ماهی‌گیری اینترنتی از آب گل‌آلود کرونا

همدلی| فاطمه آقایی‌فرد: در میان اخبار داغ نوسانات قیمت سکه، دلار، خودرو یا مسکن، این‌روزها افزایش قیمت بسته‌های اینترنتی، خیلی‌ها را کلافه کرده؛ مخصوصا حالا که با یک ویروس ذره‌بینی، زندگی شخصی یا کاری هر فردی به فضای مجازی گره محکم‌تری خورده و از تماس تصویری گرفته تا آموزش‌، خریدهای آنلاین یا حتی دورکاری، جای دیگری در میان روزمرگی‌ها پیدا کرده است. ماجرای بالا رفتن ناگهانی هزینه بسته‌های اینترنتی چند وقت پیش بود که بر سر زبان‌ها افتاد؛ کاربرانی که در فضای مجازی به این گرانی واکنش نشان دادند تا رشته‌ ‌‌‌‌‌‌توئیت‌ها پشت سر هم ردیف شده و صدای بلند اعتراض‌ها به گوش برسد. اواسط تیر امسال بود که برخی از کاربران از حذف شدن بسته‌های اینترنتی بلند مدت، یا همان بسته‌های دو تا سه ماهه گله کردند و در شبکه‌های مجازی از به صرفه نبودن خرید بسته‌های اینترنتی کوتاه‌مدت و البته با حجم کمتر، گله کردند و ماجرای افزایش خدمات آنلاین دو اپراتور پرمخاطب کشور، یعنی ایرانسل و همراه اول در فضای مجازی حسابی سروصدا کرد. سیزدهم تیر همین امسال بود که کاربران در ‌‌‌‌‌‌توئیتر با انتشار تصاویری از نرم‌افزارهای خدمات آنلاین این دو شرکت، نسبت به افزایش دو برابری تعرفه‌های اینترنت اعتراض کردند و همزمان این شبهه در میان کاربران ایجاد شد که آیا موضوع این افزایش قیمت صحت دارد یا خیر؟ کاربرانی که ضمن انتقاد به رشد ناگهانی و از پیش نامعلوم قیمت‌ها، پیام خود را از طریق منشن کردن نام وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، به گوش مجمدجواد آذری جهرمی نیز فرستادند.

داد کاربران از گرانی اینترنت

رصد گزارش‌ها از چند هفته اخیر تاکنون حکایت از این دارد که افزایش تعرفه‌های اینترنت توسط هر دو اپراتور موضوعی است که صحت داشته؛ هر چند گفته می‌شد که در تمامی بخش‌ها این افزایش دو رقمی نبوده و اختلافاتی در این زمینه مشاهده می‌شد. نرگس، یکی از کاربران ‌‌‌‌‌‌توئیتر خود نوشت: «متوجه شدیم که همراه اول و ایرانسل، بسته‌های اینترنتی طولانی‌مدت و حجم زیاد را حذف کرده؛ این یعنی شما حق دارید حداکثر یک ماه و دو گیگ حجم را انتخاب کنید که قیمت 13هزار و 900 تومانی دارد، یعنی اگر در ماه شش گیگ استفاده کنید، هزینه اینترنت شما می‌شود 41 هزار و 700 تومان». این در حالی است که بر اساس گزارش‎‌ها، در گذشته یک بسته سه ماهه 18گیگ، حدود چهار هزار و 700 تومان برای کاربران تمام می‌شد. رضا در این‌باره می‌نویسد: «قیمت اینترنت حدود سه برابر قبل افزایش یافته؛ اگر این کار را با بسته‌های طولانی‌مدت می‌کردند، بسته 80 تومانی حدود 240 هزار تومان می‌شد، بنابراین بسته بلندمدت را حذف کردند تا بدون ‌‌‌‌‌‌این‌که خیلی افزایش قیمت را حس کنیم، این هزینه را بپردازیم».

