2452
جهت اشتراک در روزنامه همدلی ایمیل خود را ثبت فرمائید
در ادامه روند گسترش روابط با ونزوئلا
فروشگاه ایرانی در سرزمین بولیوار
همدلی| محسن رفیق: افتتاح فروشگاه بزرگ محصولات ایرانی در ونزوئلا، نشانه دیگری بر نزدیکی بیش از پیش دو کشور ایران و ونزوئلا در اوج منازعات آمریکا با این دو کشور شده است. این در حالی است که این دو تولیدکننده بزرگ محصولات نفتی در کمربند تحریمی گسترده ایالات متحده آمریکا قرار گرفته و سیاست‌های متناقض آنها با رویکرد این کشور در عرصه بین‌الملل، محدودیت‌های وسیعی خصوصا در حوزه اقتصاد برای آنان به وجود آورده است. به عقیده ناظران سیاسی، در حالی که ایران از حضور خود در ونزوئلا به عنوان تحرکی سیاسی در حیات خلوت آمریکا بهره می‌گیرد، ونزوئلا نیز با استفاده از مراودات اقتصادی از بار فشار تحریم‌های خود می‌کاهد و از سویی در مشارکت با طرف تخاصم آمریکا، از اهرم فشار سیاسی خود در برابر آمریکا همچنان استفاده می‌کند.
به گزارش روز جمعه پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، فروشگاه مگاسیس، با مساحتی بالغ بر ۲۰هزار متر مربع، به عنوان مجموعه‌ای جهت عرضه و فروش بیش از ۲۵۰۰ قلم انواع کالاهای کاملا ایرانی شامل مواد غذایی، پوشاک، مواد سلولزی، انواع شوینده‌ها، مواد پلاستیکی و یک‌بار مصرف، انواع آجیل و تنقلات، تراکتور و کالاهای دیگر، در ونزوئلا اقتتاح شد. در این گزارش همچنین آمده است که همزمان با افتتاح و شروع فعالیت فروشگاه مگاسیس، درخواست‌های متنوعی از سوی تجار و بازرگانان این کشور جهت تامین کالاهای ایرانی نظیر انواع مصالح ساختمانی، تجهیزات کشاورزی و معدنی، دارو، تجهیزات و لوازم پزشکی و خودروهای ارزان‌قیمت و قطعات یدکی مربوطه، تراکتور، باتری‌های خودرویی، ابزاریراق، شیرآلات صورت گرفته که بر همین اساس سازمان اتکا از کلیه تولید و صادرکنندگان ایرانی برای فروش کالا به سازمان اتکا یا حضور مستقیم جهت عرضه در فروشگاه اتکا یا ایجاد نمایندگی فروش محصولات خود دعوت به عمل آورده است.
این در حالی است که فروش انواع کالاهای مصرفی و صنعتی ساخت ایران غالبا با ارزهای رایج بین‌المللی صورت می‌گیرد و مسئولان راه‌اندازی این فروشگاه اظهار امیدواری کرده‌‌‌اند که کلیه تولیدکنندگان با استفاده از فرصت تجاری و بازرگانی ایجاد شده توسط سازمان اتکا ضمن اشتغال‌زایی و افزایش صادرات، از درآمد ارزی و سودآوری قابل قبولی در این زمینه برخوردار شوند. سفیر جمهوری اسلامی ایران و مدیر عامل اتکا در این مراسم طی سخنانی به روابط خوب دو کشور و سیاست‌های خصمانه آمریکا علیه دو ملت اشاره کرد و افتتاح این فروشگاه را اقدامی جهت مقابله با سیاست تروریسم اقتصادی آمریکا و حمایت از ملت ونزوئلا در دوره تشدید تحریم‌ها بیان کردند. معاون وزیر خارجه ونزوئلا نیز در سخنانی از حمایت‌های جمهوری اسلامی ایران از دولت و ملت ونزوئلا تقدیر و افتتاح فروشگاه ایرانی را نشانه شکست سیاست‌های تحریمی آمریکا دانست.
