2452
جهت اشتراک در روزنامه همدلی ایمیل خود را ثبت فرمائید
آذربایجان و ارمنستان رسماً اعلام جنگ کردند
آتش جنگ در قره‌باغ
همدلی| محسن رفیق: دیروز رسماً دو کشور جمهوری آذربایجان و ارمنستان علیه یکدیگر اعلام جنگ کردند. از یک سو ارمنی‌ها در میدان مرکزی پایتخت جمع شدند تا به میدان نبرد اعزام شوند و از سوی دیگر دیروز صدای طبل جنگ در رسانه‌های رسمی آذربایجان نواخته شد. این در حالی است که ترکیه نیز خود را به میدان رساند و از جمهوری آذربایجان در این کارزار اعلام حمایت کرد. در همین حال ایران به عنوان همسایه این دو کشور اعلام کرد که تمام تلاش خود را برای برقراری آتش‌بس به کار می‌گیرد. چند ماهه اخیر درگیری‌ها بر سر منطقه مورد مناقشه قره‌باغ افزایش پیدا کرده است، به طوری که در این مدت در درگیری‌های مرزی حداقل ۱۶نفر کشته شدهاند.
بر همین اساس روز گذشته نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان اعلام کرد که آذربایجان حملاتی هوایی و توپخانه‌ای انجام داده است و نیروهای ارمنستان در پاسخ دو هلی‌کوپتر و سه پهپاد آذربایجان را سرنگون کرده‌اند. آذربایجان نیز می‌گوید که ارمنستان آغازکننده درگیری‌ها بوده و یک حمله سنگین را در خط مقدم انجام داده است. یک سخنگوی وزارت دفاع جمهوری آذربایجان نیز در همین رابطه گفت که نیروهای مسلح ارمنستان به روی منازل در امتداد خط مرزی در منطقه ناگورنو قره‌باغ آتش گشوده‌اند و در بین جمعیت غیرنظامی تلفاتی وجود داشته است. به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، این سخنگو اظهار کرد که روز گذشته، نیروهای مسلح ارمنستان که تحریکات گسترده انجام داده بودند، به گلوله‌باران شدید مواضع ارتش جمهوری آذربایجان در امتداد خط مقدم و منازل ما در ناحیه خط مقدم پرداختند. بنا بر گفته این سخنگو، دست‌کم شش خانه مورد حمله قرار گرفته و افرادی از میان مردم محلی، کشته و زخمی شدهاند. او اضافه کرد که زیرساخت‌های غیرنظامیان به طور جدی آسیب دیده و اطلاعات درباره تلفات و زخمی‌ها در بین جمعیت غیرنظامی و ارتش، هنوز در حال کامل شدن است. بر این اساس واحدهای پیشرفته ارتش جمهوری آذربایجان در حال انجام اقدامات تلافی‌جویانه به منظور سرکوب تحریک دشمن و تضمین امنیت جمعیت غیرنظامیانی هستند که در نزدیکی خط مقابله نظامی زندگی می‌کنند.
