هزاران آرزوی موسیقایی در انتظار تحقق

همدلی|  سارا حیدرنژاد| مرحله دوم از برگزاری شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران که در سال جاری با شیوه‌ای کاملاً متفاوت نسبت به دوره‌های گذشته پیش روی مخاطبان قرار گرفت، از روز شنبه شانزدهم دی ماه تا پایان روز سه شنبه نوزدهم دی ماه به مدت سه روز در تالار رودکی تهران میزبان گروه‌های مختلفی از شهرهای مختلف کشور و هنرمندانی از سه کشور هم جوار ایران خواهد بود. این در حالی است که بخش پژوهشی جشنواره در این مرحله هم طی سه سخنرانی میزبان پژوهشگران عرصه موسیقی نواحی است.بخش نخست شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران به دبیری محمدعلی مرآتی و در یک گستره ملی به همت دفتر موسیقی معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، توسط انجمن موسیقی ایران و با همکاری ادارات کل فرهنگ و ارشاد استان‌های سراسر کشور به‌صورت منطقه‌ای و غیررقابتی، از ششم تا بیست و سوم تیر به میزبانی ۵ استان؛ گلستان (۶ تا ۸ تیر)، چهارمحال‌وبختیاری (۱۰ تا ۱۲ تیر)، آذربایجان شرقی (۱۴ تا ۱۶ تیر)، کرمانشاه (۱۷ تا ۱۹ تیر) و کرمان (۲۱ تا ۲۳ تیر) برگزار شد.براین‌اساس مرحله منطقه‌ای این جشنواره با حضور گسترده هنرمندان موسیقی نواحی از استان‌های تهران، قزوین، مازندران، خراسان شمالی، سمنان، گلستان، البرز، و قم با برگزاری در استان گلستان به‌عنوان منطقه اول، استان‌های اصفهان، فارس، بوشهر، چهارمحال‌وبختیاری، کهگیلویه و بویراحمد و خوزستان با برگزاری در استان چهارمحال‌وبختیاری به‌عنوان منطقه دوم، استان‌های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، زنجان و گیلان با برگزاری در استان آذربایجان شرقی به‌عنوان منطقه سوم، استان‌های کرمانشاه، ایلام، لرستان، همدان، مرکزی و کردستان با برگزاری در استان کرمانشاه به‌عنوان منطقه چهارم، استان‌های خراسان رضوی، خراسان جنوبی، کرمان، یزد، سیستان و بلوچستان و هرمزگان با برگزاری در استان کرمان به‌عنوان منطقه پنجم انجام شد.شیوه برگزاری این دوره از جشنواره در حالی به نسبت دوره‌های پیشین با دگرگونی بسیار فراوانی روبه‌رو شد که برخی از کارشناسان و صاحب‌نظران این عرصه در محافل رسمی و غیررسمی نظرات متفاوتی را برای نحوه برگزاری دوره شانزدهم ارائه دادند. شرایطی که می‌تواند در آینده‌ای نزدیک و خارج از التهابات و هیجانات مرتبط با رویدادهای جشنواره‌ای با حضور موافقان و مخالفان این تغییر رویکرد، مورد تحلیل و بررسی بیشتری قرار گیرد. شرایطی که بی‌تردید از حواشی‌ ریزودرشت بی‌نصیب نخواهد ماند و می‌بایست دست‌اندرکاران این جشنواره بسیار مهم در کشور را به سمتی هدایت کند که بتوانند با تشریک‌مساعی و دریافت نظرات غیرمغرضانه و کارشناسی به فکر برگزاری پربار جشنواره‌ای باشند که می‌دانیم در این دوره با فراز و نشیب‌های زیادی برخوردار بود.
