گزارش همدلی از تخلیه پساب آلوده به تالاب اینچه آققلا
حاشیههای زیست محیطی یک شرکت در استان گلستان
همدلی| گروه اجتماعی- دیواره شرقی تالاب اینچه استان گلستان شکسته است و پساب آلوده به رادیوم و باریوم یکی از کارخانجات تولیدی که به این تالاب وارد میشود، در مراتع و زمینهای کشاورزی جاری شده است تا سرطان را به سفرههای مردم این منطقه تحمیل کند.
به گفته مردم محلی گلستان صبح روز شنبه ۱۷خرداد دیواره شرقی «تالاب اینچه برون» که جداکننده پساب آلوده «شرکت استحصال ید کانسار خزر» از مراتع و اراضی کشاورزی است، شکسته و پساب آلوده این شرکت که تاکنون به تالاب میریخت مراتع و زمینهای کشاورزی مجاور با این کارخانه را در برگرفته است.
بدبهی است جاری شدن این آبهای آلوده به مواد شیمیایی به سمت مراتع و زمینهای کشاورزی، هم محصولات کشاورزی و باغی را آلوده میکند و هم محصولات دامی دامهایی که از مراتع آن منطقه تغذیه میکنند. شکسته شدن دیوار تالاب اینچه از جایی قابل تامل میشود که برخلاف ادعای بسیاری از مسئولان استانی گلستان، کارشناسان و برخی از مسئولان این استان، میگویند باریم و آمونیوم موجود در این پساب بالاتر از استاندارد است، به نحوی که پتانسیل آلوده کردن پهنه وسیعی از مراتع و زمینهای کشاورزی را دارد و میتواند بر محیطزیست و سلامت مردم آن منطقه تاثیر منفی بگذارد. چند روز پیش محمدرضا کنعانی، مدیرکل حفاظت محیطزیست استان گلستان نیز در اظهارنظری صریح آلایندگی این واحد تولیدی را تأیید کرده و گفته میزان باریوم و آمونیوم موجود در این پساب بالاتر از حد مجاز است و باید خیلی سریع جمعآوری شود. لازم به ذکر است سازمان حفاظت محیطزیست کارخانه کانسار خزر را در زمره صنایع آلاینده قرار داده و برای رفع آلایندگی آن تزریق آب استحصالی به اعماق زمین مورد تأیید قرار گرفته است. برای این کار حدود 4 هکتار زمین در اختیار سرمایهگذار قرار گرفته اما تاکنون این کارخانه اقدامات خود را در این باره کامل نکرده است. یکی از فعالان محیطزیست استان گلستان با بیان این که مساحت تالاب اینچه به نسبت یک دهه قبل به خاطر تخلیه پساب کارخانههای اطراف این تالاب از ۱۰۰ هکتار به ۹۰۰ هکتار افزایش پیدا کرده است، به همدلی گفت:«رسوبات شرکت کانسر خزر که در «تالاب اینچه» رها شدهاند حالا با پر شدن تالاب و اشباع خاکهای اطراف آن، به سمت مراتع اطراف و اراضی کشاورزی منطقه در حال حرکت و پیشروی هستند و تاکنون نزدیک به ۳۰۰ هکتار از زمینهای کشاورزی این منطقه را آلوده کرده است.» «مجتبی قلیتمک» گفت:«علاوه بر این، لانههای روباه ترکمنی که جزء گونههای جانوری در حال انقراض است، با پسابهای این کارحانه تهدید میشود.» دو سال پیش بود که موضوع آلایندگی پساب کارخانه ید در گلستان بر سر زبانها افتاد و کار تا جایی پیش رفت که حتی بازرسان سازمان انرژی اتمی هم به موضوع ورود کردند. در آن زمان مسئولان دولتی با بهانه سرمایهگذاری در این منطقه خواستند موضوع پسابهای آلوده را هم انکار و هم توجیه کنند. در آن زمان که انتقادات به عملکرد این شرکت بالا گرفته بود، رئیس سابق محیطزیست استان گلستان گفته بود این واحد صنعتی و معدنی، فاقد آلایندگی است و پساب آن دارای پرتوزایی نیست. از طرفی قوانلو، رئیس سابق سازمان صمت هم میگفت: «چه کسی پیدا میشود که در یک منطقه محروم سرمایهگذاری و برای حدود 200 نفر شغل ایجاد کند.» این انکار و توجیه سرانجام توانست شعله انتقادات را تا حدود زیادی پایین بکشد و باعث شود کسی دیگر به صورت جدی به این موضوع نپردازد. اما شکسته شدن دیوار حفاظتی و ورود پساب این کارخانه به حدود ۳۰۰ هکتار از اراضی شهرستان آققلا، بار دیگر آلایندگی کارخانه ید در گلستان را بر سر زبانها انداخت به نحوی که مسئولین ارشد استانی به آن ورود کردند. هادی حقشناس استاندار گلستان چند روز پیش در بازدید از معدن ید کانسار خزر و تالاب اینچه برون به موضوع پساب آلوده شرکت کانسر خزر اشاره کرد و گفت:«گلستان تنها تولیدکننده ید در کشور است، اما این استخراج باید بر اساس الزامات و استانداردهای محیطزیست انجام شود.» وی با اشاره به برگزاری جلسههای متعدد با مدیران کارخانه کانسار خزر گفت:«در یک سال گذشته نشستهای متعددی با مدیران شرکت کانسار خزر داشتیم و دستورات لازم جهت رعایت نکات محیطزیستی به آنها ابلاغ شده که البته آنها نیز در حال اجرای موارد ذکر شده هستند.»