در همین حال سخنگوی وزارت امور خارجه ضمن واکنش به این درگیری، از آمادگی ایران برای استفاده از همه ظرفیت‌های خود به منظور برقراری آتش‌بس و آغاز گفت‌وگو میان طرفین درگیری در آذربایجان و ارمنستان خبر داد. سعید خطیب‌زاده در ارتباط با درگیری‌های نظامی به وقوع پیوسته بین جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان اظهار کرد:«ایران از نزدیک و با نگرانی درگیری‌های نظامی میان جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان را دنبال می‌کند و ضمن دعوت طرفین به خویشتنداری، خواستار توقف فوری درگیری‌ها و آغاز گفت‌وگو میان دو کشور است.» این در حالی است که اتحادیه اروپا، روسیه، فرانسه و ترکیه نیز کاهش تنش‌ها میان دو طرف و آغاز مذاکرات را خواستار شدهاند. وزارت خارجه روسیه دیروز از تمامی طرف‌های درگیر در منطقه مورد مناقشه ناگورنو و قره‌باغ خواست تا هر چه سریع‌تر با اعلام آتش‌بس مذاکرات را آغاز کنند. در بیانیه وزارت خارجه روسیه آمده است که ما از تمامی طرف‌های درگیر در مسئله ناگورنو-قره‌باغ می‌خواهیم تا هر چه سریع‌تر آتش بس را اعمال کنند و برای ثبات در منطقه به مذاکره بنشینند. مسکو همچنین به گزارش‌هایی درباره افزایش تنش‌ها و درگیری‌ها در این منطقه مورد مناقشه اشاره کرد و اذعان داشت که شواهدی درباره تلفات در نتیجه درگیری‌های اخیر در منطقه وجود دارد. ترکیه نیز اعلام کرد که ارمنستان باید به سرعت اقدامات و رویکرد خصمانه علیه جمهوری آذربایجان را متوقف کند، چون این رفتارها منطقه را به آتش جنگ می‌کشاند. به گزارش خبرگزاری رویترز، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه از مردم ارمنستان خواست تا آینده خود را از دست دولتی که آنها را به سوی فاجعه سوق داده و از آنها به عنوان عروسک خیمه‌شب‌بازی استفاده می‌کند، بازپس گیرند. اردوغان در توئیتر نوشت: «ما همچنین از تمام جهان می‌خواهیم که در نبرد با تهاجم و بی‌رحمی، در کنار جمهوری آذربایجان باشند.» ترکیه دولت ایروان را بابت آنچه که اقدامات تحریک‌آمیز علیه جمهوری آذربایجان توصیف کرد، مورد انتقاد شدید قرار داده است. خلوصی آکار، وزیر دفاع ترکیه نیز با اشاره به حمایت آنکارا از باکو با تمامی قوا گفت:«بزرگترین مانع بر سر راه صلح و ثبات در منطقه قفقاز موضع خصمانه دولت ایروان است و این کشور بایستی فورا دست از این اقدامات و رویکرد خصمانه بردارد.»
فرانسه نیز از ایروان و باکو خواست تا به اقدامات و رویکرد خصمانه خود پایان داده و به سرعت مذاکرات را از سر بگیرند. سخنگوی وزارت خارجه فرانسه در بیانیه‌ای اعلام کرد که فرانسه به شدت نگران اوضاع در منطقه است. از طرف‌های درگیر می‌خواهیم تا وارد مذاکره شوند.
فرانسه در کنار آمریکا و روسیه ریاست مشترک گروه مینسک را برعهده دارد که هدفش میانجی‌گری بین ارمنستان و جمهوری آذربایجان است. پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک‌های جهان نیز از ارمنستان و جمهوری آذربایجان خواست اختلافات خود را از طریق مذاکره حل و فصل کنند. او گفت:«من برای صلح در قره‌باغ دعا می‌کنم و از طرفین می‌خواهم حسن نیت و برادری نشان دهند که این مسئله به حل مشکل از طریق گفت‌وگو و نه زور و اسلحه کمک می‌کند.» او با ابراز نگرانی نسبت به اخبار در باره درگیری در مناطق مرزی از مردم خواست در سکوت و با یکدیگر برای برقراری صلح در منطقه دعا کنند.
با این وجود به دنبال تشدید تنش‌ها و درگیری میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان در منطقه ناگورنو قره‌باغ، دولت ارمنستان حکومت نظامی و بسیج کامل مردمی در کشور اعلام کرد. به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان گفت:«بر اساس تصمیم دولت، حکومت نظامی و بسیج کامل مردمی در جمهوری ارمنستان اعلام شده است، این تصمیم بلافاصله پس از انتشار اجرایی می‌شود. من به تمامی پرنسل ارتش تاکید دارم تا در کمیسیون‌های نظامی منطقه‌ای اوضاع را گزارش دهند.» همچنین اوایل روز گذشته رئیس منطقه خودمختار ناگورنو و قره‌باغ نیز منع آمد و شد وضع کرده و خواستار بسیج کلی در منطقه شد.