روابط ایران با ونزوئلا در حالی به این تجربه مشترک و جدید رسیده است که ماه گذشته نیز ارسال موفق پنج نفتکش ایرانی به ونزوئلا در بحبوحه تحریم‌های آمریکایی و هشدارهای این کشور، با بازتاب‌های گسترده‌ای در رسانه‌های خبری جهان روبه‌رو شده بود. البته ایران و ونزوئلا دهه‌هاست که روابط قوی و محکمی در حوزه‌های مختلف دارند. ایران در شرایطی که با فشارهای اقتصادی آمریکا روبه‌رو است تلاش دارد تا با تحکیم روابط با کشورهای دوست همچون ونزوئلا، یک سری کمبودها را جبران کند. نیکلاس مادورو رئیس جمهوری ونزوئلا نیز که دولتش به شدت تحت فشار آمریکا قرار دارد در طول سه سال اخیر با مشکلات اقتصادی و اجتماعی جدی دست وپنجه نرم کرده است. دولت مادورو با حمایت از سوی کشورهایی همچون ایران، روسیه، چین و کوبا در پی آن است تا راه‌های جایگزینی را برای حل و فصل نسبی مشکلات اقتصادی خود بیابد. ونزوئلا که بزرگترین ذخایر نفتی جهان را داراست و از ذخایر مناسب طلا نیز برخوردار هست، به دلیل جنگ اقتصادی آمریکا نتوانسته آن چنان که باید و شاید از ظرفیت‌های خود به ویژه در حوزه انرژی استفاده کند.
از سوی دیگر دولت ترامپ از زمان حضورش در کاخ سفید، تمامی اهرم‌های فشار و تحریم را علیه ایران به کار بسته تا ایران را در اجرای سیاست‌های خود در فشار بیشتری قرار دهد. دولت ترامپ با اتخاذ سیاست فشار حداکثری بر علیه ایران، مشکلات زیادی را برای اقتصاد کشور ایجاد کرده، که نتیجه آن را می‌توان در کاهش ارزش پول ملی و افزایش تورم مشاهده کرد. با وجود تمامی این شرایط، تحقق اهداف روابط بین دو کشور ایران و ونزوئلا مانند ارسال موفق نفتکش‌ها و افتتاح فروشگاه بزرگ کالاهای ایرانی در ونزوئلا، با توجه به شرایط تحریمی دو کشور این دو کشور، از منظر برخی کارشناسان به عنوان نقطه عطفی در فرآیند مقابله ایران با اهرم تحریم آمریکا با اتکا به ارتقای توانمندی‌های داخلی در عرصه‌های گوناگون محسوب می‌شود.
کارلوس آنتونیو آلکالا کوردونس، سفیر ونزوئلا در ایران، رویدادهای اخیر را حاکی از تقویت روابط دوجانبه اقتصادی، تجاری، و همکاری‌های بین دو کشور ایران و ونزوئلا دانسته و آن را زمینه‌ای دانسته است که فتح باب عصرجدیدی در زمینه تبادل تولید در مقابل اقدامات یکجانبه‌گرایانه و برون‌مرزی آمریکا به شمار می‌آید. او ادامه داده است که این روابط نشانگر آن است که قطعا می‌توان از طریق شیوه‌های صلح‌آمیز و احترام به مقررات بین‌المللی، در برابر امپریالیسم آمریکا و هم‌پیمانانش صف‌آرایی کرد. کوردونس معتقد است که هر دو کشور نشان داده‌‌‌اند که فرمول اعمال حاکمیت خود را پیدا کرده و از این طریق توانسته‌‌‌اند تحریم‌های اقتصادی، مالی و بازرگانی آمریکا را خنثی کنند.
