کهکشانی با سه چهره متفاوت

آژانس فضایی اروپا به‌تازگی تصویری غیرمعمول از یک کهکشان در صفحه اینستاگرام خود منتشر کرده است. تصویر این ستاره و کهکشان به‌وسیله «دوربین میدان باز ۳» هابل ثبت‌شده است. این دوربین برای جمع‌آوری داده‌های علمی مورداستفاده قرار می‌گیرد. آنچه در این تصویر موردتوجه قرارگرفته، کهکشانی در گوشه پایینی تصویر در سمت راست است. این کهکشان SGAS ۰۰۳۳+۰۲ نام دارد و چیزی که آن را منحصربه‌فرد می‌کند ظاهر شدن آن نه یک‌بار بلکه سه بار در این تصویر است. مشاهده این کهکشان که سه بار قابل‌رؤیت است کار آسانی نیست. کهکشان SGAS ۰۰۳۳+۰۲ یک‌بار به شکل یک کمان و دو بار به شکل دونقطه کوچک ظاهرشده است. علت آن‌که این کهکشان چندین شکل ظاهری در یک تصویر مشخص دارد بروز خطا نیست بلکه پدیده‌ای به نام همگرایی گرانشی است. همگرایی گرانشی زمانی رخ می‌دهد که نور یک کهکشان بسیار دور مانند کهکشان SGAS ۰۰۳۳+۰۲ به‌وسیله جاذبه یک جرم آسمانی بزرگ که در جلوی آن قرار دارد دچار همگرایی شود. SGAS ۰۰۳۳+۰۲ به دلیل نزدیکی غیرمعمولش به یک ستاره بسیار روشن موردتوجه قرارگرفته است. این ستاره حائز اهمیت است زیرا می‌توان از آن برای کالیبره کردن و تصحیح رصدهای انجام‌شده از SGAS ۰۰۳۳+۰۲ استفاده کرد. تلسکوپ فضایی هابل پروژه‌ی مشترک ناسا و آژانس‌ فضایی اروپا و کانادا است و بیش از سه دهه به رصد فضا پرداخته است. این تلسکوپ بیش از ۱.۵ میلیون رصد انجام داده و بیش از ۱۸ هزار مقاله علمی بر اساس داده‌های آن منتشرشده است. هابل با سرعت ۲۷ هزار و ۳۰۰ کیلومتر بر ساعت مدار زمین را دور می‌زند و در فاصله‌ی ۵۴۷ کیلومتری زمین قرار دارد. این تلسکوپ در ماه آوریل سال ۱۹۹۰ از پایگاه فضایی کندی در فلوریدا به فضا ارسال شد. این تلسکوپ بارها دچار مشکل شده و اکنون نیز بخش‌هایی از آن در حالت «ایمن» قرار دارند. دوربین میدان باز ۳ این تلسکوپ که این تصویر را ثبت کرده نیز دچار مشکل شده بود و ناسا به‌تازگی موفق به احیا مجدد آن شده است.