2453
جهت اشتراک در روزنامه همدلی ایمیل خود را ثبت فرمائید
الکاظمی در تهران، ظریف در مسکو
رواج دیپلماسی ایرانی در کسادی کرونا
همدلی| محسن رفیق: موتور دستگاه دیپلماسی کشور در حال کار است. هرچند فشار سیاست خارجی بیشتر شده و آمریکا در تلاش برای انزوای هرچه بیشتر ایران است، اما دیپلمات‌های وزارت خارجه در حال چانه‌زنی هستند. با وجود این‌که کرونا مرزهای بین کشورهای مختلف را بسته و اکنون تقریبا همه مرزهای ایران بسته است، اما راه مذاکرات سیاسی هنوز برای ایران باز است. به نظر می‌رسد در لیست ملاقات‌ها و دید و بازدیدهای منطقهای محمدجواد ظریف، تقریبا روزی خالی وجود نداشته باشد. سفر روز یکشنبه ظریف به عراق و اقلیم کردستان، روز گذشته سفر مصطفی الکاظمی نخست‌وزیر عراق به ایران را به دنبال داشت. این در حالی است که محمدجواد ظریف خود در این روز راهی مسکو شد.
روز گذشته، نخست‌وزیر عراق به منظور دیدار و گفت‌وگو با مسئولان ایرانی، در صدر یک هیات عالیرتبه سیاسی و اقتصادی، وارد تهران شد و پس از استقبال توسط رضا اردکانیان وزیر نیرو در فرودگاه مهرآباد، در سالن اجلاس سران تهران، مورد استقبال رسمی رئیس جمهور حسن روحانی قرار گرفت. مذاکرات دوجانبه مقامات سیاسی و اقتصادی دو کشور، تبادل نظر با حسن روحانی، مذاکرات مشترک هیات‌های عالیرتبه دو کشور با حضور اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری و مصطفی الکاظمی و همچنین دیدار با مقام رهبری و رئیس مجلس، برخی از برنامه‌های سفر دو روزه نخست‌وزیر عراق به تهران را تشکیل خواهند داد.
مصطفی الکاظمی را در سفر به تهران، وزیران امور خارجه، نفت، برق، دارایی، دفاع، بهداشت و مشاور امنیتی ملی عراق همراهی می‌کنند. بر این اساس، هیات همراه نخست‌وزیر عراق متشکل از علی عبدالامیر علاوی وزیر دارایی، فوادحسین وزیر امور خارجه، خالد بتال النجم وزیر برنامه‌ریزی، جمعه عناد وزیر دفاع، احسان عبدالجبار وزیر نفت، ماجد مهدی حنتوش وزیر برق، حمید نعیم الغزی دبیرکل شورای وزیران، قاسم الاعرجی مشاور امنیت ملی، سالم جواد الجلبی مشاور نخست‌وزیر، سهی داوود النجار مشاور نخست‌وزیر، حسنین رشید الشیخ مدیر کل اداره هماهنگی برنامه‌های نخست‌وزیر، فیصل الهمیص مدیر کل بانک تجارت عراق و برخی مشاوران و کارمندان دفتر الکاظمی هستند.
به گزارش نورنیوز، قطعا با توجه به علایق و منافع مشترک تهران و بغداد، این سفر نقش مهمی در افزایش هماهنگی‌های ضروری در سطوح عالی و اتخاذ تصمیمات راهبردی خواهد داشت. بر اساس این گزارش، مهم‌ترین موضوعی که در این سفر باید به آن اشاره کرد ملاقات نخست‌وزیر عراق با رهبری ایران است. به نظر می‌رسد این ملاقات به لحاظ محتوایی و تاثیری که می‌تواند برای آینده روابط دو کشور و مودت بیشتر ملت‌های ایران و عراق داشته باشد، حاوی پیام‌های متفاوتی خواهد بود. با این وجود، الکاظمی در حالی به تهران وارد شد که ساعتی پیش از آن، ظریف همراه با عباس عراقچی، تهران را با هدف دیدار و گفت‌وگو با مقامات روسیه، به مقصد مسکو ترک کرده بود. ضمیر کابلوف، مدیر اداره دوم آسیا در وزارت امور خارجه روسیه ضمن اشاره به محورهای رایزنی وزرای امور خارجه ایران و روسیه، اشاره کرده است که برجام موضوع اصلی این گفت‌وگوها خواهد بود. کابلوف با تاکید بر این‌که موضوع اصلی، برجام است، اشاره کرد که موضوع ثانوی، قطعا راجع به روابط دوجانبه و مسائل مربوط به سوریه خواهد بود.
