ترکیب احتمالی «بایدن- اصولگرایی
مظاهر گودرزی (روزنامهنگار)بحث و جدلهای سیاسی این روزها متوجه انتخابات ایالات متحده است. اینکه سرانجام میان «بایدن» و «ترامپ» کدامیک مستاجر کاخ سفید خواهند شد؟ اما سوی دیگر جهان در ایران بحثوجدلهای اقتصادی داغ است، کار از گرانی دلار و مسکن و ماشین و درمان گذشته و به تشکیل کارگروه بررسی گرانی تخممرغ رسیده، گرانی که گویا دولت فقط توانسته اراده خود را در تنظیم قیمت نان حفظ کند و سایر محصولات هر هفته و گاهی روزانه با افزایش قیمت روبهرو میشود، مشکلاتی که بهنظر میرسد حداقل تا مشخص شدن سرنوشت انتخابات ایالات متحده هیچ برنامه مشخصی برای حل کردن آنها وجود ندارد.
از همینرو بخش عمده تصمیمگیران در جمهوری اسلامی منتظرند که یا با انتخاب «بایدن» و در همان سازوکار برجام مشکلات را برطرف کنند، یا شاید در صورت پیروزی ترامپ در انتخابات و نبود امکانی برای حل مسئله تحریمها به فکر مذاکرهای جدید با او باشند، البته راه سومی هم هست اینکه در وضعیت اکنون باقی بمانند و هیچ کاری نکنند که در این صورت مشکلات اقتصادی بیشتر میشود. اما به راستی نتایج انتخابات ایالات متحده برای کدام طیف سیاسی در ایران اهمیت دارد؟ آیا انتخاب «بایدن» به نفع اصلاحطلبان است یا اصولگرایان؟
اگر نتایج نهایی انتخابات ایالات متحده، آنطور که برخی از پیشبینیها برآورد کردهاند، به نفع یار دیرین اوباما، «جو بایدن» شود، خیلیها میگویند به سود اصلاحطلبان است. چراکه «بایدن» وعده حضور مجدد در برجام را داده و احتمال اینکه با برگشت آمریکا به برجام (اگر برگردد و اگر با همان کیفیت برگردد) بخش زیادی از گرفتاریهای اقتصادی و تحریمهای ایران برداشته شود زیاد است و همین مسئله میتواند سبب پروپاگاندای اصلاحات شود، این جریان تبلیغ میکند که این همان برجامی بود که بسیاری به آن حمله کردند، اما حالا باری دیگر دارد گل میدهد، شاید با همین تبلیغات تا انتخابات 1400 بتوانند بخشی از بدنه اجتماعی خود را مجدد جذب کنند و با این تلاش مصداق همان رقیب بازگشته به میدان برای رویارویی با جناح اصولگرا شوند. اما واقعیت این است با توجه به شرایطی که در کشور ایجاد شده، تصمیماتی که گرفته میشود و تفکرهای حاکمی که دائم سعی دارند به غیر از خودشان دیگران دیده نشوند، آرای خاکستری اصلاحات که همیشه نقش پررنگی در نتایج انتخابات دارند، بعید است از این جریان در 1400 حمایت کنند. میماند آرای سنتی این جریان فکری در جامعه که بهشدت رویکرد دوگانه پیدا کرده و بخش مهمی از آنها حتی اگر برجامی زنده شود، بعید است مجدداً از خود برای اصلاحات هزینه کنند، چراکه احتمالاً با توجه به تجربه گذشته بهویژه مجلس دهم و دولتهای یازده و دوازدهم به این نظر رسیدهاند که گرفتن مجلس و دولت در انتخابات چندان تاثیری در پیش بردن مطالباتشان ندارد. بنابراین اصلاحات تحت هر شرایطی در انتخابات 1400 برنده نخواهد بود. آنهایی هم که معتقدند در انتخاباتهای ایران همچنان ساعات آخر برای حضور مردم پای صندوقهای رای تعیین کننده است و امید به حمایت سبد رای اصلاحات از این جریان دارند، اما مشاهدات فعلا این را نشان نمیدهد. از آنجایی که بهنظر میرسد این شیوه برای انتخایات ریاست جمهوری پیشرو دیگر تکرار نمیشود، چراکه از منظر نگارنده الگوها تغییر کرده و با مدل قبلی نمیشود انتخابات آینده را تحلیل کرد. بنابراین آنچه میماند یک جریان اصولگرایی است که با وجود حمایتهایی که دارد و همچنین پیشبینی انتخابات کم رمق مانند مجلس یازدهم برنده ریاست جمهوری 1400 است. حالا این دولت اصولگرا که هنوز رئیساش معلوم نیست، و احتمالا یکی از همین نامهای آشنای اصولگرایی باشد، بدون تردید علاقهمند است «جو بایدن» در آمریکا برنده شود. چراکه آنها مانند بقیه میدانند خروج از وضعیت امروزی ایران بدون وجود یک توافق شدنی نیست. بنابراین تحت هر شرایطی «بایدن» را ترجیح میدهند، به این امید که با برگشتن آمریکا توسط «بایدن» به برجام، کابوس ورود اصولگرایی به یک مذاکره جدید -کاری که اصلاً بلد نیستند - از بین میرود. از اینرو دولت آینده اصولگرا در ایران دعا میکند «بایدن» در رقابت انتخاباتی پیروز شود تا از شر مذاکره احتمالی با تیم ترامپ رها شده و اینبار خودشان باشند که از مواهب برجام بهره ببرند، یعنی همان برجامی که همیشه به آن تاختهاند اینبار سبب شود گشایشهای احتمالیِ اقتصادی به پای اصولگرایی نوشته شود. با این کار آنها دور میز برجامی که اصلاحطلبها چیدند مینشینند، هر موقع که خواستند آن را تخریب میکنند و هر موقع خواستند از امتیازاتش بهره میبرند.
