توجیه گرانی با تکنولوژی پراید

همدلی| فاطمه آقایی‌فرد: چند روز پیش، وقتی رئیس انجمن خودروسازان در رسانه‌ ملی، یکی از دلایل اصلی گرانی‌های اخیر محصولات ایران‌خودرو و سایپا را کاربرد تکنولوژی در تولید، عنوان کرد، این واژه به سرعت تبدیل به یکی از ترندهای توئیتر شد؛ کاربران یکی پس از دیگری معنای جدیدی از این کلمه ساختند و بساط شوخی با بازی‌های خودروسازان و ماجرای افزایش قیمت‌ها به راه افتاد. ماجرا از چند روز پیش آغاز شد؛ از روزی که قیمت همه محصولات داخلی بدون هیچ توجیهی در زمینه افزایش کیفیت یا استفاده از طرح‌های مدرن در تولید، خودروهای داخلی را با افزایش قیمت 35درصدی همراه کرد؛ البته این اولین باری نبود که ماجرای بالا رفتن قیمت خودروها در بازار آزاد و حتی قیمت کارخانه‌ای خبرساز می‌شد، اما شاید برای اولین‌بار بود که مسئولان خودروسازی در توجیه گرانی محصولاتی که خودشان هم به خوبی می‌دانند در مقایسه با اتومبیل‌های خارجی، هیچ رنگ و لعابی ندارند و بوی تکنولوژی از آن‌ها به مشام نمی‌رسد و فقط به دلیل انحصار و عدم توان مالی مردم، در ایران بازار داغی دارند، از این واژه استفاده می‌کردند. هر چه که بود، در پی بالا رفتن قیمت اتومبیل‌های داخلی در هفته‌های اخیر و رکوردزنی عجیب محصولات دو غول خودروسازی بود که ذهن بسیاری از کارشناسان و حتی مردم عادی جامعه به دلایل اصلی صعود هر یک از خودروهای داخلی معطوف شد و تلاش برای توجیه این گرانی‌ها از سوی مسئولان و حتی رسانه ملی ادامه یافت. در این میان گویی رسیدن قیمت پراید به بالاتر از 100میلیون تومان برای هیچ کسی قابل درک نبود و جنجال زیادی با این گرانی عجیب‌و‌غریب در فضای مجازی ایجاد شد. در چنین شرایطی بود که سوالات جنجالی یکی از مجری‌های صداوسیما از رئیس انجمن خودروسازان درباره چرایی رشد قیمت نجومی خودرو در بازار با بازتاب زیادی از سوی کاربران فضای مجازی همراه شد. مازیار علی‌‌بیگلو که در برنامه تهران20 برای پاسخ به سوالاتی از قبیل دلایل اصلی رشد قیمت خودرو حاضر شده بود، در واکنش به این سوال مجری درباره این‌که پراید کیلویی چقدر برای خریدار حساب می‌شود، گفت: «چوبی که حالا می‌خوریم، حاصل این موج 10ساله پراید کیلویی چند است که به راه افتاده، اما تکنولوژی را که نمی‌خرند». در ادامه این بحث، مجری با لحن انتقادی پرسید: «شما پراید را تکنولوژی حساب می‌کنید؟»، و این مقام مسئول در صنعت خودرو ادامه داد: «بسیاری از مواد اولیه خودروهای ما در داخل وجود ندارند و به عنوان مثال خودروی پراید که قطعه‌ای دارد به نام کاتالیزور و این قطعه عنصری دارد به اسم پالادیوم، تنها در سه یا چهار کشور جهان وجود دارد که واردات این قطعه برای ما پنج میلیون تومان تمام می‌شود».

