صندلی خالی روبروی پرده نقره‌ای

همدلی| ستاره قاسمی: سینماها در نیمه نخست امسال با وجود استقبال ۹.۲ میلیون نفری و فروش ۹۱۵ میلیارد تومانی، تنها ۱۳ درصد از ظرفیت صندلی‌های خود را پر کردند؛ این آمار نشان‌دهنده نیاز فوری به اتخاد راهکارهایی برای افزایش ضریب اشغال صندلی‌ها است. بررسی عملکرد سینماها در ۶ ماهه ابتدایی سال ۱۴۰۳ نشان می‌دهد علیرغم رشد نسبی در تعداد مخاطب و درآمد گیشه نسبت به سال‌های گذشته، همچنان درصد اشغال صندلی‌ها پایین بوده و همین مسئله نگرانی‌هایی را درباره پایداری این رشد به همراه دارد. تعداد واقعی افرادی که به‌صورت منظم به سینما می‌روند، در بهترین حالت حدود سه میلیون نفر است که این افراد با تکرار چندباره رفتن به سینما آمار یک‌ساله را افزایش می‌دهند؛ حتی اگر این تعداد را دو برابر کنیم، باز هم فقط هفت درصد جمعیت کشور به سینما می‌روند که برای توسعه فرهنگی و اقتصادی این حوزه کافی نیست. با وجود اینکه شاخص‌های مخاطب و گیشه به وضعیت نسبتا مطلوبی رسیده، باید تمرکز بیشتری بر افزایش ضریب اشغال صندلی‌ها صورت گیرد.یکی از راهکارهای اولیه در این زمینه، استفاده از کارت‌بلیت است. این سیستم طی سال‌های گذشته تا حدودی مورد توجه قرار گرفته، اما هنوز ظرفیت‌های زیادی برای بهره‌برداری بیشتر از آن وجود دارد. سازمان‌ها، مدارس، دانشگاه‌ها و شرکت‌های بزرگ می‌توانند از این سیستم استفاده کنند تا با کمک یارانه‌های دولتی، افراد بیشتری به سینماها جذب شوند.همچنین، باید از قابلیت‌های سوپراپلیکیشن‌ها به‌طور جدی بهره‌برداری شود. این اپلیکیشن‌ها، امتیازات و تخفیف‌هایی در حوزه‌های مختلف از جمله رزرو هتل، خرید طلا یا کتاب و اشتراک پلتفرم‌ها ارائه می‌دهند، اما سینما همچنان جایی در میان این امتیازات ندارد. ورود سینما به فهرست تخفیف‌ها می‌تواند درصد بیشتری از مخاطبان را به سالن‌های سینما جذب کرده و به افزایش اشغال صندلی‌ها کمک کند. اجرای این طرح‌ها می‌تواند تعداد مخاطبان سینما را افزایش داده و ضریب اشغال صندلی‌ها را بهبود بخشد، اما در این مسیر باید مراقب انتخاب‌های نادرست نیز بود. یکی از این انتخاب‌ها، افزایش روزهای نیم‌بهاست. قیمت بلیت‌های نیم‌بها در حال حاضر بین ۳۰ تا ۴۰ هزار تومان متغیر است و در شهرهای کوچک حتی به ۲۰ تا ۲۵ هزار تومان هم می‌رسد. این قیمت‌ها با توجه به افزایش هزینه‌های تولید فیلم و نگهداری سینماها، به جای سودآوری برای سینما، مشکلات مالی بیشتری ایجاد می‌کند. تجربه اجرایی‌شدن دوشنبه‌های نیم‌بها نشان داده به جز سه‌شنبه‌ها، روزهای نیم‌بها تأثیری در جذب مخاطب نداشته و حتی ممکن است باعث کاهش استقبال در دیگر روزها شود.شاید بهتر باشد تعداد روزهای نیم‌بها محدود به سه‌شنبه‌ها شود تا به‌جای کاهش ارزش اقتصادی سینما، بر ارائه تخفیفات هوشمند و دریافت یارانه‌های ثابت تمرکز شود. این نوع سیاست‌گذاری می‌تواند به افزایش پایدار مخاطبان کمک کرده و منافع تمامی بازیگران سینما اعم از مدیران، تهیه‌کنندگان، پخش‌کنندگان و سینماداران را تأمین کند.
سینماهای یک‌شکل!