واکنش‌ها به یک افزایش ناگهانی

یک روز بعد از این اتفاق بود که وزارت ارتباطات و فناوری ارتباطات، در نهایت به موضوع افزایش قیمت اینترنت موبایل واکنش نشان داد؛ اما این‌بار نه خود وزیر، بلکه پیامی از سوی معاون وزیر ارتباطات به کاربران رسید و حسین فلاح‌جوشقانی در ‌‌‌‌‌‌توئیتر خود نوشت: «بالا بردن قیمت در برخی اپراتورهای تلفن همراه، در حالی که مردم به دلیل شیوع کرونا وابستگی بیشتری به فضای مجازی پیدا کرده‌اند، غیرمنطقی و غیرمعقول است و سازمان تنظیم با آن مخالفت کرده است. برخورد قانونی با اپراتورهای متخلف از صبح با ارسال اخطار آغاز شد. قیمت‌ها باید به قبل بازگردد». محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، نیز با بیان ‌‌‌‌‌‌این‌که اپراتورها بدون رعایت قوانین و با تبانی تعرفه بسته‌های اینترنتی را افزایش دادند، گفت: «برخی بسته‌ها را حذف کردند، برخی را اضافه کردند و اعلام کردند در سایت ما این بسته‌ها وجود دارد، اما در اپلیکیشن‌ها جابه‌جا شده است. ما به اپراتورها اخطار داده‌ایم و باید ظرف ۱۰روز رفع اثر کنند در غیر این صورت وارد کمیته جرائم می‌شوند، این موضوع را به سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تعزیرات حکومتی هم ارجاع دادیم». درنهایت در حالی که مهلت ۱۰روزه‌ای که به اپراتورها داده بودند، تمام شد، به نقل از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، فلاح جوشقانی از ابلاغ جریمه دو میلیارد تومانی به اپراتورها خبر داد و گفت: «به‌دلیل برنگشتن تعرفه اینترنت به حالت اولیه از سوی اپراتورها و تداوم تخلفی که صورت گرفته است، جریمه دو میلیارد تومانی به دو اپراتور ایرانسل و همراه اول ابلاغ شد». وی افزود: «در جلسه روز شنبه (۲۸ تیرماه) کمیسیون تخلفات، جریمه دو میلیاردی را در پروانه‌های اپراتورها اعمال و به آن‌ها ابلاغ کردیم. جریمه نقدی قدم اول برای برخورد با تخلف صورت گرفته است و در صورت استمرار این مساله، قطعا روال‌های دیگر را در پیش خواهیم گرفت. تعلیق، کاهش مدت اعتبار پروانه و مواردی از این دست، مصوبه‌های قانونی است که می‌توانیم با استناد به آن‌ها تخلفات را پیگیری کنیم». اما این جریمه دو میلیاردی برای ایرانسل و همراه اول نیز با واکنش‌هایی از سوی کاربران همراه شد؛کاربرانی که به درآمد چند میلیاردی همراه اول و ایرانسل حتی در صورت پرداخت دو میلیارد تومان جریمه اشاره کردند. واقعیت این است که به گفته معاون وزیر ارتباطات به دلیل برنگشتن تعرفه اینترنت به حالت اولیه از سوی اپراتورها و تداوم تخلفی که صورت گرفته، جریمه دو میلیارد تومانی به ایرانسل و همراه اول ابلاغ شده، اما یک حساب سرانگشتی نشان می‌دهد که اگر 60 میلیون ایرانی مشترک همراه اول باشند و اپراتورها از هر کدام از این مشترکین در ماه 10هزار تومان اضافه دریافت کرده باشند، ماهانه 600 میلیارد تومان درآمد این شرکت‌ها از این افزایش قیمت می‌شود، در صورتی که دو میلیارد تومان جریمه بپردازند به وزارت ارتباطات، 598 میلیارد دیگر برای این شرکت‌ها باقی می‌ماند.