دلار و یک توجیه همیشگی برای گرانی

بحث ادامه داشت و جواب قانع‌کننده‌ای از سوی رئیس انجمن خودروسازی درباره این گرانی‌ها به گوش نمی‌رسد؛ این فعال صنعت خودرو در توجیه این گرانی‌ها در حالی از عدم وابستگی زیاد قیمت ارز و تولید خودرو صحبت کرد که همواره با جهش ارزی، این بازار یکی از اولین مکان‌هایی است که واکنش نشان داده و محصولات داخلی با بهانه جدیدی دور دیگری از افزایش قیمت‌ها را شروع می‌کنند. این در حالی است که به گفته آگاهان اقتصادی، 80درصد قطعات خودروهای داخلی در داخل کشور تولید می‌شوند و اتفاقات بازار ارز، اصولا نباید ارتباط چندانی با نوسانات خودرو داشته باشد. نکته قابل‌توجهی که در میان این مشاجره جنجالی وجود داشت، اشاره رئیس انجمن خودروسازان به قانون 9سال پیش مجلس در زمینه اعطای مجوز به تولیدکنندگان قطعات خودرو برای فروش محصولات خود با قیمت دلار به خودروسازان بود؛ یعنی فروش فولاد، آلومینیوم، مس و محصولات پتروشیمی به قیمت دلار. در نهایت این بحث به اینجا ختم شد که بخش‌های مختلف به صورت سازمان‌یافته در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند و هر کسی برای توجیه افزایش قیمت خودروها، سوال را به نفر بعدی پاس می‌دهد و این مصرف‌کننده‌ها هستند که زیر بار فشارهای ناشی از افزایش قیمت خودرو؛ حالا به هر دلیلی؛ بالا رفتن نرخ دلار، نبود قطعات در داخل و...، قرار می‌گیرند.

نگاه کاربران به قیمت هر کیلو خودروی داخلیرسیدن دناپلاس به 600 میلیون تومان و در کل رشد 35درصد قیمت همه خودروهای داخلی، این روزها سروصدای زیادی در فضای مجازی به راه انداخته است. در این میان پراید 113میلیونی که به گفته رئیس انجمن خودروسازان به دلیل استفاده از تکنولوژی، توانسته برای عبور از مرز 100 میلیون تومان، محوز بگیرد، بیش از هر خبر دیگری با موجی از انتقاد کاربران همراه شده است؛ «معنی تکنولوژی یعنی پراید؟»، «تکنولوژی خودروهای خارجی هم همین معنی را می‌دهد؟»، «علم بهتر است یا پراید؟»و ...،

شاید بد نباشد که مسئولان صنعت خودروسازی قبل از به کار بردن واژه‌ تکنولوژی برای توجیه گرانی‌های اخیر، یک جست‌وجوی ساده در زمینه کاربرد این واژه در تولید خودروهای خارجی داشته باشند تا فقط برای کاربرد پالادیوم در تولید محصولات خودشان به این دستاورد دلخوش نباشند و کمی شبیه به قدرت‌های برتر خودرو در جهان رفتار کنند؛ فولکس‌واگن، هیوندای و تویوتا از جمله مدرن‌ترین شرکت‌هایی هستند که موتور جست‌وجوی گوگل نامشان را بالا می‌آورد و معنای تکنولوژی در آن‌ها به خوبی تعریف شده است؛ مثلا در یکی از نمونه‌هایی که از کارشناسان از کلمه تکنولوژی در تولید محصولات مدرن شرکت‌های برجسته خودروسازی استفاده شده، گفته می‌شود اتومبیل‌ها مجهز به سیستمی هستند که چراغ‌های اتومبیل را به طور اتوماتیک با تاریک شدن هوا روشن می‌کنند، و این در حالی است که چراغ‌های نوربالای همین اتومبیل‌ها وقتی وسیله نقلیه دیگری در حال نزدیک شدن به آن‌هاست، به صورت خودکار کم‌نور می‌شوند. با بررسی جزئیات خودروهای خارجی، می‌توان به هزاران مثال واضح در زمینه تکنولوژی دست یافت و با وجود این نمونه‌های مدرن همچنان مدیران شرکت‌های برجسته خودروسازی در دنیا بر این باورند که هر چه خودروها پیچیده‌تر می‌شوند، باید از تکنولوژی‌های برتر روز برای راحتی استفاده از این محصولات بهره برد، آن‌ها باور دارند که برای موفقیت آینده خودروسازی، باید متناسب با نیاز و تغییر خواسته‌های مردم پیش رفت؛ تغییراتی که در خودروهای مدرن خارجی در مقایسه با 10سال پیش به وضوح دیده می‌شد؛ اما به راستی در تولید خودروهای داخلی از 10سال گذشته تاکنون چه تغییراتی برای توجیه گرانی‌ها اتفاق افتاده است؟