در این زمینه محمدجواد ظریف در بدو ورود به مسکو عنوان کرد که متعاقب گفت‌وگوهای آقای روحانی و آقای پوتین، قرار شد تا گفت‌وگوهایی در اینجا انجام شود. او تاکید کرد که روابط ایران و روسیه راهبردی است و در شرایط کنونی که تحولات عمده در سطح بین‌المللی در جریان است، نیاز است این گفت‌وگوها به صورت مرتب با روسیه و حتی چین انجام شود. ظریف اشاره کرد که موضوعات منطقهای و برجام از جمله موضوعات مورد بحث در این سفر خواهد بود. ظریف در خصوص پایان یافتن توافق جامع همکاری ۲۰ساله ایران و روسیه در مارس سال آینده میلادی نیز گفت که تمدید توافق ۲۰ ساله با روسیه در دستور کار قرار دارد.
این سلسله دیدارها در حالی صورت می‌گیرد که محمدجواد ظریف یکشنبه گذشته به بغداد و اقلیم کردستان عراق، سفر کرده بود. ظریف، پس از حضور چند روز پیش خود در عراق، گفت‌وگوهای خود با نخست‌وزیر مصطفی الکاظمی، رئیس‌جمهور برهم صالح، رئیس پارلمان محمد الحلبوسی، وزیر خارجه فواد حسین و سایر سران قضایی، سیاسی و نظامی را بسیار سازنده اعلام کرده بود. او توسعه همکاری‌های دو کشور در جهت نفع ملت‌‌ها و منطقه را از اهداف مهم این دیدارها توصیف کرده بود.
اگر چه برخی گمانه‌زنی‌ها درباره این سفر، ناظر بر تمایل عراق برای میانجی‌گری بین ایران و عربستان یا پیام به واشنگتن بود اما فاضل جابر، نماینده ائتلاف فتح در پارلمان عراق با معمول خواندن سفر ظریف به بغداد گفت که وزیر امور خارجه ایران حامل هیچ گونه پیامی برای واشنگتن و ریاض نبوده است. این نماینده ائتلاف فتح در پارلمان عراق در گفت‌وگو با خبرگزاری المعلومه، اشاره کرد که سفر ظریف به عراق هیچ گونه ارتباطی با هرگونه درخواست از عراق برای وساطت بین تهران و واشنگتن و ریاض ندارد و هیچ گونه پیامی از سوی ایران در این رابطه وجود نداشته است.
جابر همچنین در این زمینه اشاره کرد که عراق روابط قوی و گسترده‌‌ای در تمامی سطوح امنیتی و اقتصادی با همسایه خود ایران دارد و بنابراین انجام چنین سفر مخصوص و دیدار با اعضای دولت جدید امری طبیعی است.
صباح زنگنه کارشناس مسائل منطقه نیز در این مورد معتقد است که اگر چه عراق قصد دارد در این زمینه میانجی‌گری کند، اما هدف ایران درخواست میانجی‌گری نیست. این کارشناس مسائل خاورمیانه تصریح کرد که با توجه به این‌که پادشاه عربستان در بیمارستان بستری شده است سفر الکاظمی به این کشور به تعویق افتاده است. او در ادامه اظهار کرد که به لحاظ اقتصادی با توجه به مرز طولانی دو کشور ایران و عراق و تراکم جمعیتی در دو طرف این مرز، طبعا تعاملات مرزی و فرامرزی در سطح گسترده‌‌ای انجام می‌شود و نیاز به مدیریت و نظم‌بخشی بیشتری دارد و در حال حاضر که مرزهای بین دو کشور به دلایلی بسته می‌شود این مساله نیاز به همکاری و راهکارهایی جدید دارد. زنگنه با اشاره به سدسازی ترکیه عنوان کرد که این سد ساختن ورود آب به دجله و فرات را با مشکلات مواجه می‌کند و تاثیر کاهش آب دجله و فرات هم بر عراق و هم بر ایران تاثیر خواهد گذاشت و مسائلی مانند این احتیاج به همکاری دو جانبه ایران و عراق دارد.