از همینرو بخش عمده تصمیمگیران در جمهوری اسلامی منتظرند که یا با انتخاب «بایدن» و در همان سازوکار برجام مشکلات را برطرف کنند، یا شاید در صورت پیروزی ترامپ در انتخابات و نبود امکانی برای حل مسئله تحریمها به فکر مذاکرهای جدید با او باشند، البته راه سومی هم هست اینکه در وضعیت اکنون باقی بمانند و هیچ کاری نکنند که در این صورت مشکلات اقتصادی بیشتر میشود. اما به راستی نتایج انتخابات ایالات متحده برای کدام طیف سیاسی در ایران اهمیت دارد؟ آیا انتخاب «بایدن» به نفع اصلاحطلبان است یا اصولگرایان؟
اگر نتایج نهایی انتخابات ایالات متحده، آنطور که برخی از پیشبینیها برآورد کردهاند، به نفع یار دیرین اوباما، «جو بایدن» شود، خیلیها میگویند به سود اصلاحطلبان است. چراکه «بایدن» وعده حضور مجدد در برجام را داده و احتمال اینکه با برگشت آمریکا به برجام (اگر برگردد و اگر با همان کیفیت برگردد) بخش زیادی از گرفتاریهای اقتصادی و تحریمهای ایران برداشته شود زیاد است و همین مسئله میتواند سبب پروپاگاندای اصلاحات شود، این جریان تبلیغ میکند که این همان برجامی بود که بسیاری به آن حمله کردند، اما حالا باری دیگر دارد گل میدهد، شاید با همین تبلیغات تا انتخابات 1400 بتوانند بخشی از بدنه اجتماعی خود را مجدد جذب کنند و با این تلاش مصداق همان رقیب بازگشته به میدان برای رویارویی با جناح اصولگرا شوند. اما واقعیت این است با توجه به شرایطی که در کشور ایجاد شده، تصمیماتی که گرفته میشود و تفکرهای حاکمی که دائم سعی دارند به غیر از خودشان دیگران دیده نشوند، آرای خاکستری اصلاحات که همیشه نقش پررنگی در نتایج انتخابات دارند، بعید است از این جریان در 1400 حمایت کنند. میماند آرای سنتی این جریان فکری در جامعه که بهشدت رویکرد دوگانه پیدا کرده و بخش مهمی از آنها حتی اگر برجامی زنده شود، بعید است مجدداً از خود برای اصلاحات هزینه کنند، چراکه احتمالاً با توجه به تجربه گذشته بهویژه مجلس دهم و دولتهای یازده و دوازدهم به این نظر رسیدهاند که گرفتن مجلس و دولت در انتخابات چندان تاثیری در پیش بردن مطالباتشان ندارد. بنابراین اصلاحات تحت هر شرایطی در انتخابات 1400 برنده نخواهد بود. آنهایی هم که معتقدند در انتخاباتهای ایران همچنان ساعات آخر برای حضور مردم پای صندوقهای رای تعیین کننده است و امید به حمایت سبد رای اصلاحات از این جریان دارند، اما مشاهدات فعلا این را نشان نمیدهد. از آنجایی که بهنظر میرسد این شیوه برای انتخایات ریاست جمهوری پیشرو دیگر تکرار نمیشود، چراکه از منظر نگارنده الگوها تغییر کرده و با مدل قبلی نمیشود انتخابات آینده را تحلیل کرد. بنابراین آنچه میماند یک جریان اصولگرایی است که با وجود حمایتهایی که دارد و همچنین پیشبینی انتخابات کم رمق مانند مجلس یازدهم برنده ریاست جمهوری 1400 است. حالا این دولت اصولگرا که هنوز رئیساش معلوم نیست، و احتمالا یکی از همین نامهای آشنای اصولگرایی باشد، بدون تردید علاقهمند است «جو بایدن» در آمریکا برنده شود. چراکه آنها مانند بقیه میدانند خروج از وضعیت امروزی ایران بدون وجود یک توافق شدنی نیست. بنابراین تحت هر شرایطی «بایدن» را ترجیح میدهند، به این امید که با برگشتن آمریکا توسط «بایدن» به برجام، کابوس ورود اصولگرایی به یک مذاکره جدید -کاری که اصلاً بلد نیستند - از بین میرود. از اینرو دولت آینده اصولگرا در ایران دعا میکند «بایدن» در رقابت انتخاباتی پیروز شود تا از شر مذاکره احتمالی با تیم ترامپ رها شده و اینبار خودشان باشند که از مواهب برجام بهره ببرند، یعنی همان برجامی که همیشه به آن تاختهاند اینبار سبب شود گشایشهای احتمالیِ اقتصادی به پای اصولگرایی نوشته شود. با این کار آنها دور میز برجامی که اصلاحطلبها چیدند مینشینند، هر موقع که خواستند آن را تخریب میکنند و هر موقع خواستند از امتیازاتش بهره میبرند.