افزایش سطح روابط تهران و کاراکاس به زمان ریاست جمهوری محمد خاتمی آغاز شد، در همین راستا سیدمحمد خاتمی سه بار به ونزوئلا سفر کرد. یک سفر برای حضور در اجلاس اوپک، یک سفر برای حضور در اجلاس سارن١٥ و یک سفر هم برای راه‌اندازی خط تولید تراکتور‌سازی ایران در این کشور که یکی از اولین همکاری‌های اقتصادی دو کشور بود. اما اوج این روابط خود را دوره احمدی‌نژاد نشان داد. احمدی‌نژاد شش بار به ونزوئلا سفر کرد که بار آخرش برای حضور در مراسم تشییع جنازه چاوز بود. هوگو چاوز رئیس‌جمهوری ونزوئلا در ١٤سالی که بر مسند ریاست‌جمهوری نشسته بود، ٩ بار به تهران، عسلویه و حتی مشهد سفر کرد.
در زمان احمدی‌نژاد، برنامه‌های بلندپروازانه‌ای در زمینه افزایش مناسبات با ونزوئلا، طراحی شد که البته بسیاری از آنها نتیجه‌ای در بر نداشت. به عنوان نمونه، بانک ایران و ونزوئلا که سال ٨٧ با حضور احمدی‌نژاد و چاوز در خیابان احمد قصیر تهران افتتاح شد، هنوز یک مراوده بانکی با کاراکاس نداشته است. همچنین شرکت کشتی‌سازی صدرا قرار بود چهار کشتی با مقیاس ١١٣هزار تن برای ونزوئلا بسازد که با این‌که مبلغ هنگفتی از رقم قرارداد را به‌عنوان پیش‌پرداخت، دریافت کرده، اما هنوز یک کشتی هم به طرف ونزوئلایی تحویل نداده است. یکی دیگر از بزرگترین پروژه‌هایی که قرار بود ایران به‌عنوان یک کشور نفتی در سرزمین برادر نفتی‌اش اجرا کند، مشارکت در بلوک نفت سنگین دوبوکوبی در ونزوئلا بود، اما شرایط آن‌چنان که باید مثبت پیش نرفت، چرا که قیمت تمام‌شده پروژه، نوسان پیدا کرد و توجیه اقتصادی آن کم شد، در نهایت با افت میدان نفتی و کاهش میزان تولید، نفوذ آمریکایی‌ها و تغییر شرایط از سوی ونزوئلا، این تجربه همکاری نفتی دو کشور هم بی‌نتیجه ماند.
در دولت تدبیر و امید نیز اگرچه معاون وزیر خارجه، وزیر خارجه و رئیس‌جمهور به آمریکای لاتین و ونزوئلا سفر کردند و در ملاقات‌هایشان از لزوم همکاری بیشتر سخن گفتند، اما حجم مسائل مربوط به سیاست‌های هسته‌ای و خوش‌بینی ناشی از زنده ماندن برجام باعث شده بود که وزنه ونزوئلا آن‌چنان چشمگیر به نظر نیاید، امری که به نظر می‌رسد در این روزهای ناچاری دولت، بازتعریفی دوباره به خود گرفته است.
به گزارش روز جمعه پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح، فروشگاه مگاسیس، با مساحتی بالغ بر ۲۰هزار متر مربع، به عنوان مجموعه‌ای جهت عرضه و فروش بیش از ۲۵۰۰ قلم انواع کالاهای کاملا ایرانی شامل مواد غذایی، پوشاک، مواد سلولزی، انواع شوینده‌ها، مواد پلاستیکی و یک‌بار مصرف، انواع آجیل و تنقلات، تراکتور و کالاهای دیگر، در ونزوئلا اقتتاح شد. در این گزارش همچنین آمده است که همزمان با افتتاح و شروع فعالیت فروشگاه مگاسیس، درخواست‌های متنوعی از سوی تجار و بازرگانان این کشور جهت تامین کالاهای ایرانی نظیر انواع مصالح ساختمانی، تجهیزات کشاورزی و معدنی، دارو، تجهیزات و لوازم پزشکی و خودروهای ارزان‌قیمت و قطعات یدکی مربوطه، تراکتور، باتری‌های خودرویی، ابزاریراق، شیرآلات صورت گرفته که بر همین اساس سازمان اتکا از کلیه تولید و صادرکنندگان ایرانی برای فروش کالا به سازمان اتکا یا حضور مستقیم جهت عرضه در فروشگاه اتکا یا ایجاد نمایندگی فروش محصولات خود دعوت به عمل آورده است.