مدیریت سینمایی باید با تقویت نقاط قوت و اصلاح نقاط ضعف، شرایطی فراهم کند که مخاطبان بیشتری به سینماها جذب شده و ضریب اشغال صندلی‌ها به میزان قابل‌توجهی افزایش یابد. در ادامه باید توجه داشت که علاوه بر افزایش ضریب اشغال صندلی‌های سینما از طریق راهکارهای اشاره‌شده، نیاز به اجرای برنامه‌های متنوع‌تری وجود دارد که بتواند تمامی گروه‌های سنی و اجتماعی را به سالن‌های سینما جذب کند. برای مثال، سینماهای خانوادگی یا برنامه‌های ویژه برای کودکان و نوجوانان می‌تواند گزینه‌ای مؤثر باشد. برگزاری رویدادهای سینمایی محلی، فستیوال‌های کوچک منطقه‌ای و حتی نمایش فیلم‌های خاص با تخفیف یا رایگان برای گروه‌های خاص؛ همگی می‌توانند به جذب مخاطبان بیشتری کمک کنند.
همچنین، استفاده از امکانات جدید تکنولوژی در سینماها نظیر ارائه تجربیات تعاملی و مبتنی بر واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR) می‌تواند جذابیت جدیدی برای سینما رفتن ایجاد کند. چنین امکاناتی نه تنها می‌تواند برای جوانان جذاب باشد، بلکه فرصتی برای ارائه محتوای متنوع‌تر در سالن‌های سینما به وجود خواهد آورد. نکته مهم دیگر این است که سینماها باید بیشتر به سمت سفارشی‌سازی خدمات و ارائه بسته‌های ویژه برای مخاطبان خاص بروند. برای مثال، برگزاری نمایش‌های خصوصی برای شرکت‌ها، مدارس و سازمان‌ها یا ایجاد تخفیف‌های خانوادگی و گروهی می‌تواند مخاطبان بیشتری را به سینماها جذب کرده و در عین حال فضای اختصاصی‌تری برای تماشای فیلم فراهم کند.
تبلیغات هوشمند و هدفمندتر در شبکه‌های اجتماعی و فضای آنلاین هم می‌تواند توجه گروه‌های جوان‌تر را به سینما جلب کند. ایجاد کمپین‌های تبلیغاتی مشترک با برندها و محصولات مرتبط، مانند پلتفرم‌های استریمینگ یا اپلیکیشن‌های خرید بلیت می‌تواند تأثیرگذاری قابل توجهی داشته باشد. ایجاد تعامل سازنده بین سینماداران، تهیه‌کنندگان و مسئولان دولتی جهت توسعه فرهنگ سینما رفتن و ارائه حمایت‌های لازم، به تقویت چرخه تولید و نمایش فیلم در کشور کمک می‌کند. به همین ترتیب، همزمان با اجرای این راهکارها، ایجاد فضای فرهنگی و اقتصادی مناسب برای رشد صنعت سینما ضروری است تا علاوه بر افزایش مخاطبان، ارزش افزوده بیشتری برای اقتصاد سینما و ایجاد فرصت‌های شغلی در این حوزه ایجاد شود.
برای تحقق اهداف ذکر شده، نیاز به همکاری بین بخشی و مشارکت مؤثر از سوی نهادهای مختلف وجود دارد. به عنوان مثال، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی می‌تواند با فراهم کردن زیرساخت‌های لازم، برنامه‌های حمایتی و یارانه‌ای برای سینماها در نظر بگیرد. این حمایت‌ها می‌توانند شامل کمک‌های مالی برای بازسازی سالن‌ها، تأمین تجهیزات جدید و همچنین آموزش‌های تخصصی برای کارکنان سینما باشد. علاوه بر این، رسانه‌ها و وبسایت‌های خبری نیز نقش کلیدی در تبلیغ و ترویج فرهنگ سینما دارند. پوشش مناسب از رویدادها، اکران‌ها و برنامه‌های ویژه سینما می‌تواند به جلب توجه عمومی کمک کند و در نتیجه، بازدید از سینماها را افزایش دهد.
امکانات سینماهای ایران مطلوب است؟
از سوی دیگر، بهبود تجربه تماشای فیلم نیز اهمیت بالایی دارد. ارائه خدمات باکیفیت نظیر صندلی‌های راحت، تجهیزات صوتی و تصویری پیشرفته و خدماتی نظیر فروش غذا و نوشیدنی‌های متنوع می‌تواند باعث جلب نظر مخاطبان شود. در این راستا، سینماها باید توجه ویژه‌ای به نظافت و بهداشت سالن‌ها داشته باشند و فضایی دلنشین برای تماشاگران فراهم کنند. باید در نظر گرفت هنوز تکنولوژی «آی‌مکس» که تجربه‌ای متفاوت و ملموس از تماشای فیلم ارائه می‌دهد نیز فقط در یک سینمای ایران وجود دارد، اما امکان پخش فیلم‌های روز دنیا که از پیشرفته‌ترین تکنولوژی‌ها و جلوه‌های ویژه بهره می‌برند، فراهم نیست.
