دوگانهسازیها با کرونا
محمد زرین ( فعال اجتماعی)درباره آسیبهای ویرانگر ویروس کرونا سخن بسیار گفتهشده و خواهد شد. یکی هم صفت «جدید» که مورد جفای کرونا قرار گرفت. ازین جهت که اگر تاکنون هر پدیده جدیدی برای بشر توان با حسی خوشایند بود، این صفت وقتی دنبال وسط دو کلمه «ویروس کرونا» قرار گرفت، اسباب خشم همه را فراهم کرد. چراکه مردم، مسئولان و خصوصاً دانشمندان علوم پزشکی و دارویی تاکنون در برابر آن درماندهاند. این درماندگی هم از کشوری به کشور دیگر، متفاوت است. بیشترین آسیب را تبعا کشورهایی دیدند که یا حکامی پوپولیست داشتند (مانند آمریکا و برزیل) یا آنها که حاکمانی نصیحت نشنو داشتند. ایران بهعنوان کشوری که زود میزبان ویروس شد، اکنون اولین کشوری است که به استقبال موج دوم ویروس رفته است.
در شش ماهی که گذشت چندین بار با دوگانهها مواجه شدیم. در یک سو ویروس تاجدار که امروز حاکم بلامنازع جهان است و در دیگر سو یکبار دوگانه گردش و تفریح و کرونا. بعد آموزش و کرونا. پس از مدتی دوراهی نان یا جان. اینها را تقریبا با سایر ملتها مشترک بودیم. ولی جدیدترین دوگانهای که تنها خودمان گرفتار آنیم دوگانه کرونا و آیینهای محرم است. در مواجهه با کرونا برابر بدیهیترین دستورها و پروتکلهای بهداشتی تا زمان رفع این بلا از عالم، هر نوع تجمعی اعم از مذهبی، سوگواری و مجلس عروسی، جلسه فرهنگی میتواند زمینه شیوع تصاعدی بیماری را فراهم کند. ولی سردرگمی مسئولان امر حکایت از آن دارد که در مساله برگزاری دو نوع از اجتماعات بلاتکلیفی بیداد میکند. آزمونهای سراسری و مجالس عزاداری. این بیعملی زمانی عیانتر میشود که ایران را در مواجهه با این پاندمی با دو کشور مقایسه کنیم. عربستان سنی مذهب و عراق با اکثریت شیعه. سعودیها با همه نقدهایی که از سوی علمای شیعه مواجه هستند، همان ابتدای کار بیهیچ تعارضی اعلام کردند امسال از موسم حج به صورت عادی خبری نیست. کل مناسک حج را با دعوت از جمعیتی اندک (ده هزار نفر) از اتباع خود عربستان برگزار کردند و بنابر آنچه تصاویر منتشرشده میگوید، سختگیرانهترین تدابیر بهداشتی هم رعایت شده است. عراق هم که تعدادی از مقدسترین اماکن شیعیان را در خود دارد و جمعیت غالبا مقلد و گوش به پیغام آیتالله سیستانی هستند. ایشان هم طی پیامی برگزاری هر نوع اجتماع به مناسبت محرم را جایز ندانسته و مردم را به درون خانهها و برگزاری آیینهای محدود و خانوادگی دعوت کرد. ایران اما قصه دیگری دارد. رئیس جمهور با چنان آبوتابی در باب هر چه باشکوه برگزار شدن مناسک سخن میراند که لرزه بر تن خسته کادر درمان میافکند. چنانکه جمعی از متخصصان نسبت به شیوع کرونا در ایران و تلفات روزانه 1600 نفری در ایران هشدار دادند. مقامات وزارت بهداشت هم در تقابل با سخنان رئیس جمهور، برگزاری هر نوع آیینی را موجبات شیوع بیشتر بیماری دانستند. رهبر انقلاب اما در سخنانش به مناسبت عید قربان، خود را پیرو دستور مسئولان بهداشتی کشور اعلام و سایرین را هم به همین روش توصیه کردند. بعدازاین بود که برخی مداحان که از آنان سخنانی نسنجیده منتشرشده بود، در صدد تکذیب گفتههای خویش برآمدند.
حال در آستانه محرم هستیم. کادر درمانی خسته با بالاترین تلفات انسانی در بین کشورهای جهان. مساله تحریمها که هر نوع کمکرسانی را دشوارتر کرده است. سیاستهای گاه نسنجیده و محاسبه نشده اعلامی از سوی دولت به بغرنج شدن مساله دامن میزند. میلیونها ایرانی از بدو تولد تا کهنسالی، به طرق مختلف در سنتهای عاشورایی حضور یافتهاند اینکه چه اندازه میتوان در خانهنشین کردن آنان موفق بود، باید ماند و دید. هر چه هست، در این قسمت از ماجرا، نقش وعاظ، مداحان و تمام کسانی که این ایام چشم و گوش دوستداران خاندان پیامبر به آنها بود، امسال پر رنگتر است. این قشر از جامعه امسال مرجع رفتارهای میلیونها ایرانی هستند. کاش این میزان از حساسیت موضوع در همه اقشار نهادینه میشد که برابر دستور عقل و شرع و حتی قانون تکتک شهروندان مکلف به حفاظت از جان خود و دیگران هستند و هر نوع اقدامی که اسباب خطر برای جامعه حتی خانواده شخص بشود، جرم است و گناهی نابخشودنی.
