چالش‌های سوگواری محرم

همدلی| گروه اجتماعی- روند جان‌باختن روزانه بیش از ۲۰۰ نفر در کشور به دلیل شیوع کرونا همچنان ادامه دارد اما با این وجود نه تنها خبری از قرنطینه کلی یا قوانین محدودکننده فراگیر در کشور نیست، بلکه سخن از برگزاری مراسم‌هایی است که به گفته کارشناسان برای برگزاری آن در این شرایط کرونایی کشور باید بیشتر تأمل کرد، جوانب را سنجید و تمهیدات لازم را اندیشید تا با اتخاذ تصمیمی درست از تبعات منفی آن جلوگیری کرد.
ماه محرم نزدیک است و برگزاری مراسم عزاداری این ماه در شرایط کرونایی کشور اما و اگرهای زیادی را به وجود آورده به موضوع مهمی هم برای مردم و هم مسئولان تبدیل شده است. با وجود این که مسئولان بهداشتی کشور با توجه به پروتکل‌های بهداشتی، به صورت مکرر به مردم توصیه می‌کنند برای جلوگیری از شیوع بیشتر کرونا در کشور از تجمعات دوری کنند، بسیاری از مسئولان به برگزاری مراسم‌ماه محرم تاکید دارند. رئیس جمهور در روزی که کرونا ۲۲۱نفر قربانی گرفت و آمار کل قربانیان کرونایی کشور از مرز ۱۵هزار نفر گذشت، برگزاری مراسم محرم را ضرورتی قطعی دانست. روز پنج‌شنبه ۲مرداد حسن روحانی در جلسه کمیته‌های تخصصی ستاد ملی مقابله با کرونا از لزوم برگزاری مراسم مذهبی محرم با وجود شیوع ویروس کرونا سخن گفت. وی تاکید کرد: «برگزاری مراسم مذهبی عزاداری امام حسین برای جامعه ما بهره‌های فراوان معنوی دارد و نمی‌توان از آن چشم پوشید. توسل به ائمه اطهار و به‌ خصوص بهره‌مندی‌های معنوی مردم از آیین‌های مرتبط با سوگواری حضرت سیدالشهدا یک نیاز روحی غیرقابل انکار بوده و برگزاری این آیین شکوهمند یک ضرورت قطعی است.» پیش‌تر نیز حجت‌الاسلام محمد قمی، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی در مراسم تکریم و معارفه مدیرعامل بنیاد دعبل خزاعی به اهمیت برپایی مراسم روضه اشاره و تأکید کرده بود:«روضه سیدالشهداء علیه‌السلام تعطیلبردار نیست و امسال با رونق و شکوه بیشتر از سال‌های قبل برگزار می‌شود.» دیروز نیز حجت‌الاسلام مجید نصیرایی، سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس در زمینه برگزاری آیین مذهبی ماه محرم به ایسنا گفت:«با توجه به مسائل بهداشتی برای مقابله با ویروس کرونا نمی‌توان بحث سلامت جامعه را مورد بی‌توجهی قرار داد، ولی باید به این‌ مهم نیز توجه کنیم که ما هر چه داریم و نداریم از همین روضه‌ها و ماه محرم و عاشورا است، این مباحث موضوعی نیست که شخصی بخواهد با آن ساده برخورد کند و به راحتی بگویند نماز جمعه تعطیل شد حالا هیئت عزاداری و محرم را هم تعطیل می‌کنیم.»