در همین حال یک پژوهشگر حوزه آسیای مرکزی و قفقاز با بیان این که درگیری و مناقشه قره‌باغ از جنگ فراگیر تبدیل به جنگ‌های چند روزه شده است، اشاره کرد که ایران تنها همسایه قفقاز است که ظرفیت‌هایی برای میانجی‌گری دارد، اما تاکنون ارمنستان و آذربایجان حاضر به این مسئله نشده‌اند. ولی کوزه‌گر کالجی در گفت‌وگو با ایسنا، در خصوص تحولات اخیر میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان اظهار کرد:«درگیری که اخیرا اتفاق افتاد 300 کیلومتر بالاتر از منطقه قره‌باغ بود، در واقع در نزدیکی مرز با گرجستان رخ داد، اما پایه و اساس اختلاف آذربایجان و ارمنستان مناقشه قره‌باغ است. آنچه طی این سال‌ها در مسئله قره‌باغ اتفاق افتاده ترکیبی از جنگ و مذاکره بوده است و برخلاف چیزی که در دهه 90 اتفاق افتاد که جنگی طولانی و چند ساله بود، این سال‌ها جنگ‌ها چند روزه شده و زد و خوردها محدود شدهاند، اما این منطقه هنوز به ثبات لازم نرسیده است.»
کوزه‌گر کالجی در ادامه ابراز کرد که آذربایجان از ترکیب گروه مینسک رضایت ندارد زیرا فرانسه، روسیه و آمریکا که نمایندگان این گروه هستند میزبان بزرگترین جامعه مهاجرین ارمنی هستند و فرانسه پس از روسیه پذیرای بیشترین جمعیت ارامنه با دو میلیون جامعه ارمنی و آمریکا 1.5 میلیون ارمنی را در کشور خود دارند. او ادامه داد که جمهوری آذربایجان خواهان پیوستن ترکیه بوده اما ارمنستان با این مسئله مخالفت داشته و همواره اعلام کرده اگر قرار باشد ترکیه هم وارد این موضوع شود، ایران هم باید حضور داشته باشد. هر دو کشور آذربایجان و ارمنستان پیش از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ جزئی از آن بودند. چهار دهه است که مناقشه بر سر مالکیت منطقه قره‌باغ موجب تنش در این منطقه شده است، از لحاظ حقوق بین‌الملل این منطقه بخشی از جمهوری آذربایجان است، اما تحت کنترل اقوام ارمنی قرار دارد. در سال ۲۰۱۶ درگیری نظامی در این منطقه به مدت چهار روز به طول انجامید. سازمان امنیت و همکاری اروپا سال‌هاست تلاش دارد تا از طریق دیپلماتیک به راه حلی برای این مسئله از طریق گفت‌وگو و تفاهم دست یابد و صلح را در این منطقه برقرار کند.
بر همین اساس روز گذشته نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان اعلام کرد که آذربایجان حملاتی هوایی و توپخانه‌ای انجام داده است و نیروهای ارمنستان در پاسخ دو هلی‌کوپتر و سه پهپاد آذربایجان را سرنگون کرده‌اند. آذربایجان نیز می‌گوید که ارمنستان آغازکننده درگیری‌ها بوده و یک حمله سنگین را در خط مقدم انجام داده است. یک سخنگوی وزارت دفاع جمهوری آذربایجان نیز در همین رابطه گفت که نیروهای مسلح ارمنستان به روی منازل در امتداد خط مرزی در منطقه ناگورنو قره‌باغ آتش گشوده‌اند و در بین جمعیت غیرنظامی تلفاتی وجود داشته است. به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، این سخنگو اظهار کرد که روز گذشته، نیروهای مسلح ارمنستان که تحریکات گسترده انجام داده بودند، به گلوله‌باران شدید مواضع ارتش جمهوری آذربایجان در امتداد خط مقدم و منازل ما در ناحیه خط مقدم پرداختند. بنا بر گفته این سخنگو، دست‌کم شش خانه مورد حمله قرار گرفته و افرادی از میان مردم محلی، کشته و زخمی شدهاند. او اضافه کرد که زیرساخت‌های غیرنظامیان به طور جدی آسیب دیده و اطلاعات درباره تلفات و زخمی‌ها در بین جمعیت غیرنظامی و ارتش، هنوز در حال کامل شدن است. بر این اساس واحدهای پیشرفته ارتش جمهوری آذربایجان در حال انجام اقدامات تلافی‌جویانه به منظور سرکوب تحریک دشمن و تضمین امنیت جمعیت غیرنظامیانی هستند که در نزدیکی خط مقابله نظامی زندگی می‌کنند.