حقشناس افزود:«یکی از دیوارههای سدی که شرکت برای محبوسسازی آب حاصل از استخراج ایجاد کرده بود شکسته شد و بخشی از این آب در پهنه حدود 300 هکتار از اراضی جاری شد. در نخستین اقدام دیواره شکسته شده نهایتا تا 24 ساعت مرمت شده و آبی که وارد اراضی منطقه شده باید به سرعت و با پمپهای قوی به پشت دیواره حفاظتی برگردانده شود.» وی بازگرداندن آب استحصال شده به اعماق زمین را از دیگر کارهایی دانست که واحد تولیدکننده ید در استان باید انجام دهد و گفت:«این کار باید با نظارت محیطزیست و با استفاده از دو حلقه چاه موجود و حفر 3 حلقه چاه جدید انجام شود تا میزان آب استخراجی و تزریق شده به تعادل برسد.»
محمدرضا کنعانی، مدیرکل حفاظت محیطزیست گلستان نیز با تأیید آلایندگی کارخانه ید کانسار خزر به رسانهها گفته:«ید محصولی استراتژیک است که فقط در استان گلستان و توسط دو واحد تولید و پساب آنها در تالاب اینچه برون تخلیه میشود که پارامترهای تخلیه این پساب با ضوابط و استانداردهای زیست محیطی همخوانی ندارد.» گفتنی است شرکت کانسار خزر در سال 1383 با هدف اکتشاف و استخراج ید در حاشیه شرقی دریای خزر تأسیس شد. در این راستا پس از عملیات اکتشاف، وجود ید در شورابههای محدوده معدن به اثبات رسید و کارخانه فرآوری ید اینچه در استان گلستان احداث شد که زمینه اشتغال حدود ۲۰۰ نفر را فراهم کرد. برخی معتقدند نباید مشکلات زیست محیطی کانسار خزر را با برجستهسازی در بوق و کرنا کرد، چرا که با تعطیلی این واحد تولیدی چندصد نفر به بیکاران استان گلستان افزوده میشود. در مقابل فعالین زیست محیطی میگویند غرض از بیان مشکلات زیست محیطی این شرکت غرضورزی و تعطیلی این واحد صنعتی نیست، بلکه تحت فشار قرار دادن مدیران این شرکت برای رعایت الزامات زیست محیطی است که به صورت
به گفته مردم محلی گلستان صبح روز شنبه ۱۷خرداد دیواره شرقی «تالاب اینچه برون» که جداکننده پساب آلوده «شرکت استحصال ید کانسار خزر» از مراتع و اراضی کشاورزی است، شکسته و پساب آلوده این شرکت که تاکنون به تالاب میریخت مراتع و زمینهای کشاورزی مجاور با این کارخانه را در برگرفته است.
بدبهی است جاری شدن این آبهای آلوده به مواد شیمیایی به سمت مراتع و زمینهای کشاورزی، هم محصولات کشاورزی و باغی را آلوده میکند و هم محصولات دامی دامهایی که از مراتع آن منطقه تغذیه میکنند. شکسته شدن دیوار تالاب اینچه از جایی قابل تامل میشود که برخلاف ادعای بسیاری از مسئولان استانی گلستان، کارشناسان و برخی از مسئولان این استان، میگویند باریم و آمونیوم موجود در این پساب بالاتر از استاندارد است، به نحوی که پتانسیل آلوده کردن پهنه وسیعی از مراتع و زمینهای کشاورزی را دارد و میتواند بر محیطزیست و سلامت مردم آن منطقه تاثیر منفی بگذارد. چند روز پیش محمدرضا کنعانی، مدیرکل حفاظت محیطزیست استان گلستان نیز در اظهارنظری صریح آلایندگی این واحد تولیدی را تأیید کرده و گفته میزان باریوم و آمونیوم موجود در این پساب بالاتر از حد مجاز است و باید خیلی سریع جمعآوری شود. لازم به ذکر است سازمان حفاظت محیطزیست کارخانه کانسار خزر را در زمره صنایع آلاینده قرار داده و برای رفع آلایندگی آن تزریق آب استحصالی به اعماق زمین مورد تأیید قرار گرفته است. برای این کار حدود 4 هکتار زمین در اختیار سرمایهگذار قرار گرفته اما تاکنون این کارخانه اقدامات خود را در این باره کامل نکرده است. یکی از فعالان محیطزیست استان گلستان با بیان این که مساحت تالاب اینچه به نسبت یک دهه قبل به خاطر تخلیه پساب کارخانههای اطراف این تالاب از ۱۰۰ هکتار به ۹۰۰ هکتار افزایش پیدا کرده است، به همدلی گفت:«رسوبات شرکت کانسر خزر که در «تالاب اینچه» رها شدهاند حالا با پر شدن تالاب و اشباع خاکهای اطراف آن، به سمت مراتع اطراف و اراضی