آخرین دفاعیه دولت سیزدهم

همدلی| آفاق فقیهی: اعضای دولت سیزدهم تمام قد وارد رقابت‌های انتخاباتی شدند. در حالیکه تنها چندهفته از سوگواری آنها برای رئیس فقید دولت نگذشته و آنها در تریبون‌های مختلف بر بی‌بدیل بودن ابراهیم رئیسی و ذکر محاسن او چیزی کم نگذاشتند، در آخرین روز ثبت‌نام تعداد کاندیداهای حامی او در انتخابات ریاست‌جمهوری به 5 نفر رسید که البته اگر “سعیدجلیلی” و نامزدهای دیگر در این حلقه را در نظر بگیریم از تعداد انگشتان دست هم فراتر خواهد رفت.
بعد از حادثه بالگرد رئیس‌جمهور و همراهانش، رئیس دفتر رئیسی اعلام کرد:« دولت بنای معرفی نامزد در انتخابات ندارد، ولی احتمال دارد برخی دولتمردان به انتخابات بیایند، در دولت‌های قبلی هم همین‌گونه بوده است. » اما حضور اعضای کابینه با دوره‌های قبل یک تفاوت مهم دارد؛ در همه دوره‌ها معاونان و وزرای دولت مستقر برای پوشش کاندیدای اصلی و بر مسند نشاندن دوباره رئیس‌جمهور وقت به میدان می‌آمدند، اما این‌بار، نامزدهای فرعی در فقدان رئیسی ممکن است در قامت یک گزینه اصلی خود را در معرض انتخاب بگذارند. این موضوع وقتی برجسته‌تر می‌شود که “محمد مخبر” به عنوان گزینه اصلی و سرپرست دولت به وزارت کشور نرفت و تئوری حمایت از سرپرست دولت منتفی شد.
 در ساعات پایانی ثبت‌نام برخی از آمدن او به ستاد انتخابات وزارت کشور خبر دادند و این احتمال قوت گرفت محمد مخبر، برای بازدید از ستاد یا ثبت‌نام راهی وزارت کشور شده. اما ساعاتی بعد از انتشار این خبر، تسنیم در مطلبی اعلام کرد او قطعا در انتخابات شرکت نخواهد کرد.  آنگونه که تسنیم روایت کرده، یک منبع آگاه  به این خبرگزاری گفت: «محمد مخبر سرپرست ریاست جمهوری علیرغم درخواست‌هایی که از او طی روزهای گذشته برای ثبت نام در انتخابات ریاست جمهوری وجود داشت، اما عدم ثبت نام را ترجیح داده و قطعاً کاندیدا نمی‌شود.» نیامدن مخبر اما سوال بزرگی ایجاد کرد، چطور سرپرست فعلی دولت و فردی که به واسطه حضور طولانی‌اش در ستادفرمان‌اجرایی ارتباط معناداری با حاکمیت داشته و جزو گزینه‌های مهم برای ریاست‌جمهوری آینده بود، از گردونه حذف شد یا تمایلی به حضور نداشت؟
داریم حمالی می‌کنیم!
او که در آخرین اظهارنظر گفته بود «داریم حمالی می‌کنیم» و این جمله‌اش به عنوان تبلیغی برای حضور تعبیر شده بود، نشان داد در درون دولت از اقبال چندانی برخوردار نبود و حلقه تندروها او را برای ادامه راه رئیسی کافی نمی‌دانست. بعید نیست این جمله جنجالی از طرف مخبر به اشتباه تفسیر شده باشد و کنایه او به حمالی کردن در دولت، برون‌ریز حرف و حدیث‌هایی بوده که او را برای جایگزینی رئیسی مناسب نمی‌دانست.
 در این سه‌سال بارها شنیده شد که اختلافاتی میان حلقه امام‌صادقی‌ها و پایداری‌ها در درون دولت با محمدمخبر و تکنوکرات‌ها وجود دارد. البته هیچ‌گاه دامنه این اختلاف به رسانه‌ها کشیده نشد و اعضای کابینه از نشان دادن اختلافات پرهیز کردند. جایگزینی وزیر ارشاد دولت سیزدهم به جای مخبر اولین نشانه بود از تشتت سیاسی در درون گروه‌ها. برخی تحلیل‌ها براین بود که محمد مخبر نه کاریزمای ریاست‌جمهوری دارد و نه رای جبهه خودی‌ها را. اما جایگزین‌های او مانند “محمد مهدی اسماعیلی” و “مهرداد بذرپاش” نه در میان حامیان دولت و نه در مردم عادی کارنامه و کاریزمای چندان پررنگ و قابل توجهی دارند. انتخاب دو چهره شاخص وجوان، در کنار «صولت مرتضوی»، وزیرکار،« داوود منظور» رئیس سازمان برنامه و بودجه برای ادامه راه رئیسی در کنار جلیلی از آنجا نشئت می‌گیرد که حلقه تندروها احتمالا تقسیم کار کرده‌اند. اسماعیلی به دلیل نزدیک بودن به مواضع جبهه پایداری و نگرش آنها در مسئله حجاب و فضای خاص حوزه فرهنگ وهنر یک مزیت تلقی شده که می‌تواند کارکردهای فرهنگی مورد نقد دولت را در مناظره توجیه کند. طرفداران دولت به این نتیجه رسیدند؛ ائتلاف محتوایی جلیلی و اسماعیلی را با دو هدف در رقابت‌ها پیگیری کنند؛ ابتدا اینکه بتوانند اقبال جلیلی را به عنوان گزینه اصلی بسنجند و از سوی دیگر بخت اسماعیلی جوان را برای ساخت یک احمدی‌نژاد جدید بیازمایند. گرچه بعید است در صورت دوقطبی شدن انتخابات بعد از تایید صلاحیت‌ها، وزیر ارشاد جوان بتواند شانسی برای ماندن داشته باشد اما این حضور پرچم دولت را بالا نگه می‌دارد تا دفاع از رئیسی را همراه با سهم‌خواهی از دولت تندروی احتمالی در آینده زنده نگه ‌دارد.
