تغییرات زودهنگام برای کابینه رئیسی

همدلی|  اعتراضات صنوف مختلف مردم به دولت افزایش‌یافته و همگام با این، نمایندگان مجلس نیز ادبیات خود را نسبت به دولت تغییر داده‌اند. به همین خاطر حالا اختلافات دولت و مجلس بیشتر شده و دیگر کار از انتقاد و سؤال گذشته است. بهارستان نشینان به دنبال استیضاح برخی از وزرا هستند و به نظر می‌رسد وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی شاید اولین وزیری باشد که به خاطر تشخیص ناکارآمدی از سوی نمایندگان برکنار می‌شود. بر این اساس حالا بسیاری پیش‌بینی می‌کنند که حتی اگر این تلاش نمایندگان به یک استیضاح موفق هم منجر نشود ولی شوک بزرگی به دولت در یک سال اول شروع کارش وارد می‌کند و می‌تواند تغییرات زودهنگامی را در کابینه در پی داشته باشد.
با آغاز به کار دولت سیزدهم بسیاری فکر می‌کردند که شرایط برای این دولت بسیار آسان‌تر از دولت‌های پیشین خواهد بود، چراکه همسویی مجلس شورای اسلامی با کابینه رئیسی، پیشبرد امور را برای دولت سریع‌تر و بی‌دغدغه خواهد کرد اما در مقابل برخی معتقد بودند که این همسویی و حمایت مجلس از دولت، دیری نخواهد پایید و به‌زودی مجلس ساز مخالفت با دولت را خواهد زد. اکنون، درحالی‌که هنوز 5 ماه هم از شروع به کار دولت سیزدهم نگذشته، اختلافات مجلس و دولت بالاگرفته است؛ به‌طوری‌که برخی از نمایندگان مجلس از عمل نکردن دولت به وعده‌ها و رها کردن امور کشور انتقاد و اعلام کردند که شرایط کشور نمی‌تواند بدین گونه ادامه یابد و حالا به نظر می‌رسد که این اختلافات دولت و مجلس وارد فاز جدیدی شده است و نمایندگان مجلس طرح استیضاح چند تن از وزرا را کلید زده‌اند. طی هفته گذشته خبرهایی مبنی بر استیضاح وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی منتشر شد و محمدعلی محسنی بندپی عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس از اعلام وصول استیضاح بهرام عین‌اللهی وزیر بهداشت، در هیات رئیسه مجلس با ۲۲امضا خبر داد.
دو روز پیش نیز یکی دیگر از نمایندگان خبر از استیضاح وزیر کار داد. عضو کمیسیون اجتماعی و رئیس کمیته صندوق‌های بازنشستگی مجلس از تهیه و تدوین سؤالی درباره عملکرد حجت‌الله عبدالملکی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی دولت سیزدهم خبر داد. محمد کعب‌ عمیر اظهار کرد:‌ «ضعف در تصمیم‌گیری، عدم شناخت دقیق از حوزه عمل وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، انتصابات آشفته و اصرار بر به‌کارگیری مدیران غیرتخصصی، لغو برخی احکام و عدم توجه لازم به اسناد بالادستی ملی ازجمله نقاط ضعف وزیر کار، تعاون و رفاه اجتماعی است.» وی افزود: «استیضاح وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی کلید خورده که البته با انتصابات اخیر صورت گرفته در زیرمجموعه وزارت تعاون بر تعداد استیضاح‌کنندگان حجت عبدالملکی افزوده خواهد شد.» نماینده مردم شهرستان‌های شوش و کرخه در مجلس تأکید کرد: «مجلس رضایتی از روند اقدامات و کارهای حجت عبدالملکی در وزارت تعاون کار و رفاه اجتماعی ندارد.»