کشاورزی منطقه در حال حرکت و پیشروی هستند و تاکنون نزدیک به ۳۰۰ هکتار از زمینهای کشاورزی این منطقه را آلوده کرده است.» «مجتبی قلیتمک» گفت:«علاوه بر این، لانههای روباه ترکمنی که جزء گونههای جانوری در حال انقراض است، با پسابهای این کارحانه تهدید میشود.» دو سال پیش بود که موضوع آلایندگی پساب کارخانه ید در گلستان بر سر زبانها افتاد و کار تا جایی پیش رفت که حتی بازرسان سازمان انرژی اتمی هم به موضوع ورود کردند. در آن زمان مسئولان دولتی با بهانه سرمایهگذاری در این منطقه خواستند موضوع پسابهای آلوده را هم انکار و هم توجیه کنند. در آن زمان که انتقادات به عملکرد این شرکت بالا گرفته بود، رئیس سابق محیطزیست استان گلستان گفته بود این واحد صنعتی و معدنی، فاقد آلایندگی است و پساب آن دارای پرتوزایی نیست. از طرفی قوانلو، رئیس سابق سازمان صمت هم میگفت: «چه کسی پیدا میشود که در یک منطقه محروم سرمایهگذاری و برای حدود 200 نفر شغل ایجاد کند.» این انکار و توجیه سرانجام توانست شعله انتقادات را تا حدود زیادی پایین بکشد و باعث شود کسی دیگر به صورت جدی به این موضوع نپردازد. اما شکسته شدن دیوار حفاظتی و ورود پساب این کارخانه به حدود ۳۰۰ هکتار از اراضی شهرستان آققلا، بار دیگر آلایندگی کارخانه ید در گلستان را بر سر زبانها انداخت به نحوی که مسئولین ارشد استانی به آن ورود کردند. هادی حقشناس استاندار گلستان چند روز پیش در بازدید از معدن ید کانسار خزر و تالاب اینچه برون به موضوع پساب آلوده شرکت کانسر خزر اشاره کرد و گفت:«گلستان تنها تولیدکننده ید در کشور است، اما این استخراج باید بر اساس الزامات و استانداردهای محیطزیست انجام شود.» وی با اشاره به برگزاری جلسههای متعدد با مدیران کارخانه کانسار خزر گفت:«در یک سال گذشته نشستهای متعددی با مدیران شرکت کانسار خزر داشتیم و دستورات لازم جهت رعایت نکات محیطزیستی به آنها ابلاغ شده که البته آنها نیز در حال اجرای موارد ذکر شده هستند.»
حقشناس افزود:«یکی از دیوارههای سدی که شرکت برای محبوسسازی آب حاصل از استخراج ایجاد کرده بود شکسته شد و بخشی از این آب در پهنه حدود 300 هکتار از اراضی جاری شد. در نخستین اقدام دیواره شکسته شده نهایتا تا 24 ساعت مرمت شده و آبی که وارد اراضی منطقه شده باید به سرعت و با پمپهای قوی به پشت دیواره حفاظتی برگردانده شود.» وی بازگرداندن آب استحصال شده به اعماق زمین را از دیگر کارهایی دانست که واحد تولیدکننده ید در استان باید انجام دهد و گفت:«این کار باید با نظارت محیطزیست و با استفاده از دو حلقه چاه موجود و حفر 3 حلقه چاه جدید انجام شود تا میزان آب استخراجی و تزریق شده به تعادل برسد.»
محمدرضا کنعانی، مدیرکل حفاظت محیطزیست گلستان نیز با تأیید آلایندگی کارخانه ید کانسار خزر به رسانهها گفته:«ید محصولی استراتژیک است که فقط در استان گلستان و توسط دو واحد تولید و پساب آنها در تالاب اینچه برون تخلیه میشود که پارامترهای تخلیه این پساب با ضوابط و استانداردهای زیست محیطی همخوانی ندارد.» گفتنی است شرکت کانسار خزر در سال 1383 با هدف اکتشاف و استخراج ید در حاشیه شرقی دریای خزر تأسیس شد. در این راستا پس از عملیات اکتشاف، وجود ید در شورابههای محدوده معدن به اثبات رسید و کارخانه فرآوری ید اینچه در استان گلستان احداث شد که زمینه اشتغال حدود ۲۰۰ نفر را فراهم کرد. برخی معتقدند نباید مشکلات زیست محیطی کانسار خزر را با برجستهسازی در بوق و کرنا کرد، چرا که با تعطیلی این واحد تولیدی چندصد نفر به بیکاران استان گلستان افزوده میشود. در مقابل فعالین زیست محیطی میگویند غرض از بیان مشکلات زیست محیطی این شرکت غرضورزی و تعطیلی این واحد صنعتی نیست، بلکه تحت فشار قرار دادن مدیران این شرکت برای رعایت الزامات زیست محیطی است که به صورت