در نکوهش دروغ

 واکنش “شهردار مشهد” به سیل اخیر (در پاسخ به یک خبرنگار) در فضای مجازی وایرال شده است». اهورامزدا این کشور را بپاید، از سپاهِ دشمن، از خشکسالی و از دروغ» .
خوشمان بیاید یا نیاید؛ این نیایش داريوش اول پادشاه هخامنشی، نشان می‌دهد در این سرزمین از دیرباز دروغ و دروغ‌گویی وجود داشته است و نظرسنجی‌ها و پژوهش‌های مختلف نیز موید وجود این معضل فرهنگی در بین ایرانیان است. کما اینکه بر اساس یک نظرسنجی تلفنی که در سال ۸۶ انجام شد، ۹۹ درصد مردم گفته بودند که دروغ وجود دارد. یا در یک نمونه‌گیری ملی دیگر، ۵۷ درصد مردم گفته بودند که دروغ در بین مردم بسیار رواج دارد و نزدیکان آنها هم دروغ می‌گویند و به رغم تاکید بر پرهیز از دروغ‌گویی و یادآوری آثار زیانبار آن در آموزه‌های دینی و آثار ادبی و فرهنگی ایران‌زمین، هیچ نشانه‌ای از کمرنگ شدن این خصلت نازیبا در جامعه نمی‌بینیم.
بر اساس آنچه گفته شد؛ نگاه معنادار (پیشا اسلامی و پسا اسلامی) نیز به موضوع نمی‌توان داشت. پیامبر اسلام (ص) دروغ‌گویی را مایه هلاکت و نابودی می‌داند و در قرآن و سایر متون دینی به کرات بر پرهیز از دروغ تاکید شده است. سعدی شیرین سخن در ستایش راستی و نکوهش دروغ می‌گوید «تا نیک ندانی که سخن عین صواب است باید که به گفتن دهن از هم نگشایی گر راست سخن گویی و در بند بمانی به زآن که دروغت دهد از بند رهایی» و بسیار مصادیق دیگر در شعر و آثار بزرگان که از حوصله این سطور خارج است.
 در دولت‌ها هم به عنوان نهادهای برآمده از جامعه (کم و بیش) دروغگویی رواج داشته است! لیکن آنچه نگران کننده است رقابت برخی مسئولان در دروغ‌گویی به گونه‌ای‌ست که در این فقره همواره از پیشینیان به نیکی یاد می‌شود. به نظر می‌رسد در (سال‌های اخیر) مرزهای دروغ بارها جابه‌جا شده است و جنس دروغ‌ها به‌گونه‌ایست که گویی دروغگویانِ فعلی از اساس فاقد هرگونه استعدادند، با اعداد و ارقام و رسانه بیگانه‌اند، و در یک کلام ماموریت دارند روز را شب و شب را روز جلوه دهند! شاید هم از افعال معکوس استفاده می‌کنند!
هر چه که هست؛ گویا دیگر واژه «دروغ» برای توصیف اظهاراتی چنین، واژه‌ای “ابتر” است. شاید لازم باشد زبان‌شناسان و صاحب‌نظران واژه جدیدی ابداع/ارائه کنند. پیشنهاد حقیر (به عنوان یک غیرِ متخصص) استفاده از واژه “دراغ” است! پ.ن “دراغ” در زبان مازنی (مازندرانی) به معنای دروغ است. گویی وجود حرف “آ” به عنوان حرف میانی واژه، معنایی غلیظ‌تر و سطحی بالاتر از معادلِ فارسیِ آن را به ذهن متبادر می‌سازد.