افزایش متقاضیان فروش کلیه

همدلی|  بار تورم روزبه‌روز بیشتر بر دوش کم‌درآمدها سنگینی می‌کند و تأمین معیشت آن‌ها را سخت و سخت‌تر کرده است. در این میان اگرچه مسئولان هر از چند گاهی آمارهایی در خصوص رقم خط فقر اعلام می‌کنند اما اگر گوش شنوایی باشد گزارش‌های ملموس را می‌توان از صدای خرد شدن استخوان‌های فقرا شنید؛ جایی که شخص را مجبور می‌کند تا برای تأمین یک سرپناه و یا تأمین منبع درآمد به فروش کلیه خود تن دهد. گزارش‌های جدید از افزایش متقاضیان فروش کلیه حکایت دارد، اما این آمارها زمانی دردناک‌تر می‌شود که بدانیم تقاضا برای خرید کلیه نیز به دلیل گرانی آن کاهش قابل‌توجهی پیداکرده است. اوضاع معیشت مردم هرروز سخت‌تر می‌شود. افزایش نرخ تورم به بیش از 50درصد و افزایش خط فقر به 12میلیون تومان خود گواه وضعیت اقشار ضعیف است. کافی است به این شرایط، تشدید نرخ بیکاری را هم اضافه کنیم تا ملغمه‌ای از مشکلات کوچک و بزرگ را در کنار هم کامل ببینیم. یکی از معضلاتی که در سال‌های گذشته شاهد آن بودیم مسئله فروش کلیه بوده که با توجه به اظهارات مقام‌های مسئول اخیراً آمارهای نگران‌کننده‌تری در این زمینه شاهد هستیم؛ اما شرایط اسفناک تر اینکه هم‌زمان با افزایش تقاضا برای فروش کلیه، تعداد متقاضیان برای خرید آن نیز به دلیل گرانی کلیه کاهش فراوانی داشته است. این در شرایطی است که روزانه 10نفر به علت عدم پیوند جان خود را از دست می‌دهند. در حال حاضر ۳۷هزارو ۱۸۵بیمار به علت نارسایی کلیه تحت درمان به روش دیالیزم هستند که حدود ۹۰درصد بیماران کلیوی به پیوند کلیه نیاز دارند. این در حالی است که سال گذشته ۴۲۰مورد پیوند کلیه از فرد زنده انجام‌شده است.

نرخ شکنی کشورهای همسایه برای کلیه

به علت همین مسئله بر اساس خبرها، تقاضا برای فروش کلیه در کشورهای همسایه از جمله عراق افزایش‌یافته است. گفته می‌شود رقم خرید کلیه به 150میلیون تا 300میلیون تومان نیز می‌رسد. در ایران نیز اگرچه خریدوفروش کلیه قانونی نیست، اما به افرادی که از طریق قانونی اقدام به اهدای کلیه می‌کنند رقمی حدود 80میلیون تومان پرداخت می‌شود. این رقم پیش‌تر حدود 30میلیون تومان بود که با افزایش اخیر، تقاضا برای خرید با همین قیمت نیز کاهش‌یافته است. البته کل مبالغ 80میلیون تومان نیز و رقم‌هایی به‌صورت توافقی نیز به این مبلغ افزوده می‌شود.

فروش کلیه به دلیل مشکلات معیشتی

حسین بیگلری، رئیس انجمن حمایت از بیماران کلیوی کرمانشاه در این خصوص می‌گوید: در شهر ما مراجعه برای فروش کلیه بیشتر شده است، کسی که کلیه خود را می‌فروشد از روی ناچاری است، می‌خواهد با پولی که دریافت می‌کند از مشکلات معیشتی خارج شود، به خودش می‌گوید پرایدی بخرم تا با آن کار کنم، یا با پولِ کلیه خانه‌ای رهن کنم؛ بنابراین قیمتِ معیشت مردم هست که قیمت کلیه را مشخص می‌کند. بیگلری با تأیید خریدوفروش کلیه با مبالغی بالای مبلغ تعیین‌شده در انجمن‌ها می‌گوید: متأسفانه قیمت کلیه را خود انجمن‌ها افزایش دادند؛ قبلاً قیمت یک کلیه ۱۸میلیون تومان بود، اما به ۳۴میلیون تومان افزایش پیدا کرد، در یکی دو سال گذشته هم قیمت ناگهان ۸۰میلیون تومان شد. زمانی که قیمت کلیه ۳۴میلیون تومان بود طرفین میان خودشان روی قیمت‌هایی نزدیک به ۵۰میلیون تومان توافق می‌کردند و پیوند انجام می‌شد، اما وقتی انجمن مرکزی حمایت از بیماران کلیوی قیمت کلیه را ۸۰میلیون تومان کرد دیگر کسی با قیمت‌های پایین راضی به اهدای کلیه نمی‌شود، الان در کرمانشاه در توافق‌های بیرون از انجمن قیمت کلیه ۱۵۰میلیون تومان است، البته ما در انجمن قراردادی بیشتر از ۸۰میلیون تومان نداریم. 
رئیس انجمن حمایت از بیماران کلیوی کرمانشاه می‌گوید: «با توجه به افزایش قیمت کلیه تعداد مراجعه‌ی افراد متقاضی برای فروش افزایش پیداکرده است، اما چون بیماران ما در استان توان پرداخت چنین قیمت‌هایی را ندارند تعداد پیوندها کم شده است.» او بیان می‌کند: «وقتی قیمت فروش کلیه افزایش پیدا کرد تعداد پیوندها در استان ما از ۸۰نفر به ۸نفر رسید، از طرفی کمبود پیوند سبب شد مراجعه بیماران کلیوی برای دیالیز زیاد شود، درحالی‌که اگر روند قیمت کلیه مانند سابق بود سالی ۷۰ یا ۸۰نفر به دلیل پیوند کلیه از بار دیالیز مراکز درمان کم می‌شدند، اما الان برعکس سالی ۸۰نفر برای دیالیز اضافه می‌شوند طوری که مراکز دیالیز چند شیفته کار می‌کنند. دولت هم بابت هر دیالیز ۷۰۰هزار تومان به بخش دولتی و ۹۰۰هزار تومان به بخش خصوصی پرداخت می‌کند، با این وضعیت هزینه‌های دولت هم چندین برابر شده و بیماران هم در عذاب هستند.» همچنین هوشنگ رضوان‌پناه، رئیس انجمن حمایت از بیماران کلیوی گیلان نیز می‌گوید: به‌ دلیل فقر و مشکلات مالی تعداد متقاضیان فروش کلیه افزایش پیداکرده است.

ضرورت جایگزین شدن اهدای اعضای افراد غیرزنده

حالا علی‌رغم این‌که امکان اهدا و فروش کلیه از فرد زنده وجود دارد اما انتقادات زیادی به این مسئله وارد می‌شود. بسیاری از صاحب‌نظران معتقدند درصورتی‌که برای اهدای اعضا بیشتر فرهنگ‌سازی می‌شد امکان پیوند اعضا از افراد غیرزنده و با شرایط بهتری مهیا می‌شد. در حال حاضر فقط ۳۰درصد از موارد مرگ مغزی منجر به اهدای عضو می‌شود.
درهرصورت افرادی که دست به فروش کلیه می‌زنند به علت مشکلات زندگی و مالی‌ ناچار به این اقدام می‌شوند، درغیراین‌صورت هیچ‌کس (جز در موارد استثنایی مانند کلیه‌ای‌ که برادر به برادر یا خواهر واگذار می‌شود) حاضر نیست کلیه خودش را واگذار کند.