دیپلماسی شرقی ایران در اوج کرونا

همدلی| در شش ماه اخیر که به دلایل مختلف از جمله اپیدمی کرونا فعالیت‌های دیپلماتیک به‌شدت تحت شعاع قرار گرفته بود، اما رابطه ایران و روسیه با قوت همچنان ادامه داشته و دارد. در این شش ماه محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه جمهوری اسلامی ایران چهار بار به روسیه سفر کرده که آخرین سفر آن پنج‌شنبه هفته گذشته انجام شد. این در حالی است که دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا تمام تمرکز خود را بر فشار حداکثری بر ایران قرار داده است. آن گونه که کارشناسان روایت میکنند اعمال این حد از تحریم و فشار بر ایران از سوی آمریکا بی‌‌سابقه بوده است، ولی با این حال جریان دیپلماسی ایران در شرق بخصوص در روسیه همچنان فعال است.
ظریف در سفری یک روزه به روسیه که شب پنجشنبه به پایان رسید، در نشست‌هایی با سرگئی لاوروف همتای روسی خود و همچنین دیدارهای رسانه‌ای بر توسعه همکاری تهران و مسکو و تلاش برای حل مشکلات منطقه‌ای و بین‌المللی تاکید کرد.
این سی‌ویکمین سفر رئیس دستگاه دیپلماسی به روسیه و چهارمین سفر وی به مسکو در ۶ ماه اخیر است که به گفته لاوروف وزیر امورخارجه روسیه این تعداد دیدار همتای ایرانی نشانه روابط بسیار خوب تهران و مسکو در راستای توسعه همکاری دو طرف است.

تداوم همکاری نظامی

وزیر امور خارجه ایران روز پنج‌شنبه در گفت‌وگو با خبرگزاری روسی اسپوتنیک، در خصوص امکان انعقاد قراردادهای نظامی بین ایران و روسیه پس از لغو تحریم‌های تسلیحاتی ایران اظهار داشت:ایران و روسیه گفت‌وگوهای بسیار خوبی را در این زمینه داشته‌‌اند و ما این مذاکرات را ادامه می‌دهیم. وزیر خارجه خاطرنشان کرد: ما در بسیاری موارد در حوزه‌های نظامی از نوعی خودکفایی برخوردار هستیم.
وی افزود: در برخی موارد نیازهای جدی برای همکاری تسلیحاتی با دوستانمان در روسیه و سایر کشورهایی را که براساس مقررات بین‌المللی آماده همکاری با ما هستند، داریم. همکاران من در بخش دفاعی این گفت‌وگوها را با جدیت ادامه می‌دهند. ظریف در بخش دیگر مصاحبه تصریح کرد: پیشنهاد ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه درباره ایجاد «کریدور سبز» برای تجارت کالاهای اساسی با توجه به شرایط کنونی مرتبط با کرونا بسیار ضروری است.
در دیدارهای روز پنج‌شنبه ظریف و لاوروف، همکاری‌های دو کشور در عرصه‌های حمل و نقل، روادید، رفت و آمد دانشجویان و بازرگانان بررسی شد و موضوعات مربوط به انرژی، اقتصادی، بانکی و نشست کمیسیون مشترک همکاری‌های اقتصادی و بازرگانی ایران و روسیه نیز در این گفت‌وگوها مورد بحث قرار گرفت. با توجه به همکاری‌های خوب ایران و روسیه در همه زمینه‌ها در این سفر بر استفاده از تجربیات دو کشور در مورد ویروس مقابله کرونا و پیشرفت در مقابله با این بیماری نیز گفت‌وگو شد.
گفت‌وگو در باره برجام از محورهای مهم این سفر بود و به نقش کلیدی روسیه و تلاش‌های مخرب آمریکا و توافق در شورای امنیت سازمان ملل در مخالفت با تحریم ایران هم که از ۱۵عضو شورای امنیت ۱۳عضو با آن مخالفت کردند اشاره شد.در این سفر هماهنگی ویژه‌ای میان ایران، روسیه و ترکیه در مورد سوریه و هماهنگی در باره اقدامات مذاکرات آستانه انجام شد. در مذاکرات دیروز ظریف و لاوروف در مورد افغانستان اعلام شد که رایزنی دو کشور در این مساله ادامه خواهد یافت.

