سال نا«شاد»۳میلیون دانش‌آموز ایرانی

همدلی| گروه اجتماعی- در سال تحصیلی گذشته که شیوع کرونا در کشور کرکره مدارس را پایین کشید و درب مدارس را بست، بیش از ۳میلیون دانش‌آموز به دلیل نداشتن ابزار لازم آموزش مجازی از دسترسی به آموزش محروم شدند.
این در حالی است که براساس اصل 30قانون اساسی کشور تحصیلات تا پایان دوره متوسطه رایگان است و دولت باید امکان این تحصیل رایگان را فراهم کند، در این اصل آمده است:«دولت موظف است وسائل آموزش وپرورش رایگان را برای همه ملت تا پایان دوره متوسطه فراهم سازد و وسائل تحصیلات عالی را تا سرحد خودکفائی کشور به طور رایگان گسترش دهد.» اگرچه عدالت آموزشی قبل از همه‌گیری کرونا نیز چندان قابل قبول نبود، اما شیوع کرونا و تعطیل شدن روش‌های معمول و سنتی آموزش، باعث عمیق‌تر شدن نابرابری‌های آموزشی شد؛ به نحوی که خطر ترک تحصیل در کمین دانش‌آموزانی است که بضاعت مالی آنان اجازه تهیه ابزار لازم برای آموزش مجازی که تلفن همراه هوشمند یا تبلت است، نمی‌دهد.
آموزش و پرورش نیز به عنوان متولی آموزش در این زمینه مسولیتی برای خود قائل نیست و خود را ملزم به تهیه ابزار آموزش از راه دور نمی‌داند و مسئولیت تهیه ابزارهای آموزش مجازی را کاملا به دوش خانواده‌ها گذاشته است.
لازم‌ به یادآوری است که عدالت آموزشی به معنای واقعی کلمه برخورداری یکسان و برابر تمامی دانش‌آموزان از آموزش‌های با کیفیت است. در حالی که در این زمینه سیستم آموزش و پرورش کشور پیش از کرونا نیز دچار نقصان بود و با شیوع کرونا این نقص بیشتر شده است.

ترک تحصیل در کمین دانش‌آموزان نیازمند

دیروز وزیر آموزش و پرورش نیز با اشاره به مشکلات آموزش مجازی برای دانش‌آموزان از دانش‌آموزانی سخن گفت که ابزار لازم برای آموزش مجازی در اختیار ندارند و احتمال دارد به جمعیت ترک تحصیل‌کرده‌ها اضافه شوند. محسن حاجی میرزایی در نهمین نشست شورای هماهنگی بهبود و ارتقای شاخص‌های آموزشی و پرورشی که به میزبانی کمیته امداد برگزار شد، با اشاره به راه‌اندازی سامانه آموزش مجازی برای دانش‌آموزان با عنوان «سامانه شاد» گفت: «در سال تحصیلی گذشته پس از شیوع کرونا، از ۱۴میلیون دانش‌آموز سراسر کشور حدود۱۰ میلیون نفر در این سامانه عضو شدند و بیش از سه میلیون دانش‌آموز به دلایلی همچون نداشتن گوشی هوشمند یا تبلت یا عدم دسترسی به اینترنت، امکان استفاده از این سامانه را پیدا نکردند و در خطر ترک تحصیل قرار گرفتند.» وی دسترسی به ابزارهای آموزشی فناورانه را یک ضرورت دانست و افزود:«امروز مدرسه به یک تبلت تبدیل شده و نگرانیم که پیشرفت‌های کشور در حوزه پوشش تحصیلی و کاهش نرخ ترک تحصیل به خطر بیفتند و اهدافی که به خوبی پیش رفته است، متوقف شود.»

خیرین کمک کنند

راهکار وزیر آموزش و پرورش برای رفع این مشکل و گسترش چتر آموزش بر سر تمام دانش‌آموزان همان راهکار همیشگی دست دراز کردن به سوی خیرین بود. سال‌هاست آموزش و پرورش با وجود بودجه‌های قابل توجه، برای رفع هر نیازی از ساخت مدارس گرفته تا تهیه تجهیزات و وسایل گرمایشی، سرمایشی و... دست نیاز به سوی خیربن یا حتی والدین دانش‌آموزان دراز می‌کند. توقع كمك‌هاي مردمي به مدارس به حدي رسيده است كه در مواردی برخی از والدين را از جلسات اوليا و مربيان فراري می‌دهد. اکنون نیز که به همت کرونا مدارس تعطیل شده است و برای دسترسی به آموزش برخی از دانش‌آموزان نیاز به تهیه گوشی هوشمند دارند، باز صحبت از ظرفیت خیرین برای توسعه آموزش مجازی در کشور شده است. حاجی میرزایی گفته خیران مدرسه‌ساز می‌توانند با تمرکز بر خرید تبلت برای دانش‌آموزان، مدارس را به خانه نیازمندان ببرند. بدبهی است که مشارکت‌های مردمی در مرتفع کردن نیازهای آموزشی دانش‌آموزان می‌تواند مثمرثمر باشد، اما تکیه صددرصدی به کمک‌های خیرین و سلب مسئولیت از خود برخلاف اصل سی‌ام قانون اساسی است که به آموزش رایگان تا پایان دوره متوسطه تاکید دارد. ناگفته پیداست که هزینه ساخت مدرسه، قابل قیاس با هزینه خرید یک گوشی با تبلت هوشمند نیست که آموزش و پرورش بخواهد با توپ‌‌انداختن به زمین خیرین شانه خود را از زیر بار مسئولیت تهیه این وسیله آموزشی خالی کند. روشن است با یک گوشی هوشمند چند میلیونی می‌توان آموزش با کیفیت را در اختیار یک دانش‌آموز محروم قرار داد. علاوه بر ناتوانی دانش‌آموزان نیازمند در تهیه ابزارهای آموزش از راه دور، نبود اینترنت در برخی از روستاها نیز باعث شده که بعضی از دانش‌آموزان حتی در صورت تهیه گوشی‌های هوشمند نتوانند به آموزش مجازی دسترسی داشته باشند. البته وزارت ارتباطات مدعی شده است که ۹۰درصد روستاهای کشور به اینترنت دسترسی دارند. اما با این حال دسترسی نداشتن برخی از دانش‌آموزان به اینترنت یکی از مشکلات آموزش از راه دور است. بدیهی است اگر امکانات آموزش مجازی اعم از دسترسی به اینترنت و تهیه ابزار آموزش از راه دور برای دانش‌آموزان محروم و نیازمند فراهم نشود، فاصله آموزشی بیش از این شدت می‌گیرد، به نحوی که این موضوع پتانسیل آن را دارد که به نابرابری‌های آموزش بیشتر دامن بزند و در آینده به یک شکاف طبقاتی غیرقابل جبران با آثار و تبعات مختلف اجتماعی تبدیل شود.