هدیه نفت ۴۰ دلاری برای ایران
قیمت نفت پس از ۳ ماه به بالاتر از ۴۰ دلار رسید؛ منحنی قیمت نفت برنت آخرین بار در نیمه اسفندماه در چنین محدودهای حدود ۴۰ دلار ایستاده بود. اما ارمغان نفت ۴۰ دلاری برای ایران چیست؟
حالا در چنین شرایطی قرار است امروز اعضای اوپکپلاس زیر سایه کرونا نشستی ویدئوکنفرانسی برای تمدید توافق کاهش تولید برگزار کنند؛ نشستی که در صورت بلندشدن دود سفید از آن ممکن است تابستان داغی برای بازار نفت رقم بزند. البته انتظار رشد انفجاری قیمت نفت چندان واقعبینانه بهنظر نمیرسد؛ چراکه با افزایش بیشتر بهای طلای سیاه، تولیدکنندگان نفت شیل بار دیگر دست به ماشه خواهند شد و با افزایش عرضه قیمت را تحت تاثیر قرار میدهند. اما ارمغان نفت ۴۰ دلاری برای ایران چیست؟ هرچند آمارها نشان میدهد رقم صادرات نفت ایران کاهش بسیار زیادی یافته ولی با توجه به اثر روند قیمت نفت بر قیمتها در بازار فرآوردههایی نظیر بنزین و محصولات پتروشیمی و حتی بازار کالاهای پایه نظیر سنگآهن، مس و فولاد میتوان امیدوار بود در نتیجه ثبات بازارجهانی نفت، درآمدهای صادراتی و ورودی جریان ارز به اقتصاد ایران دست کم در تابستان امسال تقویت شود؛ اتفاقی که در نهایت میتواند دغدغههای مربوط به تامین ارز مورد نیاز واردات و همچنین کاهش دامنه نوسان نرخ را در بازار داخلی به دنبال داشته باشد. بهای نفت در حال رقم زدن ششمین هفته متوالی با بازدهی مثبت است. نفت از سطوح قیمتی اواسط آوریل فاصله زیادی گرفته است اما سرعت رشد این کامودیتی به تدریج پایین آمده چراکه نگرانیهایی در مورد ادامه روند صعودی تقاضا برای نفت و همچنین سمت عرضه بازار وجود دارد. با توجه به این موضوع که تحولات قیمت نفت به یک اندازه تولیدکنندهها را تحتتاثیر قرار نمیدهد، سوالی که بسیاری مطرح میکنند این است که نفت ایران کجای این تحولات قرار دارد؟ درخصوص بازدهی مهمترین صنعت ایران که سالها اقتصاد کشور را از طرفی با دلارهای نفتی تغذیه کرده و از سوی دیگر موجب وابستگی بیش از حد کشور به این بخش از اقتصاد شده، محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور هفته گذشته گفت درآمد سالانه صادرات نفت ایران از ۱۱۹ میلیارد دلار در سال ۹۰، به ۹/ ۸ میلیارد دلار در سال ۹۸ رسیده است که خود گویای کاهش شدید درآمد ایران از این بخش است. قسمتی از این کاهش به دلیل افت قیمت نفت از حدود ۱۲۰ دلار در گذشته به سطوح بسیار پایینتر در چند سال اخیر بوده و بخش دیگر متاثر از تحریمهای آمریکا شکل گرفته است. این تحریمها از سویی خرید نفت از ایران را منع و از سوی دیگر از نقل و انتقال منابع ارزی جلوگیری میکنند که منجر به کاهش صادرات ایران به چندصد هزار بشکه در روز شده است. با این وجود، برخی از رونق گرفتن فرآوردههای نفتی در پی این تحریمها و افزایش حاشیه سود این محصولات مانند بنزین در پی بالا رفتن قیمت نفت در حدود یک ماه و نیم گذشته بهعنوان وجه مثبت ماجرا سخن میگویند. در روزهای گذشته، اعضای اوپک و متحدانشان در گروهی که از سال ۲۰۱۶ با نام اوپک پلاس تشکیل شده تا تعادل را به بازار بازگرداند، سرگرم مذاکره بر سر پایبندی به توافق کاهش تولید و تمدید آن بودهاند. طبق این توافق، هر یک از اعضا سهمی از کاهش تولید ۷/ ۹ میلیون بشکه در روز خواهد داشت که قرار است در ماه جاری میلادی (ژوئن) به پایان برسد. با این حال، عربستان و روسیه که عملا رهبری این گروه را بر عهده دارند در نظر دارند فاز اول توافق را دستکم برای یک ماه تمدید کنند تا بهای نفت به روند افزایشی خود ادامه دهد. در همین راستا، وزیر انرژی روسیه، الکساندر نواک پیشبینی کرده در صورت موفقیتآمیز بودن نشست اوپک پلاس که به گفته برخی منابع امروز بهصورت مجازی برگزار خواهد شد، در ماه جولای در سمت عرضه بازار کمبودی به بزرگی ۳ تا ۵ میلیون بشکه نفت در روز به وجود خواهد آمد. پیشبینی پیشی گرفتن تقاضا از عرضه پیش از این نیز از سوی برخی کارشناسان و نهادها در این حوزه برای نیمه دوم سال جاری میلادی انجام شده بود که «دنیای اقتصاد» در گزارشی با عنوان «سبقت تقاضا از عرضه در بازار نفت؟» به این موضوع پرداخته بود. در حال حاضر حسی که بازار نسبت به نشست اوپک پلاس دارد مثبت است؛ اما عدم پایبندی کامل برخی اعضای اوپک و در صدر آنها عراق به نگرانیها دامن زده است.
