خودافشاگری در دنیای مجازی

با گسترش شبکه‌های اجتماعی و وقت بیشتری که افراد مختلف در دنیای مجازی می‌گذرانند، اغراق نیست اگر به‌راحتی بگوییم که جای دنیای واقعی با مجازی عوض شده است و به‌خصوص در این همه‌گیری کرونا زندگی به اینترنت کوچ کرده است. با این سبک از زندگی طبیعتاً شاهد عواقبی هستیم که تا پیش از این نشانه‌هایی از آن وجود نداشت و الان چند سالی است که پیدا شده‌اند. نشانه‌هایی که جامعه انسانی به آنان مبتلا شده و برای رهایی از آسیب‌هایش مجبور است، راهی پیدا کند. اما پیش از آنکه راه‌های علاج پیدا شود خوب است که هر کس به نوبه خود مواظب این دنیای پیچیده و نامرئی باشد که هر لحظه احتمال دارد آدمی را به درون بکشد و در گرداب‌هایش غرق کند. یکی از مسائل مهم در فضای مجازی، حریم خصوصی افراد و حفظ آن حریم توسط خود فرد است. گاهی فرد به‌دلخواه خود، اقدام به انتشار تصاویر و فیلم‌های شخصی و خانوادگی به اشکال مختلف می‌کند. گاهی تصمیم می‌گیرد برای بیان احساسات و علایق و سلایق خاص شخصی، مسافرت‌ها، مهمانی‌ها، خریدها و امثال آن‌ها را که انجام می‌دهد در معرض دید مخاطبانش در فضای مجازی قرار دهد. این عمل گاهی می‌تواند برای او دردسرساز شود و راه را برای افراد سودجویی که قصد سوءاستفاده از اطلاعات شخصی اشخاص دارند، باز کند. استفاده بیش‌ازحد از اینترنت می‌تواند در خود افشاگری اینترنتی نقش فزاینده‌ای داشته باشد. فرد با حضور در این فضای پیچ‌درپیچ و بی‌انتها ناگهان به‌جاهایی وارد می‌شود و سرک می‌کشد که اغلب راه برون‌رفت از آن را گم می‌کند. به‌طورمعمول افرادی که در شبانه‌روز بیشتر وقت خود را صرف گردش در اینترنت و دنیای مجازی می‌کنند، بیشتر از دیگران دست به خود افشاگری می‌زنند. چراکه به این شکل از زندگی عادت می‌کنند و به این خیال فرو می‌روند که کسی از کارشان سر درنمی‌آورد یا ردی از آن‌ها باقی نمی‌ماند. بیشتر آسیب‌های اخیر از نظر روانشناسان در همین حوزه‌های مجازی رخ می‌دهد و به سبب نوبودن هنوز راه جبرانی برایشان پیدا نشده است. اینترنت توانسته حوزۀ عمومی و حوزۀ خصوصی را متأثر ساخته و با ایجاد حوزه‌ای متعلق به خود شخص فضایی ایجاد کند که افراد بتوانند با گریز از محدودیت‌های حوزه عمومی و خصوصی به نمایش دادن کارهای خود بپردازند. این نمایش شامل ابراز عقاید و نظرات در خصوص موضوعات گوناگون، اشتراک احساسات و اتفاقات روزمره زندگی، اشتراک تجارب گوناگون و همچنین به اشتراک‌گذاری مطالب، تصاویر و فیلم‌های شخصی افراد می‌شود که شخص بدون اجبار بیرونی و بنا بر خواست خویش به نمایش و اشتراک آن با دیگران رضایت داده است. باید دید این کار چه فایده‌هایی برای آن‌ها دارد و چگونه از آن استفاده می‌کنند. اگر شخصی به هر دلیلی این فضا را برای کسب‌وکار و درآمد انتخاب کرده است، باید مواظب باشد که رفته‌رفته همه اطلاعات و مسائل شخصی خود را لو ندهد. گاهی کسی فکر می‌کند با نمایش بعضی مسائل شخصی به‌طور موقت می‌تواند با جذب مخاطب و تبلیغات سود خوبی به دست بیاورد، اما غافل از این‌که این اطلاعات ممکن است توسط دیگرانی در همین فضا ردیابی و دیده شوند و درجایی دیگر و به شکلی حرفه‌ای مورداستفاده قرار گیرند. در کنار هم گذاشتن بعضی چیزها باهدف باج‌گیری و تبدیل آن‌ها به اهرم فشار ازجمله کارهایی است که به‌طور مرتب شاهد هستیم و تأثیر روانی و اجتماعی ناخوشایندی به همراه دارد.