در شش ماهی که گذشت چندین بار با دوگانهها مواجه شدیم. در یک سو ویروس تاجدار که امروز حاکم بلامنازع جهان است و در دیگر سو یکبار دوگانه گردش و تفریح و کرونا. بعد آموزش و کرونا. پس از مدتی دوراهی نان یا جان. اینها را تقریبا با سایر ملتها مشترک بودیم. ولی جدیدترین دوگانهای که تنها خودمان گرفتار آنیم دوگانه کرونا و آیینهای محرم است. در مواجهه با کرونا برابر بدیهیترین دستورها و پروتکلهای بهداشتی تا زمان رفع این بلا از عالم، هر نوع تجمعی اعم از مذهبی، سوگواری و مجلس عروسی، جلسه فرهنگی میتواند زمینه شیوع تصاعدی بیماری را فراهم کند. ولی سردرگمی مسئولان امر حکایت از آن دارد که در مساله برگزاری دو نوع از اجتماعات بلاتکلیفی بیداد میکند. آزمونهای سراسری و مجالس عزاداری. این بیعملی زمانی عیانتر میشود که ایران را در مواجهه با این پاندمی با دو کشور مقایسه کنیم. عربستان سنی مذهب و عراق با اکثریت شیعه. سعودیها با همه نقدهایی که از سوی علمای شیعه مواجه هستند، همان ابتدای کار بیهیچ تعارضی اعلام کردند امسال از موسم حج به صورت عادی خبری نیست. کل مناسک حج را با دعوت از جمعیتی اندک (ده هزار نفر) از اتباع خود عربستان برگزار کردند و بنابر آنچه تصاویر منتشرشده میگوید، سختگیرانهترین تدابیر بهداشتی هم رعایت شده است. عراق هم که تعدادی از مقدسترین اماکن شیعیان را در خود دارد و جمعیت غالبا مقلد و گوش به پیغام آیتالله سیستانی هستند. ایشان هم طی پیامی برگزاری هر نوع اجتماع به مناسبت محرم را جایز ندانسته و مردم را به درون خانهها و برگزاری آیینهای محدود و خانوادگی دعوت کرد. ایران اما قصه دیگری دارد. رئیس جمهور با چنان آبوتابی در باب هر چه باشکوه برگزار شدن مناسک سخن میراند که لرزه بر تن خسته کادر درمان میافکند. چنانکه جمعی از متخصصان نسبت به شیوع کرونا در ایران و تلفات روزانه 1600 نفری در ایران هشدار دادند. مقامات وزارت بهداشت هم در تقابل با سخنان رئیس جمهور، برگزاری هر نوع آیینی را موجبات شیوع بیشتر بیماری دانستند. رهبر انقلاب اما در سخنانش به مناسبت عید قربان، خود را پیرو دستور مسئولان بهداشتی کشور اعلام و سایرین را هم به همین روش توصیه کردند. بعدازاین بود که برخی مداحان که از آنان سخنانی نسنجیده منتشرشده بود، در صدد تکذیب گفتههای خویش برآمدند.
حال در آستانه محرم هستیم. کادر درمانی خسته با بالاترین تلفات انسانی در بین کشورهای جهان. مساله تحریمها که هر نوع کمکرسانی را دشوارتر کرده است. سیاستهای گاه نسنجیده و محاسبه نشده اعلامی از سوی دولت به بغرنج شدن مساله دامن میزند. میلیونها ایرانی از بدو تولد تا کهنسالی، به طرق مختلف در سنتهای عاشورایی حضور یافتهاند اینکه چه اندازه میتوان در خانهنشین کردن آنان موفق بود، باید ماند و دید. هر چه هست، در این قسمت از ماجرا، نقش وعاظ، مداحان و تمام کسانی که این ایام چشم و گوش دوستداران خاندان پیامبر به آنها بود، امسال پر رنگتر است. این قشر از جامعه امسال مرجع رفتارهای میلیونها ایرانی هستند. کاش این میزان از حساسیت موضوع در همه اقشار نهادینه میشد که برابر دستور عقل و شرع و حتی قانون تکتک شهروندان مکلف به حفاظت از جان خود و دیگران هستند و هر نوع اقدامی که اسباب خطر برای جامعه حتی خانواده شخص بشود، جرم است و گناهی نابخشودنی.