تلاش‌های آمریکا محقق نمیشود

«سرگئی لاوروف» روز پنج‌شنبه در نشست خبری مشترک با محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه ایران در مسکو، گفت: ایالات متحده آمریکا اعلام کرده است که به‌رغم اراده جامعه جهانی، بر این باور است که تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل متحد در مورد ایران به درخواست واشنگتن بازگردانده می‌شود.
وی افزود: این تلاش‌ها با ابزار غیرقانونی هیچ دورنمایی برای تحقق ندارند.
رئیس دستگاه دیپلماسی روسیه تصریح کرد که تحریم‌های یکجانبه غیرقانونی است و به وجهه و اعتبار سازمان ملل ضربه می‌زند. لاوروف گفت: در مجموع، وسوسه برخی کشورها برای جست‌وجوی مقصران در مسائل داخلی این کشورها افزایش می‌یابد. تلاش برخی کشورها برای استفاده از وضع جاری برای پیشبرد منافع زودگذر و سودجویانه و تسویه حساب با دولت‌های نامطلوب یا رقبای ژئوپلیتیکی افزایش می‌یابد. وی ادامه داد: به رغم بسیاری مخالفت‌ها، تحریم‌های یکجانبه همچنان از سوی برخی کشورها بکار گرفته می‌شود که به وجهه شورای امنیت سازمان ملل خدشه وارد می‌کند. گفتنی است؛ آمریکا و اتحادیه اروپا از تحریم‌های یکجانبه برای رسیدن به اهداف خود استفاده می‌کنند و این تدابیر بدون تأیید شورای امنیت بکار گرفته می‌شود و به همین دلیل غیرقانونی است.

اهمیت ریاست روسیه بر شورای امنیت

ظریف هم در همان نشست خبری درباره روابط تهران و مسکو گفت: هماهنگی بسیار نزدیکی میان ایران و روسیه برای حل مسائل منطقه‌ای وجود دارد که امکان تماس‌های منظم دو طرف را فراهم می‌کند بر همین اساس وزیرخارجه جمهوری اسلامی ایران امیدوار است در ماه اکتبر که روسیه ریاست شورای امنیت را برعهده می‌گیرد نقش مثبتی در مقابله با حرکت‌های خلاف قانون آمریکا ایفا کند.
وزیرخارجه ایران اظهار داشت، دولت روسیه، نمایندگی دائم این کشور در سازمان ملل و وزارت امورخارجه در کنار چین در شورای امنیت در چند ماه گذشته موضع مناسبی را در باره برجام داشته و نقش رهبری را در برابر آمریکا ایفا کرد.
ظریف با بیان ‌‌این‌که هماهنگی بسیار نزدیکی میان ایران و روسیه وجود دارد گفت: این امر امکان تماس‌ها با همکاران روسی را فراهم می‌کند. وی سومین سفرش به پایتخت روسیه در دوره شیوع کرونا را نشانه اهمیت روابط دو کشور بیان کرد.
وزیر خارجه ایران در مورد تمدید قرارداد اصولی همکاری‌های ایران و روسیه گفت: ما با روسیه قرارداد همکاری داریم که مربوط به سال ۲۰۰۱ است و این توافق بطور خودکار تمدید می‌شود. تا پایان دوره اعتبار این قرارداد تلاش می‌کنیم که قرارداد با شرایط موجود مطابقت داشته باشد و ما همه طرح‌ها را برای همکاری میان ایران و روسیه معرفی می‌کنیم.

دیدار عراقچی با همتای روسی خود

عباس عراقچی معاون وزیر خارجه ایران هم در این سفر با سرگئی ریابکوف معاون وزیر خارجه و مذاکره کننده ارشد هسته ای روسیه دیدار کرد و دو طرف دور دیگری از رایزنی‌ها در مورد برجام را برگزار کردند.
به گزارش وزارت امور خارجه روسیه، دو طرف بطور مشروح وضعیت پیرامون برجام را بررسی و به اهمیت ادامه تلاش‌های همه شرکت کنندگان در این توافق ‌‌بین‌المللی برای حفظ و اجرای کامل آن اشاره کردند. در این دیدار بار دیگر اظهارات مقام‌های آمریکایی مبنی بر بازگرداندن تحریم‌های پیشین در مورد ایران رد شد. عراقچی و ریابکوف درباره مسائل ‌‌بین‌المللی و نیز مشارکت ایران و روسیه در عرصه ‌‌بین‌المللی گفت وگو کردند.

اهمیت سفر ظریف

کاظم جلالی سفیر جمهوری اسلامی ایران در روسیه نیز در باره این سفر گفت، در پرتو اراده رهبران و مقامات عالی دو کشور، مناسبات دو جانبه در راستای تامین منافع مشترک و کمک به تامین امنیت منطقه‌ای و بین‌المللی از روندی رو به رشد برخوردار است.
جلالی با بیان ‌‌این‌که انزوای آمریکا تمامی ندارد، افزود: همزمان با شکست این رژیم در زورگویی خود برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل و همچنین برگزاری مانور مشترک نظامی «قفقاز ۲۰۲۰ » با حضور ایران و روسیه در منطقه خزر و دریای سیاه، ظریف در سی و یکمین سفر خود به روسیه به عنوان رئیس دستگاه دیپلماسی و در چهارمین سفر در ۶ ماه به مسکو آمد.
وی گفت، روسیه به عنوان حامی برجام اخیرا با قطعنامه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مخالفت کرده است؛ ایران و روسیه علیه تحریم‌های ضد بشری و یک‌جانبه آمریکا همبستگی کامل دارند.