عبدالملکی کیست؟

حجت‌الله عبدالملکی در چند ماه حضور در وزارت کار، با وعده‌ها و سخنان جنجالی‌اش معروف شده است. او که دانش‌آموخته رشته معارف اسلامی و اقتصاد دانشگاه امام صادق و دکترای اقتصاد از دانشگاه اصفهان است، سوابق اجرایی خاصی در پرونده خود ندارد و تنها می‌توان به دبیر شورای اقتصاد سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران، دبیر اندیشکده آمایش بنیادین- مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت و عضو هیات مدیره صندوق بیمه اجتماعی روستاییان و عشایر کشور و مشاور وزارت امور اقتصادی و دارایی در سابقه اجرایی او اشاره کرد. حجت‌الله عبدالملکی با حضور به‌عنوان داور در یک برنامه تلویزیونی به نام «میدان» شناخته شد، گرچه پیش از آن در سال 94، تلاشی برای حضور در دهمین دوره مجلس شورای اسلامی کرده بود و جز ائتلاف اصولگرایان هم بود اما در انتخابات با شکست روبه‌رو شده بود. به‌هرحال او امسال در کابینه ابراهیم رئیسی به‌عنوان وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی معرفی شد و رای اعتماد مجلس را هم به‌راحتی گرفت اما از همان ابتدا به نظر می‌رسید که برنامه و تسلطی برای مدیریت این وزارتخانه کلیدی کشور ندارد.

اظهارات جنجالی

عبدالملکی در چند ماه گذشته اظهارات و وعده‌های زیادی داده است. از اظهارات جنجالی جناب وزیر می‌توان به توییت وی اشاره کرد که نوشته بود: «با یک‌میلیون تومان هم می‌شود شغل ایجاد کرد.» که این توییت انتقاد بسیاری از کاربران فضای مجازی و نمایندگان مجلس را برانگیخت. همچنین عبدالملکی چندی پیش با حضور در صحن علنی مجلس برای پاسخ به سؤالات نمایندگان گفته بود: «برنامه وزارت کار ایجاد یک‌میلیون و ۸۵۰هزار فرصت شغلی در ۱۸ماه یعنی از نیمه دوم سال ۱۴۰۰ تا پایان سال ۱۴۰۱ است. ۷۱دستگاه متولی اشتغال در قالب ۱۷۵برنامه اشتغال‌زایی و با اطلس الگوهای استانی تدوین و پیگیری و اجرا می‌کنند.» در جدیدترین اظهارنظر نیز حجت‌الله عبدالملکی اعلام کرد که پیشنهاد واگذاری دو تیم پرسپولیس و استقلال در قالب تعاونی به مردم را به رئیس‌جمهوری داده است. او در این راستا تأکید کرد: «این نوع باشگاه‌داری در دو تیم بارسلونا و رئال‌مادرید تجربه‌شده و یک قاعده پذیرفته‌شده جهانی است و وزارت کار به‌عنوان وزارت مردم، تنها راه‌حل بحران سرخابی‌ها را واگذاری مدیریت آن‌ها به خود مردم می‌داند.»
جنجال‌های عبدالملکی در وزارتخانه تنها محدود به اظهارات و وعده‌هایش نبود. چندی پیش لیستی از انتصابات فامیلی در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی منتشر شد که البته وزیر و مشاورانش به آن واکنش نشان دادند و با بیان اینکه برخی در تلاش به تخریب وزارت کار هستند، از برنامه این وزارتخانه برای اخراج افراد رانتی بر سر کار آمده در دولت قبل خبر دادند. عبدالملکی نیز در صفحه شخصی‌اش در توییتر دراین‌باره نوشت: «‏بر اساس دستور صریح رئیس‌جمهور، انتصابات باید بر مبنای پنج شاخص باشد: انقلابی بودن، مردمی‌بودن، کارآمدی، پاک‌دستی و فسادستیزی.» وی افزود: «ضمن تشکر و استقبال از عزیزانی که گزینه‌هایی را به ‎وزارت مردم معرفی کرده‌اند، تأکید می‌کنم ملاک انتصابات ‎صرفاً معیارهای اعلامی است؛ به این پیمان، معتقد و متعهدم.» به نظر می‌رسد نمایندگان مجلس از انتصابات خاص وزیر کار دلخور هستند و یکی از دلایل استیضاح او نیز همین انتصابات است.