در همین زمینه، محمود خوشناو، عضو اتحادیه میهنی کردستان عراق با مهم خواندن سفر ظریف به بغداد تاکید کرد که ایران و عراق نیازمند یکدیگر هستند. او ضمن گفت‌وگو با خبرگزاری المعلومه تاکید کرد که سفرهای بین‌المللی اخیر به بغداد و خصوصا سفر مقامات ایرانی در شرایط کنونی از اهمیت زیادی برخوردار است و اتحادیه میهنی کردستان عراق نیز از ایجاد تعادل در این روابط حمایت می‌کند. خوشناو همچنین خاطرنشان کرد که در شرایط کنونی اجرای توافقنامه‌های اقتصادی امری بسیار مهم به شمار می‌رود و دولت عراق باید از سفر مقامات خارجی به این کشور و خصوصا سفر اخیر مقامات ایران بهره ببرد و درصورتی که این سفرها در راستای منافع کشور باشد، ما از آن‌ها حمایت می‌کنیم. او اضافه کرد که عراق نیازمند ایران است همانگونه که ایران نیازمند عراق است.
محمدجواد ظریف در سفر یک روزه خود به بغداد، با فواد حسین، وزیر خارجه عراق، مصطفی الکاظمی نخست‌وزیر عراق، هادی ابوحسن العمری رئیس ائتلاف فتح عراق، برهم صالح رئیس جمهور عراق، عمار حکیم رهبر جریان حکمت ملی عراق، فائق زیدان رئیس شورای عالی قضایی عراق، فالح فیاض رئیس سازمان حشد الشعبی و محمد الحلبوسی رئیس پارلمان عراق، دیدار و گفت‌وگو کرده بود. او همچنین در ادامه سفر خود از بغداد به اقلیم کردستان رفت و در دیدار با نیچروان بارزانی، رئیس اقلیم کردستان و مسعود بارزانی رئیس حزب دموکرات کردستان عراق، رایزنی کرد. ظریف، ضمن ثمربخش خواندن سفر به کردستان عراق، اشاره کرد داشتن روابط قوی با تمام عراقی‌ها یکی از پایه‌های مهم سیاست ایران است، چرا که همسایگان ما اولویت ما هستند. به هر روی آنچه اهمیت دارد نتیجه‌گیری از چنین رفت‌وآمد‌هایی در جهت ارتقای وضعیت اقتصادی کشور، همسو با تلطیف روابط با کشورهای منطقه باشد. شاید پنجره‌هایی چون مسکو، پکن یا بغداد، تنها راهکار دستگاه دیپلماسی کشور برای وزش نسیمی بر خرابه‌های ناشی از کرونا و تحریم در شرایط فعلی باشد.
روز گذشته، نخست‌وزیر عراق به منظور دیدار و گفت‌وگو با مسئولان ایرانی، در صدر یک هیات عالیرتبه سیاسی و اقتصادی، وارد تهران شد و پس از استقبال توسط رضا اردکانیان وزیر نیرو در فرودگاه مهرآباد، در سالن اجلاس سران تهران، مورد استقبال رسمی رئیس جمهور حسن روحانی قرار گرفت. مذاکرات دوجانبه مقامات سیاسی و اقتصادی دو کشور، تبادل نظر با حسن روحانی، مذاکرات مشترک هیات‌های عالیرتبه دو کشور با حضور اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهوری و مصطفی الکاظمی و همچنین دیدار با مقام رهبری و رئیس مجلس، برخی از برنامه‌های سفر دو روزه نخست‌وزیر عراق به تهران را تشکیل خواهند داد.
مصطفی الکاظمی را در سفر به تهران، وزیران امور خارجه، نفت، برق، دارایی، دفاع، بهداشت و مشاور امنیتی ملی عراق همراهی می‌کنند. بر این اساس، هیات همراه نخست‌وزیر عراق متشکل از علی عبدالامیر علاوی وزیر دارایی، فوادحسین وزیر امور خارجه، خالد بتال النجم وزیر برنامه‌ریزی، جمعه عناد وزیر دفاع، احسان عبدالجبار وزیر نفت، ماجد مهدی حنتوش وزیر برق، حمید نعیم الغزی دبیرکل شورای وزیران، قاسم الاعرجی مشاور امنیت ملی، سالم جواد الجلبی مشاور نخست‌وزیر، سهی داوود النجار مشاور نخست‌وزیر، حسنین رشید الشیخ مدیر کل اداره هماهنگی برنامه‌های نخست‌وزیر، فیصل الهمیص مدیر کل بانک تجارت عراق و برخی مشاوران و کارمندان دفتر الکاظمی هستند.