علاوه بر این، برگزاری نمایش‌های زنده و رویدادهای سینمایی نظیر جلسات پرسش و پاسخ با کارگردانان و بازیگران، می‌تواند تعامل بیشتری بین مخاطبان و صنعت سینما ایجاد کرده و به افزایش حس تعلق افراد به سینما کمک کند. اجرای برنامه‌های وفاداری و ارائه پاداش به مخاطبانی که به صورت مداوم به سینما مراجعه می‌کنند نیز می‌تواند استراتژی مؤثری برای افزایش ضریب اشغال صندلی‌ها باشد. این برنامه‌ها می‌تواند شامل تخفیف‌های ویژه، بلیت‌های رایگان و حتی دعوت به رویدادهای خصوصی باشد که به جذب بیشتر تماشاگران یاری خواهد رساند.
با در نظر گرفتن تمامی این جوانب و به کارگیری استراتژی‌های مناسب، سینماها می‌توانند نه تنها به افزایش ضریب اشغال صندلی‌ها و جلب مخاطبان بیشتر بپردازند، بلکه همچنین به ارتقای فرهنگ سینما و ایجاد جامعه پایدارتر و پررنگ‌تر در این عرصه کمک کنند. این فرایند نه تنها به نفع صنعت سینما خواهد بود، بلکه باعث غنی‌تر شدن زندگی فرهنگی و اجتماعی جامعه نیز خواهد شد. برای بهبود وضعیت سینماها و افزایش تعداد مخاطبان، نباید از اهمیت ارتباط با مخاطبان غافل شد. یکی از راه‌های مؤثر در این زمینه، تقویت تعامل سینماها با شبکه‌های اجتماعی و پلتفرم‌های دیجیتال است. استفاده از تبلیغات هدفمند، معرفی فیلم‌های جدید، برگزاری مسابقات و کمپین‌های آنلاین می‌تواند به ایجاد انگیزه در مخاطبان برای حضور در سینماها کمک کند. همچنین، سینماها می‌توانند با راه‌اندازی سیستم‌های عضویت آنلاین و ارائه تخفیف‌ها یا امتیازهای ویژه برای اعضا، پایگاه دائمی و وفادار خود را شکل دهند.
از دیگر اقدامات مؤثر، ایجاد تنوع در محتوای سینمایی است. به عنوان مثال، نمایش فیلم‌های مستند، انیمیشن‌های خانوادگی، فیلم‌های هنری و فیلم‌های مستقل می‌تواند جذابیت‌های بیشتری برای گروه‌های مختلف مخاطب ایجاد کند. تنوع در محتوا به سینماها این امکان را می‌دهد علاوه بر فیلم‌های تجاری و پرفروش، مخاطبان تخصصی‌تر و علاقه‌مند به سبک‌های مختلف فیلم‌سازی را نیز جذب کنند. برگزاری جشنواره‌های فیلم در سطوح محلی و ملی نیز فرصتی عالی برای نمایش آثار هنری و جذب مخاطبان جدید خواهد بود.
فرهنگ‌سازی سینمایی
باید به اهمیت فرهنگ‌سازی در زمینه سینما رفتن نیز توجه کرد. کنار این موارد، فراهم‌سازی امکانات دسترسی راحت‌تر به سینماها از اهمیت زیادی برخوردار است. گسترش تعداد سالن‌های سینما در مناطق مختلف، به‌ویژه شهرهای کوچک و حاشیه‌ای، می‌تواند به افزایش دسترسی عمومی به سینماها کمک کند. همچنین توسعه سیستم‌های خرید آنلاین بلیت و استفاده از اپلیکیشن‌های موبایلی می‌تواند فرایند تماشای فیلم را آسان‌تر و جذاب‌تر کند. بهبود کیفیت فیلم‌های تولیدی و تطبیق بیشتر با سلیقه و نیازهای روز جامعه نیز از عوامل کلیدی برای ارتقای وضعیت سینماهاست. سرمایه‌گذاری در تولید فیلم‌های با کیفیت بالا، ارتقای سطح داستان‌گویی و جذب بازیگران و کارگردانان حرفه‌ای می‌تواند جذابیت فیلم‌ها را برای مخاطبان افزایش داده و به رشد سینما کمک کند. با اجرای این مجموعه اقدامات، سینماها می‌توانند به صنعت پایدارتر و پویاتری تبدیل شوند و نه تنها جایگاه خود را در عرصه فرهنگی حفظ کنند، بلکه به بخش مهمی از سرگرمی‌های جامعه تبدیل شوند.