حالا که زمزمه‌هایی از استیضاح وزیر کار به گوش همگان رسیده است، سخنرانی‌ای از حجت‌الله عبدالملکی در فضای مجازی منتشرشده است که او ادعا می‌کند کشور می‌تواند به اقتصاد اول جهان تبدیل شود. اظهاراتی که واکنش‌های زیادی برانگیخته است. عبدالملکی در سخنرانی‌ای که در تیرماه سال 94 در محضر مقام معظم رهبری انجام داده است، در ارتباط با ظرفیت‌های اقتصاد ایران و اقتصاد مقاومتی می‌گوید: «اگر از منابع کشاورزی به‌درستی استفاده کنیم در میان‌مدت به دوازدهمین قدرت اقتصادی جهان تبدیل شویم. اگر همگام با این اقدام از ظرفیت‌های نخبه و اقتصاد دانش‌بنیان هم بهره‌برداری کنیم و نفت و گاز را به‌جای خام فروشی تبدیل به محور توسعه صنعتی کشور کنیم، در بلندمدت به سومین قدرت اقتصادی جهان تبدیل شویم و اگر از بخش‌های تجارت، ترانزیت و دریا و معادن استفاده کنیم و ان شاءا... جمعیتمان به 150میلیون نفر ارتقا پیدا کند، حتی می‌توانیم به قدرت اول جهان در افق تمدنی تبدیل شویم که این منتی است که خداوند بر ما نهاده و ما مخاطب آیه34 سوره ابراهیم «وَآتَاكُمْ مِنْ كُلِّ مَا سَأَلْتُمُوهُ وَإِنْ تَعُدُّوا نِعْمَتَ اللَّهِ لَا تُحْصُوهَا إِنَّ الْإِنْسَانَ لَظَلُومٌ كَفَّارٌ» هستیم.»
بسیاری از کاربران فضای مجازی و فعالان سیاسی کشور به این اظهارات انتقاد کرده‌اند و برخی گفته‌اند که با اگر وان شاءا... نمی‌توان به اقتصاد اول جهان تبدیل شد. این در حالی است که زمانی که عبدالملکی چنین حرف‌هایی زده است تنها یک استاد دانشگاه بوده اما اکنون سکان‌دار یکی از مهم‌ترین وزارتخانه‌های اقتصادی کشور است و البته پس از گذشت پنج ماه نه‌تنها هیچ برنامه‌ای ارائه نکرده بلکه موردانتقاد بسیاری از اصولگرایان و همفکران خود نیز قرارگرفته است.
عبدالملکی اما اکنون در کسوت وزیر کار، معتقد است باید منتظر بود تا شرایط کشور بهبود یابد. او در سخنانی که در 9دی‌ماه گفته است، وعده داد در ماه‌های آینده با تصمیماتی که گرفته‌شده، وضعیت خیلی بهتری خواهیم داشت و نتایج خود را قطعانشان خواهد داد.

سرانجام ماجرا

اکنون دولت نوپای سیزدهم باید تصمیم بگیرد که برای حل مشکلات خود با مجلس یا تن به تغییراتی در کابینه‌اش بدهد یا منتظر باشد تا مجلس دست‌به‌کار شود و برخی از وزرا موردانتقاد افکار عمومی را، استیضاح کند. بااین‌حال هفته گذشته سخنگوی دولت هرگونه تغییر در کابینه را رد کرده است. علی بهادری جهرمی، در پاسخ به پرسشی در خصوص شایعه تغییر و ترمیم کابینه گفت: «خواهش می‌کنم از انعکاس هرگونه شایعه به‌ویژه در حوزه‌هایی که دغدغه مردم هست و با معیشت مردم سروکار دارد پرهیز شود، رابطه دولت با مردم شفاف است و هر تصمیم که بخواهد اتخاذ شود اول با مردم در میان گذاشته می‌شود.» او همچنین اضافه کرد: «همه تصمیمات اقتصادی دولت با همدلی و همکاری تیم اقتصادی اتخاذ می‌شود.» باید دید که در نهایت دولت، چگونه نظر بهارستان نشینان را جلب خواهد کرد و به این اختلافات پایان خواهد داد.