به گزارش نورنیوز، قطعا با توجه به علایق و منافع مشترک تهران و بغداد، این سفر نقش مهمی در افزایش هماهنگی‌های ضروری در سطوح عالی و اتخاذ تصمیمات راهبردی خواهد داشت. بر اساس این گزارش، مهم‌ترین موضوعی که در این سفر باید به آن اشاره کرد ملاقات نخست‌وزیر عراق با رهبری ایران است. به نظر می‌رسد این ملاقات به لحاظ محتوایی و تاثیری که می‌تواند برای آینده روابط دو کشور و مودت بیشتر ملت‌های ایران و عراق داشته باشد، حاوی پیام‌های متفاوتی خواهد بود. با این وجود، الکاظمی در حالی به تهران وارد شد که ساعتی پیش از آن، ظریف همراه با عباس عراقچی، تهران را با هدف دیدار و گفت‌وگو با مقامات روسیه، به مقصد مسکو ترک کرده بود. ضمیر کابلوف، مدیر اداره دوم آسیا در وزارت امور خارجه روسیه ضمن اشاره به محورهای رایزنی وزرای امور خارجه ایران و روسیه، اشاره کرده است که برجام موضوع اصلی این گفت‌وگوها خواهد بود. کابلوف با تاکید بر این‌که موضوع اصلی، برجام است، اشاره کرد که موضوع ثانوی، قطعا راجع به روابط دوجانبه و مسائل مربوط به سوریه خواهد بود.
در این زمینه محمدجواد ظریف در بدو ورود به مسکو عنوان کرد که متعاقب گفت‌وگوهای آقای روحانی و آقای پوتین، قرار شد تا گفت‌وگوهایی در اینجا انجام شود. او تاکید کرد که روابط ایران و روسیه راهبردی است و در شرایط کنونی که تحولات عمده در سطح بین‌المللی در جریان است، نیاز است این گفت‌وگوها به صورت مرتب با روسیه و حتی چین انجام شود. ظریف اشاره کرد که موضوعات منطقهای و برجام از جمله موضوعات مورد بحث در این سفر خواهد بود. ظریف در خصوص پایان یافتن توافق جامع همکاری ۲۰ساله ایران و روسیه در مارس سال آینده میلادی نیز گفت که تمدید توافق ۲۰ ساله با روسیه در دستور کار قرار دارد.
این سلسله دیدارها در حالی صورت می‌گیرد که محمدجواد ظریف یکشنبه گذشته به بغداد و اقلیم کردستان عراق، سفر کرده بود. ظریف، پس از حضور چند روز پیش خود در عراق، گفت‌وگوهای خود با نخست‌وزیر مصطفی الکاظمی، رئیس‌جمهور برهم صالح، رئیس پارلمان محمد الحلبوسی، وزیر خارجه فواد حسین و سایر سران قضایی، سیاسی و نظامی را بسیار سازنده اعلام کرده بود. او توسعه همکاری‌های دو کشور در جهت نفع ملت‌‌ها و منطقه را از اهداف مهم این دیدارها توصیف کرده بود.
اگر چه برخی گمانه‌زنی‌ها درباره این سفر، ناظر بر تمایل عراق برای میانجی‌گری بین ایران و عربستان یا پیام به واشنگتن بود اما فاضل جابر، نماینده ائتلاف فتح در پارلمان عراق با معمول خواندن سفر ظریف به بغداد گفت که وزیر امور خارجه ایران حامل هیچ گونه پیامی برای واشنگتن و ریاض نبوده است. این نماینده ائتلاف فتح در پارلمان عراق در گفت‌وگو با خبرگزاری المعلومه، اشاره کرد که سفر ظریف به عراق هیچ گونه ارتباطی با هرگونه درخواست از عراق برای وساطت بین تهران و واشنگتن و ریاض ندارد و هیچ گونه پیامی از سوی ایران در این رابطه وجود نداشته است.
