«کاخ ورسای» تهران از تخریب نجات یافت

با صدور رأی تجدیدنظر دیوان عدالت اداری برای کاخ تاریخی «ثابت پاسال» به نفع وزارت میراث فرهنگی، این اثر تاریخی با مشارکتِ گروهی در فهرست آثار ملی کشور ثبت شد.
عمارت تاریخی «ثابت پاسال» را بزرگترین خانه‌ تهران می‌نامند، بنایی با ۱۲هزار مترمربع مساحت که به واسطه طرح‌هایی که مالکِ بنا قبل از ثبت ملی به میراث فرهنگی ارائه کرده، احتمال بالا آمدن برجی هم‌قد و هم‌طراز دیگر ساختمان‌های اطراف آن دور از ذهن نبوده و هنوز هم نیست، برجی که گاهی گفته می‌شود می‌تواند جای بنای اصلی که در آخرین صحبت‌ها نسبت به موزه شدن آن توافق شده بود، بالا بیاید.
بر سر زبان‌ افتادنِ نامِ بزرگترین خانه‌ تهران از بیش از شش سال قبل اتفاق افتاده، بحثی که در همان زمانِ مطرح شدنش با هشدارها و اعتراض‌ها از سوی دوستداران میراث فرهنگی و رسانه‌ها مواجه می‌شود. آذرماه ۱۳۹۳، نام «ثابت پاسال» به گوش بسیاری از کارشناسان میراثی، رسانه‌ها و مردم خورد؛ بنایی تاریخی که قرار بود محدوده‌اش با رای کمیسیون ماده‌ پنج و براساس طرح تفصیلی شهر تهران که در سال ۱۳۸۶ تهیه شد، تغییر کاربری یافته و به مجتمعی نه‌طبقه با سه کاربری تجاری، اداری و مسکونی تبدیل شود، به همین دلیل بود که رسانه‌ها برای نخستین بار احتمالِ تخریبِ این بنای تاریخی را مطرح کردند. خانه ثابت پاسال امروز یکی از چند نقطه‌ انگشت‌شمار سبز منطقه‌ آفریقا در تهران است‌. این خانه را امروز می‌توان تنها گواه برای وضعیت قبلی این منطقه دانست که باید دست‌کم به عنوان شاهد برای کل منطقه در تهران باقی بماند، که خوشبختانه بعد از سال‌ها میراث فرهنگی توانست آن را از چنگ لودرها نجات دهد.کاخ «ثابت‌ پاسال» با وسعت ۱۱ هزار و ۵۴۳ متر مربع، بزرگترین خانه تهران لقب گرفته، خانه‌ای که گفته می‌شود صاحبش «حبیب‌الله ثابت» (معروف به ثابت پاسال) سرمایه‌دار ایرانی در پیش از انقلاب، تلویزیون ملی را به ایران آورد و در دربار پهلوی‌ بود. خانه‌ای که پس از انقلاب مکان‌ رخداد رویدادهای انقلابی بود، رویدادهایی که منابع تاریخی دارند. هر چند گفته می‌شود عمر این بنای تاریخی فقط به دوره‌ پهلوی قد می‌دهد، اما نباید فراموش کرد این کاخ را با «کاخ ورسای» در فرانسه تطابق می‌دهند. معماری‌ این خانه از قصر «لو پتی تریانو» یکی از کاخ‌های جانبی ورسای در فرانسه کپی‌برداری شده و اشیای به‌کاررفته در آن بسیار ارزشمند است، به حدی که قبل از انقلاب، به روایتی این بنا حدود «۱۵ میلیون دلار» قیمت‌گذاری شد. 
این عمارت استخری بزرگ دارد و یک جریان آب که مثل معماری سنتی ایران از زیر خانه رد می‌شود. یک تئاتر روباز کوچک در بخشی از باغ در نظر گرفته شده است. به موازات باغ و از ورودی سوارۀ خانه، یک پارکینگ بزرگ برای مهمانی‌های شبانه و پارک ماشین‌های مدعوین طراحی شده که نشان کمی از سلیقه دارد و به پارکینگ یک مرکز خرید می‌ماند. زیربنای خانه نزدیک به دوهزار مترمربع در دو طبقه اصلی و یک طبقه زیرزمین است. 
گفته می‌شود این خانه از روی اقامتگاه قرن هجدهمی مادام دو باری و بعدها ماری آنتوانت، قصر پتی تریانو) تریانو کوچک) در کاخ ورسای ساخته شده که آنژ- ژاک گابریل آن را طراحی کرده است. همچنین نمای اصلی عمارت ثابت شباهتی انکارناپذیر به نمای جنوبی کاخ سفید دارد که یکی از مشهورترین بناهای نئوکلاسیک محسوب می‌شود.