نگرانی‌های برگزاری مراسم ماه محرم

ناگفته پیداست مراسم ماه محرم یک مراسم ویژه برای مسلمانان به ویژه شیعیان محسوب می‌شود، به نحوی که شور این مراسم در مراسم‌های دیگر دینی کمتر دیده می‌شود و شیعیان نیز طی قرن‌های متمادی دلبستگی خاصی به برگزاری این مراسم پیدا کرده‌اند، اما امسال شیوع ویروس کرونا در کشور و افزایش قربانیان این ویروس و همچنین وضعیت قرمز و هشدار بسیاری از استان‌ها، برگزاری این مراسم را با نگرانی همراه ساخته است.
برخی نگرانند که نکند با برگزاری مراسم عزاداری ماه محرم به صورت سابق، شرایط کشور از حیث شیوع کرونا بغرنج‌تر از قبل شود، چون این ویروس علاقه‌مند به تجمعات است و در تجمعات می‌تواند ماموریت خود را به خوبی انجام دهد. از سوی دیگر کرونا ویروس لجوجی است و فقط با رعایت پروتکل‌های بهداشتی و دوری از تجمعات می‌توان آن را به عقب راند. روشن است در برگزاری مراسم‌های مذهبی که برپایی آن بر تجمعات استوار است امکان رعایت فاصله فیزیکی بسیار دشوار است و حتی می‌توان ادعا کرد تا حدودی غیرممکن است و اگر در برگزاری این مراسم مذهبی اندکی اهمال‌کاری شود و پروتکل‌های بهداشتی آن گونه که باید رعایت نشود، می‌تواند زمینه‌ساز موج گسترده‌تری از شیوع کرونا در کشور شود و تبعات جبران‌ناپذیری را به همراه داشته باشد. بدیهی است برای برگزاری این مراسم مذهبی ظرفیت‌های دیگری وجود دارد که بتوان با استفاده از آن ریسک شیوع کرونا را کاهش داد. برنامه‌های صداوسیما، برگزاری مراسم عزاداری در محیط‌های باز و آزاد، سخت‌گیری در حفظ فاصله فیزیکی و طولانی برگزار نکردن مراسم می‌تواند ریسک برگزاری این مراسم مذهبی را کاهش دارد.

مصلحت کلان و اصلی برای ما سلامت مردم است

نگرانی برگزاری این ماه فقط مختص به کارشناسان بهداشتی نیست و برخی از مسئولان نیز به حفظ سلامت مردم در برگزاری مراسم محرم توجه ویژه‌ای داشته و به حفظ پروتکل‌های بهداشتی تاکید دارند. مدیرکل تبلیغات اسلامی استان تهران درباره برگزاری مراسم روز عرفه و عزاداری امام حسین(ع) در ایام محرم گفت:«ما نمی‌خواهیم تحت هر شرایطی برنامه‌ مناسبت‌های مذهبی را به همان شکل سابق برگزار کنیم و تابع تصمیمات ستاد ملی مقابله با کرونا هستیم.» علی‌اصغر سهرابی درباره برگزاری مراسم روز عرفه و همچنین مراسم دهه اول محرم با توجه به افزایش بیماری کرونا در روزهای اخیر گفت: «مصلحت کلان و اصلی برای ما سلامت مردم است و از ابتدا نیز به این موضوع ملتزم بوده‌ایم.» وی تصریح کرد: «مساله عزاداری محرم و سیدالشهداء نیز در همین قالب‌ها دیده می‌شود و براساس شرایط تا محرم هر طور که وضعیت بیماری پیش‌ برود تصمیم‌گیری می‌کنیم چه مناسبت‌ها به شکل قبلی خود با شرایط کرونا انجام شود چه این‌که ایده‌ها، فضاها و آیین‌های جدیدی برای برگزاری مراسم عزاداری امام حسین(ع) ایجاد شود.» وی در واکنش به اخباری که به‌تازگی از سوی سازمان تبلیغات منتشر شده است، گفت:«ما هیچ بنایی نداریم تا تحت هر شرایطی برنامه مناسبت‌های مذهبی را به همان شکل سابق برگزار کنیم.»

تلاش برای برگزاری مراسم ماه محرم با حفظ پروتکل‌های بهداشتی

دیروز نیز با توجه به وظیفه محول شده به سازمان تبلیغات اسلامی در رابطه با برگزاری مراسم محرم و صفر امسال در شرایط کرونایی و در راستای تلاش‌های ستاد ملی محرم، حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمد قمی در دیدار‌هایی جداگانه با دکتر سیدعلیرضا مرندی و دکتر مرضیه وحید دستجردی از وزرای اسبق بهداشت و درمان و از چهره‌های شاخص این حوزه، در رابطه با شکل اجرای پروتکل‌های بهداشتی در مراسم آیینی محرم و صفر به گفت‌وگو پرداختند.
دو روز پیش ایرج حریرچی، معاون وزیر بهداشت نیز در رابطه با شرایط برگزاری مراسم عزاداری ماه محرم گفت: «در کمیته امنیتی و اجتماعی جلساتی برگزار شده است که قرار است توسط ریاست جمهور به تصویب برسند. در این راستا کارگروه‌هایی تشکیل شده‌اند و تدابیر ویژه‌ای اتخاذ شده است و مصوبه نهایی شنبه ظهر منتشر خواهد شد.»