جابر همچنین در این زمینه اشاره کرد که عراق روابط قوی و گسترده‌‌ای در تمامی سطوح امنیتی و اقتصادی با همسایه خود ایران دارد و بنابراین انجام چنین سفر مخصوص و دیدار با اعضای دولت جدید امری طبیعی است.
صباح زنگنه کارشناس مسائل منطقه نیز در این مورد معتقد است که اگر چه عراق قصد دارد در این زمینه میانجی‌گری کند، اما هدف ایران درخواست میانجی‌گری نیست. این کارشناس مسائل خاورمیانه تصریح کرد که با توجه به این‌که پادشاه عربستان در بیمارستان بستری شده است سفر الکاظمی به این کشور به تعویق افتاده است. او در ادامه اظهار کرد که به لحاظ اقتصادی با توجه به مرز طولانی دو کشور ایران و عراق و تراکم جمعیتی در دو طرف این مرز، طبعا تعاملات مرزی و فرامرزی در سطح گسترده‌‌ای انجام می‌شود و نیاز به مدیریت و نظم‌بخشی بیشتری دارد و در حال حاضر که مرزهای بین دو کشور به دلایلی بسته می‌شود این مساله نیاز به همکاری و راهکارهایی جدید دارد. زنگنه با اشاره به سدسازی ترکیه عنوان کرد که این سد ساختن ورود آب به دجله و فرات را با مشکلات مواجه می‌کند و تاثیر کاهش آب دجله و فرات هم بر عراق و هم بر ایران تاثیر خواهد گذاشت و مسائلی مانند این احتیاج به همکاری دو جانبه ایران و عراق دارد.
در همین زمینه، محمود خوشناو، عضو اتحادیه میهنی کردستان عراق با مهم خواندن سفر ظریف به بغداد تاکید کرد که ایران و عراق نیازمند یکدیگر هستند. او ضمن گفت‌وگو با خبرگزاری المعلومه تاکید کرد که سفرهای بین‌المللی اخیر به بغداد و خصوصا سفر مقامات ایرانی در شرایط کنونی از اهمیت زیادی برخوردار است و اتحادیه میهنی کردستان عراق نیز از ایجاد تعادل در این روابط حمایت می‌کند. خوشناو همچنین خاطرنشان کرد که در شرایط کنونی اجرای توافقنامه‌های اقتصادی امری بسیار مهم به شمار می‌رود و دولت عراق باید از سفر مقامات خارجی به این کشور و خصوصا سفر اخیر مقامات ایران بهره ببرد و درصورتی که این سفرها در راستای منافع کشور باشد، ما از آن‌ها حمایت می‌کنیم. او اضافه کرد که عراق نیازمند ایران است همانگونه که ایران نیازمند عراق است.
محمدجواد ظریف در سفر یک روزه خود به بغداد، با فواد حسین، وزیر خارجه عراق، مصطفی الکاظمی نخست‌وزیر عراق، هادی ابوحسن العمری رئیس ائتلاف فتح عراق، برهم صالح رئیس جمهور عراق، عمار حکیم رهبر جریان حکمت ملی عراق، فائق زیدان رئیس شورای عالی قضایی عراق، فالح فیاض رئیس سازمان حشد الشعبی و محمد الحلبوسی رئیس پارلمان عراق، دیدار و گفت‌وگو کرده بود. او همچنین در ادامه سفر خود از بغداد به اقلیم کردستان رفت و در دیدار با نیچروان بارزانی، رئیس اقلیم کردستان و مسعود بارزانی رئیس حزب دموکرات کردستان عراق، رایزنی کرد. ظریف، ضمن ثمربخش خواندن سفر به کردستان عراق، اشاره کرد داشتن روابط قوی با تمام عراقی‌ها یکی از پایه‌های مهم سیاست ایران است، چرا که همسایگان ما اولویت ما هستند. به هر روی آنچه اهمیت دارد نتیجه‌گیری از چنین رفت‌وآمد‌هایی در جهت ارتقای وضعیت اقتصادی کشور، همسو با تلطیف روابط با کشورهای منطقه باشد. شاید پنجره‌هایی چون مسکو، پکن یا بغداد، تنها راهکار دستگاه دیپلماسی کشور برای وزش نسیمی بر خرابه‌های ناشی از کرونا و تحریم در شرایط فعلی باشد.