حالا در چنین شرایطی قرار است امروز اعضای اوپکپلاس زیر سایه کرونا نشستی ویدئوکنفرانسی برای تمدید توافق کاهش تولید برگزار کنند؛ نشستی که در صورت بلندشدن دود سفید از آن ممکن است تابستان داغی برای بازار نفت رقم بزند. البته انتظار رشد انفجاری قیمت نفت چندان واقعبینانه بهنظر نمیرسد؛ چراکه با افزایش بیشتر بهای طلای سیاه، تولیدکنندگان نفت شیل بار دیگر دست به ماشه خواهند شد و با افزایش عرضه قیمت را تحت تاثیر قرار میدهند. اما ارمغان نفت ۴۰ دلاری برای ایران چیست؟ هرچند آمارها نشان میدهد رقم صادرات نفت ایران کاهش بسیار زیادی یافته ولی با توجه به اثر روند قیمت نفت بر قیمتها در بازار فرآوردههایی نظیر بنزین و محصولات پتروشیمی و حتی بازار کالاهای پایه نظیر سنگآهن، مس و فولاد میتوان امیدوار بود در نتیجه ثبات بازارجهانی نفت، درآمدهای صادراتی و ورودی جریان ارز به اقتصاد ایران دست کم در تابستان امسال تقویت شود؛ اتفاقی که در نهایت میتواند دغدغههای مربوط به تامین ارز مورد نیاز واردات و همچنین کاهش دامنه نوسان نرخ را در بازار داخلی به دنبال داشته باشد. بهای نفت در حال رقم زدن ششمین هفته متوالی با بازدهی مثبت است. نفت از سطوح قیمتی اواسط آوریل فاصله زیادی گرفته است اما سرعت رشد این کامودیتی به تدریج پایین آمده چراکه نگرانیهایی در مورد ادامه روند صعودی تقاضا برای نفت و همچنین سمت عرضه بازار وجود دارد. با توجه به این موضوع که تحولات قیمت نفت به یک اندازه تولیدکنندهها را تحتتاثیر قرار نمیدهد، سوالی که بسیاری مطرح میکنند این است که نفت ایران کجای این تحولات قرار دارد؟ درخصوص بازدهی مهمترین صنعت ایران که سالها اقتصاد کشور را از طرفی با دلارهای نفتی تغذیه کرده و از سوی دیگر موجب وابستگی بیش از حد کشور به این بخش از اقتصاد شده، محمدباقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور هفته گذشته گفت درآمد سالانه صادرات نفت ایران از ۱۱۹ میلیارد دلار در سال ۹۰، به ۹/ ۸ میلیارد دلار در سال ۹۸ رسیده است که خود گویای کاهش شدید درآمد ایران از این بخش است. قسمتی از این کاهش به دلیل افت قیمت نفت از حدود ۱۲۰ دلار در گذشته به سطوح بسیار پایینتر در چند سال اخیر بوده و بخش دیگر متاثر از تحریمهای آمریکا شکل گرفته است. این تحریمها از سویی خرید نفت از ایران را منع و از سوی دیگر از نقل و انتقال منابع ارزی جلوگیری میکنند که منجر به کاهش صادرات ایران به چندصد هزار بشکه در روز شده است. با این وجود، برخی از رونق گرفتن فرآوردههای نفتی در پی این تحریمها و افزایش حاشیه سود این محصولات مانند بنزین در پی بالا رفتن قیمت نفت در حدود یک ماه و نیم گذشته بهعنوان وجه مثبت ماجرا سخن میگویند. در روزهای گذشته، اعضای اوپک و متحدانشان در گروهی که از سال ۲۰۱۶ با نام اوپک پلاس تشکیل شده تا تعادل را به بازار بازگرداند، سرگرم مذاکره بر سر پایبندی به توافق کاهش تولید و تمدید آن بودهاند. طبق این توافق، هر یک از اعضا سهمی از کاهش تولید ۷/ ۹ میلیون بشکه در روز خواهد داشت که قرار است در ماه جاری میلادی (ژوئن) به پایان برسد. با این حال، عربستان و روسیه که عملا رهبری این گروه را بر عهده دارند در نظر دارند فاز اول توافق را دستکم برای یک ماه تمدید کنند تا بهای نفت به روند افزایشی خود ادامه دهد. در همین راستا، وزیر انرژی روسیه، الکساندر نواک پیشبینی کرده در صورت موفقیتآمیز بودن نشست اوپک پلاس که به گفته برخی منابع امروز بهصورت مجازی برگزار خواهد شد، در ماه جولای در سمت عرضه بازار کمبودی به بزرگی ۳ تا ۵ میلیون بشکه نفت در روز به وجود خواهد آمد. پیشبینی پیشی گرفتن تقاضا از عرضه پیش از این نیز از سوی برخی کارشناسان و نهادها در این حوزه برای نیمه دوم سال جاری میلادی انجام شده بود که «دنیای اقتصاد» در گزارشی با عنوان «سبقت تقاضا از عرضه در بازار نفت؟» به این موضوع پرداخته بود. در حال حاضر حسی که بازار نسبت به نشست اوپک پلاس دارد مثبت است؛ اما عدم پایبندی کامل برخی اعضای اوپک و در صدر آنها عراق به نگرانیها دامن زده است.