این در حالی است که فروش انواع کالاهای مصرفی و صنعتی ساخت ایران غالبا با ارزهای رایج بین‌المللی صورت می‌گیرد و مسئولان راه‌اندازی این فروشگاه اظهار امیدواری کرده‌‌‌اند که کلیه تولیدکنندگان با استفاده از فرصت تجاری و بازرگانی ایجاد شده توسط سازمان اتکا ضمن اشتغال‌زایی و افزایش صادرات، از درآمد ارزی و سودآوری قابل قبولی در این زمینه برخوردار شوند. سفیر جمهوری اسلامی ایران و مدیر عامل اتکا در این مراسم طی سخنانی به روابط خوب دو کشور و سیاست‌های خصمانه آمریکا علیه دو ملت اشاره کرد و افتتاح این فروشگاه را اقدامی جهت مقابله با سیاست تروریسم اقتصادی آمریکا و حمایت از ملت ونزوئلا در دوره تشدید تحریم‌ها بیان کردند. معاون وزیر خارجه ونزوئلا نیز در سخنانی از حمایت‌های جمهوری اسلامی ایران از دولت و ملت ونزوئلا تقدیر و افتتاح فروشگاه ایرانی را نشانه شکست سیاست‌های تحریمی آمریکا دانست.
روابط ایران با ونزوئلا در حالی به این تجربه مشترک و جدید رسیده است که ماه گذشته نیز ارسال موفق پنج نفتکش ایرانی به ونزوئلا در بحبوحه تحریم‌های آمریکایی و هشدارهای این کشور، با بازتاب‌های گسترده‌ای در رسانه‌های خبری جهان روبه‌رو شده بود. البته ایران و ونزوئلا دهه‌هاست که روابط قوی و محکمی در حوزه‌های مختلف دارند. ایران در شرایطی که با فشارهای اقتصادی آمریکا روبه‌رو است تلاش دارد تا با تحکیم روابط با کشورهای دوست همچون ونزوئلا، یک سری کمبودها را جبران کند. نیکلاس مادورو رئیس جمهوری ونزوئلا نیز که دولتش به شدت تحت فشار آمریکا قرار دارد در طول سه سال اخیر با مشکلات اقتصادی و اجتماعی جدی دست وپنجه نرم کرده است. دولت مادورو با حمایت از سوی کشورهایی همچون ایران، روسیه، چین و کوبا در پی آن است تا راه‌های جایگزینی را برای حل و فصل نسبی مشکلات اقتصادی خود بیابد. ونزوئلا که بزرگترین ذخایر نفتی جهان را داراست و از ذخایر مناسب طلا نیز برخوردار هست، به دلیل جنگ اقتصادی آمریکا نتوانسته آن چنان که باید و شاید از ظرفیت‌های خود به ویژه در حوزه انرژی استفاده کند.
از سوی دیگر دولت ترامپ از زمان حضورش در کاخ سفید، تمامی اهرم‌های فشار و تحریم را علیه ایران به کار بسته تا ایران را در اجرای سیاست‌های خود در فشار بیشتری قرار دهد. دولت ترامپ با اتخاذ سیاست فشار حداکثری بر علیه ایران، مشکلات زیادی را برای اقتصاد کشور ایجاد کرده، که نتیجه آن را می‌توان در کاهش ارزش پول ملی و افزایش تورم مشاهده کرد. با وجود تمامی این شرایط، تحقق اهداف روابط بین دو کشور ایران و ونزوئلا مانند ارسال موفق نفتکش‌ها و افتتاح فروشگاه بزرگ کالاهای ایرانی در ونزوئلا، با توجه به شرایط تحریمی دو کشور این دو کشور، از منظر برخی کارشناسان به عنوان نقطه عطفی در فرآیند مقابله ایران با اهرم تحریم آمریکا با اتکا به ارتقای توانمندی‌های داخلی در عرصه‌های گوناگون محسوب می‌شود.