در همین حال سخنگوی وزارت امور خارجه ضمن واکنش به این درگیری، از آمادگی ایران برای استفاده از همه ظرفیت‌های خود به منظور برقراری آتش‌بس و آغاز گفت‌وگو میان طرفین درگیری در آذربایجان و ارمنستان خبر داد. سعید خطیب‌زاده در ارتباط با درگیری‌های نظامی به وقوع پیوسته بین جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان اظهار کرد:«ایران از نزدیک و با نگرانی درگیری‌های نظامی میان جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان را دنبال می‌کند و ضمن دعوت طرفین به خویشتنداری، خواستار توقف فوری درگیری‌ها و آغاز گفت‌وگو میان دو کشور است.» این در حالی است که اتحادیه اروپا، روسیه، فرانسه و ترکیه نیز کاهش تنش‌ها میان دو طرف و آغاز مذاکرات را خواستار شدهاند. وزارت خارجه روسیه دیروز از تمامی طرف‌های درگیر در منطقه مورد مناقشه ناگورنو و قره‌باغ خواست تا هر چه سریع‌تر با اعلام آتش‌بس مذاکرات را آغاز کنند. در بیانیه وزارت خارجه روسیه آمده است که ما از تمامی طرف‌های درگیر در مسئله ناگورنو-قره‌باغ می‌خواهیم تا هر چه سریع‌تر آتش بس را اعمال کنند و برای ثبات در منطقه به مذاکره بنشینند. مسکو همچنین به گزارش‌هایی درباره افزایش تنش‌ها و درگیری‌ها در این منطقه مورد مناقشه اشاره کرد و اذعان داشت که شواهدی درباره تلفات در نتیجه درگیری‌های اخیر در منطقه وجود دارد. ترکیه نیز اعلام کرد که ارمنستان باید به سرعت اقدامات و رویکرد خصمانه علیه جمهوری آذربایجان را متوقف کند، چون این رفتارها منطقه را به آتش جنگ می‌کشاند. به گزارش خبرگزاری رویترز، رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه از مردم ارمنستان خواست تا آینده خود را از دست دولتی که آنها را به سوی فاجعه سوق داده و از آنها به عنوان عروسک خیمه‌شب‌بازی استفاده می‌کند، بازپس گیرند. اردوغان در توئیتر نوشت: «ما همچنین از تمام جهان می‌خواهیم که در نبرد با تهاجم و بی‌رحمی، در کنار جمهوری آذربایجان باشند.» ترکیه دولت ایروان را بابت آنچه که اقدامات تحریک‌آمیز علیه جمهوری آذربایجان توصیف کرد، مورد انتقاد شدید قرار داده است. خلوصی آکار، وزیر دفاع ترکیه نیز با اشاره به حمایت آنکارا از باکو با تمامی قوا گفت:«بزرگترین مانع بر سر راه صلح و ثبات در منطقه قفقاز موضع خصمانه دولت ایروان است و این کشور بایستی فورا دست از این اقدامات و رویکرد خصمانه بردارد.»
فرانسه نیز از ایروان و باکو خواست تا به اقدامات و رویکرد خصمانه خود پایان داده و به سرعت مذاکرات را از سر بگیرند. سخنگوی وزارت خارجه فرانسه در بیانیه‌ای اعلام کرد که فرانسه به شدت نگران اوضاع در منطقه است. از طرف‌های درگیر می‌خواهیم تا وارد مذاکره شوند.