واکنش مجلس به افزایش تعرفه اینترنت

افزایش هزینه اینترنت از سوی دو شرکت همراه اول و ایرانسل در روزهای اخیر با واکنش‌های مختلفی از سوی کاربران و حتی بهارستانی‌ها همراه شده است. حدود دو هفته بعد از ماجرای سر و صدا کردن افزایش تعرفه‌های اینترنتی بود که یک عضو کمیسیون صنایع و معادن در این زمینه به خانه ملت گفت: «در شرایط کنونی که شیوع کرونا مردم را خانه‌نشین کرده، اپراتورها باید با ارائه طرح‌‌‌‌‌‌‌های مناسب اینترنت ارزان‌قیمت در اختیار مردم قرار دهند در حالی که این شرکت‌‌‌‌‌‌‌ها از اواسط تیر ماه بهای ارائه خدمات خود را افزایش دادند». سیدجواد حسینی‌کیا در ادامه با انتقاد از گرانی اینترنت گفت: «در شرایط کنونی که شیوع ویروس کرونا مردم را خانه‌نشین کرده، اپراتورهای اینترنت همراه باید با ارائه طرح‌های مناسب اینترنت ارزان قیمت در اختیار مردم قرار دهند در حالی‌که این شرکت‌ها از اواسط تیرماه بهای ارائه خدمات خود را افزایش دادند». نماینده مردم سنقر در مجلس شورای اسلامی افزود: «اپراتورهای اینترنت همراه نباید بدون هماهنگی با وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، هزینه ارائه خدمات و بسته‌‌‌‌‌‌‌های اینترنت را افزایش دهند». وی با اشاره به ‌‌‌‌‌‌این‌که اپراتورها باید نحوه محاسبه بسته‌های اینترنت همراه را به صورت شفاف بیان کنند، اظهار کرد: «از آنجایی که افراد دارای سیم‌کارت‌‌‌‌‌‌‌های اعتباری، هزینه بسته‌‌‌‌‌‌‌های اینترنت را پیش از استفاده پرداخت می‌کنند، باید بتوانند از تخفیفات مناسب نیز برخوردار شوند». این نماینده مردم در مجلس یازدهم اضافه کرد: «دستگاه‌‌‌‌‌‌‌های نظارتی و سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی باید بر عملکرد اپراتورها نظارت کنند تا در صورت تخلف آنها را جریمه کرده و روند فعالیت‌های خود را اصلاح کنند». عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس همچنین با اشاره به ضرورت مدیریت هزینه‌‌‌‌‌‌‌های سربار، ادامه داد: «اپراتورهای اینترنت همراه باید هزینه‌‌‌‌‌‌‌های سربار خود را کاهش دهند به طور مثال می‌توانند به جای افزایش قیمت بسته‌‌‌‌‌‌‌های اینترنت، هزینه تبلیغات خود را کاهش دهند تا ناچار به گران کردن اینترنت نباشند». روزها گذشت و پای این انتقادها به دومین ماه گرم سال نیز باز شد؛ یکم مرداد امسال بود که یک عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، به نود اقتصادی گفت: «به هیچ وجه قابل توجیه نیست در شرایطی که خانواده‌ها و به خصوص دانش آموزان بیش از هر زمان دیگری به دلیل شیوع کرونا استفاده بیشتری از اینترنت دارند، تعرفه‌ها بالا برود. دولت به هر طریق موظف است اقدام عاجلی در زمینه کاهش تعرفه‌‌‌‌‌‌‌ها انجام دهد و تدابیر فوری دراین زمینه اتخاذ کند». کاظم موسوی در ادامه افزود: «ما در کمیسیون اقتصادی وزیر ارتباطات را فرامی‌خوانیم و نهایت چکش‌کاری لازم را در مقابل این اقدام خواهیم داشت و با او اتمام حجت می‌کنیم»؛ اتفاقی که بعد از گذشت چند روز هنوز خبرساز نشده و ظاهرا اتمام حجتی با وزیر صورت نگرفته.
هر چه که هست، به‌تازگی دو اپراتور بزرگ تلفن همراه در ایران تعدادی از بسته‌های اینترنتی پرمصرف از سوی مردم را حذف و بسته‌های جدیدی را با قیمت متفاوت به مشترکان معرفی کرده‌اند. تغییر در قیمت و حجم بسته‌های اینترنت تلفن همراه در شرایطی که جامعه بیش از هر زمان دیگری به استفاده از اینترنت ارزان برای انجام کارهای روزانه و فعالیت‌های آموزشی نیاز دارد، می‌تواند فشارهای اقتصادی و روانی وارد بر خانواده‌های ایرانی را به شدت افزایش دهد؛ لذا انتظار می‌رود مسئولان با این قبیل اقدامات به‌شدت برخورد کرده و از دوچندان شدن مشکلات اقتصادی مردم جلوگیری کنند. سوالی که می‌توان در برابر پاسخ مسئولان به افزایش تعرفه اینترنتی مطرح کرد این است که در صورتی که جریمه دو میلیارد تومانی برای همراه اول و ایرانسل در نظر گرفته شود، این مبلغ به حساب چه کسانی وارد می‌شود؛ وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات؟ در این صورت این وزارتخانه چگونه می‌خواهد افزایش هزینه تعرفه اینترنت در هفته‌های اخیر را برای مردم جبران کند؟