افزایش امید سه جوان بازداشتی آبان 98

همدلی| پس از فراگیر شدن مطالبه مردم در شبکه‌های اجتماعی درباره تجدید نظر در حکم سه متهم آبان ماه، درخواست بررسی مجدد پرونده این محکومان به اعدام از سوی دیوان عالی کشور تایید و در پی آن بابک پاک‌نیا، یکی از وکلای این سه جوان بازداشت شده در حساب کاربری خود در توئیتر نوشت: «درخواست اعاده دادرسی از سوی دیوان عالی کشور پذیرفته شد.» غلامحسین اسماعیلی سخنگوی قوه قضائیه روز سه‌شنبه هفته گذشته در بیست‌ونهمین نشست خبری خود در پاسخ به سوالی در باره تایید حکم اعدام سه نفر از محکومین اعتراضات آبان ماه ۱۳۹۸، اظهار کرد: «این حکم بعد از فرجام‌خواهی متهمان و وکلای مدافع آن‌ها به تایید دیوان عالی کشور رسیده و به دادسرا اعاده شده است.» او افزود: «اجرای احکام، یک فرآیند کاملا قانونی دارد که باید طی شود و ممکن است در این فرآیند قانونی، باز دادرسی‌های فوق‌العاده مانند اعاده دادرسی یا اعمال ماده ۴۷۷ یا هر موجب قانونی دیگری چه در این پرونده و چه در سایر پرونده‌ها نتیجه پرونده را توام با تغییر کند.»
پس از اظهارنظر سخنگوی قوه‌قضائیه در مورد حکم‌ اعدام سه معترض آبان، هشتگ اعدام نکنید در توئیتر به راه افتاد که چند ساعت بعد ترند اول جهان شد. حالا پس از 6 روز این هشتگ به 11میلیون توئیت رسیده است.
در این میان دیروز در همین زمینه چهار وکیل محکومان این پرونده در متنی اعلام کردند: «با توجه به اظهارات سخنگوی قوه قضائیه در خصوص احتمال پذیرش درخواست اعاده دادرسی در این پرونده، امید به نقض رأی بدوی داریم و بر همین اساس درخواست اعمال ماده ۴۷۴ را تقدیم رئیس دیوان عالی کشور کردیم. حسب اطلاع واصله، خوشبختانه این درخواست توسط رئیس دیوان عالی کشور پذیرفته شده و پرونده جهت بررسی مجدد به یکی از شعب دیوان عالی ارجاع شده است و باتوجه به موازین قانونی و رویه جاری قضایی در حال حاضر اجرای حکم اعدام موکلین تا زمان تعیین تکلیف نهایی قضایی در این پرونده، متوقف می‌باشد و از آنجایی که یکی از قضات دیوان عالی کشور در شعبه رسیدگی کننده هم قبلا مخالف رای صادره بوده، بسیار امیدواریم که با توجه به رویکردهای امید برانگیز دوران تحول در دستگاه قضا و در چارچوب عدل و انصاف این پرونده مورد بررسی مجدد قرار گرفته و رأی قبلی نقض شود.» از دیگر سو پاسخ مسئولان قضایی به درخواست‌ها و مطالبات عمومی برای تجدیدنظر در احکام اعدام 3متهم حوادث آبان‌ماه، می‌تواند با استناد به ماده477 قانون آیین دادرسی کیفری از سوی مسئولان قضایی و ظرفیت‌های دیگر قوانین صورت بگیرد. اعمال این ماده قانونی در صلاحیت رئیس دستگاه قضایی است و مربوط به زمانی است که رئیس قوه قضائیه تشخیص دهد رأی قطعی صادر شده مخالف شرع است. با این حال در مقابل میلیون‌ها توئیت‌ برای درخواست لغو حکم اعدام، بسیاری از کاربران هم از قوه قضائیه خواسته‌اند که کوتاه نیاید، اعدام کند و در مقابل فشارها بایستد. تصمیم‌گیر در میان این کشاکش ظاهرا رئیس قوه قضائیه است. سابقه انعطاف ریاست دستگاه قضایی در برابر مطالبات عمومی، امیدواری‌ها برای تجدیدنظر در احکام اعدام‌ها را افزایش داده است؛ پیش از این، دستور ویژه رئیس قوه قضائیه برای «تجدیدنظر و رسیدگی منصفانه» درباره برخی احکام صادره در ارتباط با فعالان کارگری و متهمان اعتراضات کارگران هفت‌تپه در دوره‌ای از زمان مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفت. این در حالی بود که پیش از این، احکام سنگینی برای این دسته از متهمان صادر شده بود. پس از دستور رئیسی، احکام گروهی از محکومان مورد تعدیل قرار گرفت و برای گروهی دیگر نیز قرار منع تعقیب صادر شد.
بسیار از کارشناسان به تحلیل این موضوع پرداخته‌اند که آیا این نوع كنشگری هشتگی اثرگذار است؟ محمد رهبری، پژوهشگر شبکه‌های اجتماعی در این زمینه گفته است:«در مورد كنشگری در فضای مجازی، بدبینی‌هایی وجود دارد و برخی آن را اسلكتیویسم یا «مبارزه از زیر لحاف» می‌دانند و كسانی نظیر گلدوِل معتقدند فعالیت‌های توئیتری هیچگاه نمی‌توانند یك رابطه قوی مبتنی بر جنبش شهروندی را تولید كنند (Gladwell, 2010) . اما امروزه، زندگی بیش از همیشه آمیخته به اینترنت و شبكه‌های اجتماعی است و اگر ما شبكه‌های اجتماعی را واسطی برای فعالیت جمعی بدانیم، آنگاه می‌توان گفت كه این شبكه‌ها سوخت فعالیت جمعی را می‌توانند تامین كنند.» او توضیح داده: «امروزه دولت‌ها و رسانه‌ها به آنچه درون شبكه‌ها و میان مردم می‌گذرد، اهمیت می‌دهند و حتی اگر با خواسته جمعی كه در آنجا شكل گرفته مخالفت كنند، برای تغییر نظر مردم تلاش می‌كنند. می‌توان شبكه‌های اجتماعی را میدانی تصور كرد كه در آن افكار عمومی شكل می‌گیرد و اگرچه فرآیند شكل‌دادن به افكار عمومی در این میدان با معایبی روبه‌رو است، اما به هر حال هر كنش كوچك، ولو در حد یك توئیت باشد، می‌تواند بر جامعه و محیط افراد اثر گذاشته و در صورت گسترشِ ویروسی آن، دامنه تاثیرات می‌تواند فراتر رفته و بر تعداد بیشتری از افراد اثر بگذارد. به همین جهت همه بازیگران سیاسی، چه در سطح فردی و چه در سطح نهادی، تلاش می‌كنند تا این عرصه را به تسخیر خود در آورده و بیشتر اثر را بر افكار عمومی بگذارند. از این حیث، كنشگری هشتگی را می‌توان اثرگذار بر افكار عمومی تلقی كرد.»