دفاع از دولت، در سایه رقابت
آمدن صولت مرتضوی ،مهدی اسماعیلی، داوود منظورو مهرداد بذرپاش از جهت دیگری هم مورد توجه است. این چهارنفر فارغ از نتیجه انتخابات تصمیم گرفته‌اند برای دفاع از کارنامه رئیسی وارد مناظره‌ها و تبلیغات شوند. همانطور که قبل از حادثه بالگرد رئیس‌جمهور از طرف سپهر خلجی، رئیس ستاد اطلاع‌رسانی دولت عنوان شده بود، آنها قصد داشتند در سال آخر ریاست ابراهیم رئیسی فیلم و سریال از عملکرد او بسازند که امکان‌پذیر نشد. احتمالا یکی از دلایل حضور پررنگ این افراد ارائه کارنامه و اقناع مردم بعد از سوگواری است تا بتوانند مقابل نقدهای احتمالی رقبای انتخاباتی با دست پر ظاهر شوند. “صولت مرتضوی” تنها وزیر دولت سیزدهم است که با آمارهای ارائه شده در دو سال اخیر به ظاهر توانست حداقل یکی از شعارهای دولت را محقق شده نشان دهد. ابراهیم رئیسی در یکسال گذشته هر چه از طرف منتقدان در زمینه مسکن ملی و گرانی و تورم ومشکلات ناشی از آن در زندگی فقرا تحت فشار بود اما با اتکا به آمارهای صولت مرتضوی، بر اشتغالزایی تاکید می‌کرد. این موضوع بسیار ظریف و اقتصادی با اینکه مورد نقد بسیاری از کارشناسان اقتصادی بود و آنها بر ناپایداری و بی کیفیت بودن اشتغال تاکید داشتند، اما به عنوان تنها دریچه خروج دولت سیزدهم از انبوه شعارها و وعده‌های برزمین مانده، جلو چشم گذاشته می‌شد. از طرف دیگر وزیر ارشاد دولت سیزدهم نیز مرد آمارها و نظرسنجی‌های فوری است. او در بزنگاه‌های سیاسی نظرسنجی‌هایی رو می‌کند که بسیاری از منتقدان را به تعجب وامی‌دارد. معاون وزیرکشور با استناد به نظرسنجی‌  وزارت ارشاد گفته 70 درصد مردم در انتخابات شرکت می‌کنند. همین طور بر اساس نظر سنجی دیگر اعلام کرده 94 درصد مردم سوگوار رئیس‌جمهور فقید هستند. او سال گذشته نیز در بیان نتایج یک نظرسنجی گفته بود 80 درصد جامعه موافق رعایت الزامات حجاب هستند. فارغ از درستی یا نادرستی این نظرسنجی‌‌ها وزیر ارشاد دولت سیزدهم مانند صولت مرتضوی حامل آمارهای خوشایندی از طرف دولت در رقابت‌ها خواهد بود. اما اگر مسکن ملی را یکی از مهمترین موضوعات مهم دولت و گل‌درشت‌ترین وعده برزمین مانده رئیسی بدانیم فعالیت‌های بی‌وقفه روزهای گذشته مهرداد بذرپاش و رپرتاژهای خبری صدا و سیما برای او نشان داد که آنها در حال جمع‌بندی و سرهم‌بندی معدود پروژه‌های مسکن ملی و مهر هستند تا به انتخابات برسانند. داوود منظور هم به عنوان رئیس سازمان برنامه و بودجه کارنامه‌ای از افزایش درآمد نفت در دولت رئیسی به رغم وجود تحریم‌ها و موفقیت او در افزایش درآمدهای مالیاتی خواهد گفت. با این اوصاف حضور این چهار نفر در کنار قاضی‌زاده هاشمی رئیس بنیاد شهید، که سابقه پوششی بودن در انتخابات گذشته را دارد، بیانگر تلاش کابینه برای آخرین دفاع از رئیس‌جمهور فقید است و در نهایت گزینه جلیلی را می‌پسندد.