فرانسه در کنار آمریکا و روسیه ریاست مشترک گروه مینسک را برعهده دارد که هدفش میانجی‌گری بین ارمنستان و جمهوری آذربایجان است. پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک‌های جهان نیز از ارمنستان و جمهوری آذربایجان خواست اختلافات خود را از طریق مذاکره حل و فصل کنند. او گفت:«من برای صلح در قره‌باغ دعا می‌کنم و از طرفین می‌خواهم حسن نیت و برادری نشان دهند که این مسئله به حل مشکل از طریق گفت‌وگو و نه زور و اسلحه کمک می‌کند.» او با ابراز نگرانی نسبت به اخبار در باره درگیری در مناطق مرزی از مردم خواست در سکوت و با یکدیگر برای برقراری صلح در منطقه دعا کنند.
با این وجود به دنبال تشدید تنش‌ها و درگیری میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان در منطقه ناگورنو قره‌باغ، دولت ارمنستان حکومت نظامی و بسیج کامل مردمی در کشور اعلام کرد. به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان گفت:«بر اساس تصمیم دولت، حکومت نظامی و بسیج کامل مردمی در جمهوری ارمنستان اعلام شده است، این تصمیم بلافاصله پس از انتشار اجرایی می‌شود. من به تمامی پرنسل ارتش تاکید دارم تا در کمیسیون‌های نظامی منطقه‌ای اوضاع را گزارش دهند.» همچنین اوایل روز گذشته رئیس منطقه خودمختار ناگورنو و قره‌باغ نیز منع آمد و شد وضع کرده و خواستار بسیج کلی در منطقه شد.
در همین حال یک پژوهشگر حوزه آسیای مرکزی و قفقاز با بیان این که درگیری و مناقشه قره‌باغ از جنگ فراگیر تبدیل به جنگ‌های چند روزه شده است، اشاره کرد که ایران تنها همسایه قفقاز است که ظرفیت‌هایی برای میانجی‌گری دارد، اما تاکنون ارمنستان و آذربایجان حاضر به این مسئله نشده‌اند. ولی کوزه‌گر کالجی در گفت‌وگو با ایسنا، در خصوص تحولات اخیر میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان اظهار کرد:«درگیری که اخیرا اتفاق افتاد 300 کیلومتر بالاتر از منطقه قره‌باغ بود، در واقع در نزدیکی مرز با گرجستان رخ داد، اما پایه و اساس اختلاف آذربایجان و ارمنستان مناقشه قره‌باغ است. آنچه طی این سال‌ها در مسئله قره‌باغ اتفاق افتاده ترکیبی از جنگ و مذاکره بوده است و برخلاف چیزی که در دهه 90 اتفاق افتاد که جنگی طولانی و چند ساله بود، این سال‌ها جنگ‌ها چند روزه شده و زد و خوردها محدود شدهاند، اما این منطقه هنوز به ثبات لازم نرسیده است.»
کوزه‌گر کالجی در ادامه ابراز کرد که آذربایجان از ترکیب گروه مینسک رضایت ندارد زیرا فرانسه، روسیه و آمریکا که نمایندگان این گروه هستند میزبان بزرگترین جامعه مهاجرین ارمنی هستند و فرانسه پس از روسیه پذیرای بیشترین جمعیت ارامنه با دو میلیون جامعه ارمنی و آمریکا 1.5 میلیون ارمنی را در کشور خود دارند. او ادامه داد که جمهوری آذربایجان خواهان پیوستن ترکیه بوده اما ارمنستان با این مسئله مخالفت داشته و همواره اعلام کرده اگر قرار باشد ترکیه هم وارد این موضوع شود، ایران هم باید حضور داشته باشد. هر دو کشور آذربایجان و ارمنستان پیش از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۹۹۱ جزئی از آن بودند. چهار دهه است که مناقشه بر سر مالکیت منطقه قره‌باغ موجب تنش در این منطقه شده است، از لحاظ حقوق بین‌الملل این منطقه بخشی از جمهوری آذربایجان است، اما تحت کنترل اقوام ارمنی قرار دارد. در سال ۲۰۱۶ درگیری نظامی در این منطقه به مدت چهار روز به طول انجامید. سازمان امنیت و همکاری اروپا سال‌هاست تلاش دارد تا از طریق دیپلماتیک به راه حلی برای این مسئله از طریق گفت‌وگو و تفاهم دست یابد و صلح را در این منطقه برقرار کند.