موسیقی مذاکرات وین باید هارمونیک باشد

حسین اقبالی* : تا آغاز مذاکرات جان‌بخشی به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) زمان اندکی باقی‌مانده و ممکن است تا مجال انتشار این نوشتار زنگ شروع مذاکرات در وین به صدا درآمده باشد. تحلیلگران با افق‌های فکری مختلف به تحلیل احتمالات در مذاکرات پیش رو پرداخته‌اند. نکته مهم اما آن است که در مذاکرات وین اقدام در برابر اقدام و عمل در برابر عمل از سوی جمهوری اسلامی ایران دنبال خواهد شد. بی‌عملی و نقض عهد نیز یقیناً با کاهش یا تعلیق تعهدات از سوی ایران پیگیری خواهد شد. تجربه انعقاد برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) برای مقامات تهران آیینه و آموزنده است. آنجا که جمهوری اسلامی ایران با تکیه بر عقبه فکری و وفای به عهد بر تمام تعهدات خود پایدار ماند اما نوسانات سیاسی در ایالات‌متحده منجر به نقض پیمان از سوی این کشور و نیز بی‌عملی و بر زمین ماندن تعهدات طرفین اروپایی برجام شد. جمهوری اسلامی ایران امروز و پس از پشت سرنهادن شدیدترین تحریم‌های ناجوانمردانه در جاده‌ای از توسعه و شتاب اقتصادی قرارگرفته است و بیان مشخص تصمیم سازان سیاست خارجی هم این معنا را می‌پرورد که دیگر برجام اولویت اول سیاست خارجی کشور نیست و امکان‌های دیگری به‌تمامی افق گشایی شده‌اند. البته هر عقل سلیمی نیز رشته حیاتی ملت خود را به طرفینی که در پیمان‌شکنی و بی‌عملی در عهد، مسبوق به سابقه هستند گره نمی‌زند.
در مذاکرات احیای برجام حقوق بر زمین‌مانده و ضایع‌شده ملت ایران از قصور و تقصیر طرف مقابل باید به طریقی ملموس جبران شود و وعده میوه در فصل رسیدن خرمن هرگز برای تهران قابل‌قبول نخواهد بود! که این خرمن بی‌ثمر بارها آزموده شده است. چگونه است که تا دهه‌ها بعد از جنگ جهانی دوم که عاملین و آمرین ادعایی آن چهره در نقاب خاک کشیده‌اند، هنوز خسارت از محل منابع کشورهای شکست‌خورده و عامل پرداخت می‌شود اما مطالبات مشخص ایران در فقره بر زمین ماندن تعهدات برجامی غربی‌ها معطل بماند؟
نکته‌ای که در این روزها محل سؤال است این‌که در صورت حصول توافق برای احیای برجام، با تغییر احتمالی دولت در ایالات‌متحده، رئیس‌جمهور آتی واشنگتن با توافق چه خواهد کرد؟ آیا ترامپی دیگر در راه است و باید باز منتظر همین بازی باشیم؟ نکته در این است که تهران گام‌به‌گام و در چارچوب عمل در برابر عمل و تعلیق و تعویق تعهد در برابر بی‌عملی و نقض پیمان عمل خواهد کرد. اگر تضمین مشخصی برای پایبندی حاکمیت طرفین غربی به توافق احتمالی وجود نداشته باشد یقیناً برای ایران هم این امکان که بتواند از توافق خارج شود یا تعهداتش را کاهش یا تعطیل کند وجود خواهد داشت و هیچ تفاهم و تعهد یک‌جانبه‌ای مسموع و ممکن نخواهد بود.
ایران همواره بر نتیجه محور بودن مذاکرات تأکید داشته و از مذاکره برای مذاکره و تطویل و تفصیل بیهوده و بی لزوم مذاکرات امتناع داشته است. طولانی و فرسایشی کردن مذاکرات می‌تواند به دلیل مطرح کردن موارد خارج از چارچوب برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) یا خواسته‌های ناوارد دیگر باشد که بارها از سوی مقامات کشورمان با صراحت بیان‌شده که برجام تنها یک توافق در یک حوزه مشخص است و نه چیزی بیشتر و کمتر. یک‌طرف از معاهده خارج‌شده و تعهدات این‌طرف و شرکایش بر زمین‌مانده است، فرصت وین زمانی برای جبران و بازگشت است و یقیناً فصل تحریم و فشار و گزینه‌های روی میز با مقاومت و پویایی ملت ایران به سر آمده است و خود طرفین غربی این نکته را به‌درستی می‌دانند.
در آخر این‌که وین را به شهر موسیقی می‌شناسند و یک دسته نوازنده وقتی می‌توانند به نوای خوش برسند که هماهنگ و با مسئولیت‌پذیری اقدام به انجام‌وظیفه کنند. در مذاکرات وین اگر طرف غربی نتیجه می‌خواهد باید با مسئولیت‌پذیری به انجام وظایف و تعهداتش بپردازد تا موسیقی دلپذیری به گوش برسد.
*روزنامه‌نگار