأکید کرد بازسازی اعتماد باید با اقدامات عملی به‌ویژه درزمینهٔ امور بشردوستانه همراه باشد. خاجی همچنین حمایت ایران از هرگونه تلاش عادلانه سازمان ملل در حل بحران یمن را اعلام نمود.
محمد عزیزپور کارشناس مسائل یمن در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد که قطعاً یکی از محورهای گفت‌وگوهای تهران و ریاض موضوع یمن و تلاش برای پایان بحران در این کشور است. او در ارتباط با جایگاه بحران یمن در رایزنی‌های ایران و عربستان که گفته‌شده تاکنون دو دور آن برگزارشده است، تصریح کرد: «قطعاً یکی از محورهای اصلی گفت‌وگو بین تهران و ریاض موضوع یمن خواهد بود و به نظر می‌رسد که دو کشور بتوانند درزمینهٔ حل بحران یمن به تفاهم برسند و این تفاهم قطعاً آثار مثبتی برای کل منطقه خواهد داشت.» این کارشناس مسائل یمن با بیان اینکه جنگ صورت گرفته بین عربستان و یمن جنگ فرسایشی بود و عربستان از بابت شروع و پیگیری این جنگ در عرصه منطقه‌ای بین‌المللی با صدمات زیادی روبه‌رو شد گفت: «در جنگ یمن حاکمان سعودی اعتبار خود را از دست دادند و این موضوعی است که آن‌ها اکنون متوجه آن شدند و به نظر می‌رسد که در حال انجام تلاش‌هایی برای ترمیم این چهره هستند.»
او با تأکید بر اینکه جنگ یمن دستاوردی برای منطقه و عربستان نداشته است و بهترین کار این است که ریاض از مواضع خصمانه خود علیه یمن عقب‌نشینی کند تصریح کرد: «از طرف دیگر کشورهای منطقه ازجمله عربستان به‌صورت جدی‌تر متوجه جایگاه و قدرت نظامی و سیاسی ایران در منطقه شده‌اند چراکه دیدند حتی محاصره اقتصادی آمریکا نتوانست تأثیر چندانی بر این جایگاه بگذارد.» عزیزپور با بیان اینکه عربستان جنگ یمن را با پشتوانه آمریکا آغاز کرد و این یک جنگ نیابتی بود که ریاض به نمایندگی از واشنگتن و تل آیو در منطقه ایجاد کرد، اضافه کرد: «اکنون سعودی‌ها می‌بینند که دیگر آمریکایی‌ها تمایلی ندارند که از این جنگ حمایت کنند و خسارت بیشتری برای عربستان به همراه آورده است.» او با اعتقاد بر اینکه به‌صورت قطع موضوع یمن یک مسئله‌ای درون منطقه‌ای است و کشورهای منطقه باید با گفت‌وگو و مشارکت هم این بحران را از طریق سیاسی حل کنند، گفت: «وقتی کشورهایی چون ایران و عربستان با هم گفت‌وگو کنند و به فهم مشترک برسند این موضوع زمینه را برای صلح و ثبات در منطقه و توسعه اقتصادی و آبادانی آن فراهم می‌کند. ایران و عربستان دو کشور تأثیرگذار در منطقه هستند و به نفع کل منطقه است که تنش‌ها در بین این دو کشور کاهش پیدا کند.» این کارشناس سیاسی با بیان اینکه کاهش تنش بین ایران و عربستان و حرکت دو کشور به سمت وفاق و همگرایی باعث می‌شود که دست بیگانگان در منطقه کوتاه‌تر شود و خسارت‌های منطقه‌ای به حداقل برسد تأکید کرد: «عربستان با توجه به تحولات اخیر متوجه شده که دیگر در موضوع یمن حامی قدرتمندی ندارد و قافیه را باخته است و در همین چارچوب انگیزه بیشتری پیداکرده تا در راستای حل این بحران اقداماتی انجام دهد؛ چراکه اکنون می بنید تنها کسانی که از این جنگ سود برده‌اند آمریکایی‌ها و اسرائیلی‌ها بودند.»
از سوی دیگر ابراهیم محمد الدیلمی سفیر یمن در تهران در گفت‌وگو با روزنامه ایران ضمن اشاره به گفتگوهای ایران و عربستان، تأکید کرد که ما می‌دانیم رفتن سعودی‌ها پای مذاکره با جمهوری اسلامی فقط به‌منظور تغییر در روابط دو کشور نیست. او همچنین در مورد مذاکرات انجام‌شده بین طرف‌های مختلف یمنی نیز گفت: «تمام مذاکراتی که تاکنون در مناطق مختلف انجام‌شده است هیچ‌گاه مذاکره نبوده بلکه زورگویی‌هایی بوده است که توسط سعودی‌ها اعمال‌شده است. آن‌ها می‌خواستند ما تسلیم بشویم و موضع آزادی نداشته باشیم و تمام تلاش سازمان ملل در راستای زورگویی‌های سعودی و امریکا بوده و هیچ‌گاه سازمان ملل طرف ثالث و واسطه بی‌طرف نبوده است. دلیل شکست گفت‌وگوها این است که در اصل گفت‌وگو نبوده است. البته در رسانه‌ها توسط متجاوزان و رئیس‌جمهور امریکا طوری عنوان می‌شود که انگار دولت نجات ملی باعث شکست مذاکرات و گفت‌وگوها شده درحالی‌که داستان کاملاً برعکس است.» سفیر یمن در تهران در رابطه با راه‌حل دولت نجات ملی گفت: «راه‌حل ما کاملاً مشخص است و به سازمان ملل هم داده‌شده است که مفاد آن عبارت است از ۴بند اساسی؛ پایان محاصره یمن، پایان جنگ و آغاز گفت‌وگوهای یمنی –یمنی، خروج نیروهای متجاوز و بازسازی و جبران خسارت‌های جنگ توسط متجاوزان.» او ادامه داد: «بااین‌وجود، عربستان می‌خواهد دوباره نفوذ و اعمال قدرت خود را در یمن داشته باشد. عربستان در گذشته استقلال یمن را سلب کرده بود و به‌جای یمنی‌ها تصمیم می‌گرفت. از حدود ۵۰سال گذشته عربستان بر یمن مسلط بود و حالا می‌خواهد دوباره تسلط خود را بر یمن برگرداند. عربستان می‌خواهد خود رئیس‌جمهور را در دوره انتقالی و بعدازآن مشخص کند. می‌خواهد وزرا و استانداران یمن را تعیین کند و نظر سیاسی یمن نه از صنعا بلکه از ریاض شنیده شود. ریاض نمی‌خواهد روابط خود را با یمن قطع کند، می‌خواهد فقط با یک تلفن در یمن کار خود را به‌پیش ببرد. زمانی بود که سفیر عربستان در یمن رئیس‌جمهور یمن را اداره می‌کرد. یک سند به دست ما رسیده است که شخصی به عربستان نامه می‌نویسد که به رئیس‌جمهور مستعفی یمن فشار بیاورید که من را به‌عنوان وزیر اطلاع‌رسانی تعیین کند و همین امر هم شد و او وزیر شد. ما اسنادی داریم که رایزن نظامی عربستان در سفارت عربستان در یمن با همکاری چند مزدور رئیس‌جمهور اسبق یمن ابراهیم الحمدی را ترور کردند. آن‌ها می‌خواهند یمن در خدمت آن‌ها و امریکا و صهیونیست‌ها باشد.»