کارلوس آنتونیو آلکالا کوردونس، سفیر ونزوئلا در ایران، رویدادهای اخیر را حاکی از تقویت روابط دوجانبه اقتصادی، تجاری، و همکاری‌های بین دو کشور ایران و ونزوئلا دانسته و آن را زمینه‌ای دانسته است که فتح باب عصرجدیدی در زمینه تبادل تولید در مقابل اقدامات یکجانبه‌گرایانه و برون‌مرزی آمریکا به شمار می‌آید. او ادامه داده است که این روابط نشانگر آن است که قطعا می‌توان از طریق شیوه‌های صلح‌آمیز و احترام به مقررات بین‌المللی، در برابر امپریالیسم آمریکا و هم‌پیمانانش صف‌آرایی کرد. کوردونس معتقد است که هر دو کشور نشان داده‌‌‌اند که فرمول اعمال حاکمیت خود را پیدا کرده و از این طریق توانسته‌‌‌اند تحریم‌های اقتصادی، مالی و بازرگانی آمریکا را خنثی کنند.
افزایش سطح روابط تهران و کاراکاس به زمان ریاست جمهوری محمد خاتمی آغاز شد، در همین راستا سیدمحمد خاتمی سه بار به ونزوئلا سفر کرد. یک سفر برای حضور در اجلاس اوپک، یک سفر برای حضور در اجلاس سارن١٥ و یک سفر هم برای راه‌اندازی خط تولید تراکتور‌سازی ایران در این کشور که یکی از اولین همکاری‌های اقتصادی دو کشور بود. اما اوج این روابط خود را دوره احمدی‌نژاد نشان داد. احمدی‌نژاد شش بار به ونزوئلا سفر کرد که بار آخرش برای حضور در مراسم تشییع جنازه چاوز بود. هوگو چاوز رئیس‌جمهوری ونزوئلا در ١٤سالی که بر مسند ریاست‌جمهوری نشسته بود، ٩ بار به تهران، عسلویه و حتی مشهد سفر کرد.
در زمان احمدی‌نژاد، برنامه‌های بلندپروازانه‌ای در زمینه افزایش مناسبات با ونزوئلا، طراحی شد که البته بسیاری از آنها نتیجه‌ای در بر نداشت. به عنوان نمونه، بانک ایران و ونزوئلا که سال ٨٧ با حضور احمدی‌نژاد و چاوز در خیابان احمد قصیر تهران افتتاح شد، هنوز یک مراوده بانکی با کاراکاس نداشته است. همچنین شرکت کشتی‌سازی صدرا قرار بود چهار کشتی با مقیاس ١١٣هزار تن برای ونزوئلا بسازد که با این‌که مبلغ هنگفتی از رقم قرارداد را به‌عنوان پیش‌پرداخت، دریافت کرده، اما هنوز یک کشتی هم به طرف ونزوئلایی تحویل نداده است. یکی دیگر از بزرگترین پروژه‌هایی که قرار بود ایران به‌عنوان یک کشور نفتی در سرزمین برادر نفتی‌اش اجرا کند، مشارکت در بلوک نفت سنگین دوبوکوبی در ونزوئلا بود، اما شرایط آن‌چنان که باید مثبت پیش نرفت، چرا که قیمت تمام‌شده پروژه، نوسان پیدا کرد و توجیه اقتصادی آن کم شد، در نهایت با افت میدان نفتی و کاهش میزان تولید، نفوذ آمریکایی‌ها و تغییر شرایط از سوی ونزوئلا، این تجربه همکاری نفتی دو کشور هم بی‌نتیجه ماند.
در دولت تدبیر و امید نیز اگرچه معاون وزیر خارجه، وزیر خارجه و رئیس‌جمهور به آمریکای لاتین و ونزوئلا سفر کردند و در ملاقات‌هایشان از لزوم همکاری بیشتر سخن گفتند، اما حجم مسائل مربوط به سیاست‌های هسته‌ای و خوش‌بینی ناشی از زنده ماندن برجام باعث شده بود که وزنه ونزوئلا آن‌چنان چشمگیر به نظر نیاید، امری که به نظر می‌رسد در این روزهای ناچاری دولت، بازتعریفی دوباره به خود گرفته است.