این شرایط هم در حالی است که به نظر می‌آید وقت آن فرا رسیده تا دست‌اندرکاران این رویداد ملی که در مرحله دوم این دوره تلاش کردند تا وجوه بین‌المللی آن را همانند سال‌های اخیر موردتوجه قرار دهند، به فکر تغییر آیین‌نامه، اساسنامه و به عبارتی ساده مرام‌نامه این رویداد موسیقایی باشند که می‌تواند دربرگیرنده ظرفیت‌های بسیار ارزشمندی برای معرفی «ایران فرهنگی» باشد. ظرفیت‌هایی که فعلاً آن طور که باید جایگاه مناسبی در میان تهیه‌کنندگان و برگزارکنندگان کنسرت‌های موسیقی ندارد، اما با اندکی برنامه‌ریزی و طراحی در دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و انجمن موسیقی ایران که در این چند ماه هم فعالیت‌های ارزنده‌ای برای ترمیم جایگاه فعلی موسیقی جدی و دغدغه‌مند انجام داده‌اند، می‌تواند سرمنشأ تحولات مهمی در این حوزه موسیقایی باشد. حوزه‌ای که بی‌تردید هنرمندانش چه در حوزه پیش‌کسوتان و چه در حوزه هنرمندان جوان به‌شدت نیازمند تزریق انگیزه‌های لازم برای ادامه راهی هستند که می‌دانیم چراغ آن رفته‌رفته رو به کم‌سویی و خاموشی است و می‌بایست نگاه و دیدگاه به آن را فراتر از یک محصول موزه‌ای گسترش داد.بی‌تردید مواردی که به آن اشاره شد، نکات مطرح شده در دیروز و امروز نیست، بلکه دغدغه‌ای قدیمی بر اساس نکات مطرح شده توسط استادان، هنرمندان، پژوهشگران و حتی مدیران عرصه‌های مختلف موسیقی است که باید به فکر تزریق انگیزه‌های لازم به تهیه‌کنندگان با ارائه یارانه‌ها و راهکارهای معقولانه در فرآیند تولید، بازاریابی و عرضه محصولات موسیقایی است که این سال‌ها به‌شدت خالی از حضور کلیدواژه‌ای به نام «موسیقی نواحی» در عرصه کنسرت‌ها شده و توجه و ترمیم آن می‌تواند سرمنشأ تحولات مثبت و ارزنده‌ای در حوزه تغییر ذائقه مخاطب از موسیقی سرگرم‌کننده صرف به سمت شنیدن جلوه‌های ناب موسیقی اقوام ایران خارج از گستره جشنواره‌ها باشد.
به هر ترتیب مرحله دوم از شانزدهمین جشنواره ملی موسیقی نواحی ایران از روز شنبه شانزدهم دی‌ماه و از پس یک تأخیر چندروزه قرار است در تالار رودکی تهران میزبان مخاطبان این‌گونه موسیقایی باشد. شرایطی که هنوز مشخص نیست معیار انتخاب آثار شرکت‌کننده در این بخش روی چه مکانیزمی در بستر اجراهای تهران هنرمندان ارزنده موسیقی نواحی ایران در این رویداد پیش‌روی مخاطبان قرار می‌گیرد. اما هرچه هست می‌تواند چراغی در مسیر پرفرازونشیب از موسیقی باشد که بسیاری از مردم ایران به آن علاقه‌مند هستند و می‌توانند با ملاحظاتی چون تبلیغات منسجم رسانه‌ای و خارج از هیاهو‌های رایج مارکتینگ موسیقی و البته اجراهای باکیفیت تماشاگر جشنواره‌ای باشند که به‌تنهایی می‌تواند تبدیل به یکی از مهم‌ترین جریان‌های اصلی در فعالیت‌های فرهنگی هنری کشورمان باتوجه‌به ظرفیت‌هایش شود.جریانی که امید می‌رود در سند ملی موسیقی ایران که به‌تازگی هم به تصویب رسیده و قرار است از سوی رئیس‌جمهور ابلاغ شود، جایگاه مناسبی برای عرض‌اندام داشته باشد تا خود را بیش‌ازپیش به شنوندگان فهیم موسیقی معرفی کند.آنچه می‌خوانید برنامه کامل شانزدهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران در مرحله دوم است که به تفکیک اجراها و برنامه‌ها معرفی می‌شوند. اجراهایی که ستاره‌های موسیقی نواحی ایران به همراه مخاطبان شرکت‌کننده این رویداد با یاد و خاطره شهدای حادثه تروریستی کرمان چراغ آن را روشن می‌کنند.
شنبه ۱۶ دی‌ماه / تالار رودکی
- نشست پژوهشی: نشست «تحلیل شناختی در موسیقی نواحی ایران؛ موسیقی قومی، فراقومیتی یا شبه کلاسیک» با سخنرانی محمدعلی مرآتی
- بخش اول: کرنا و نقاره قشقایی با هنرمندی حسینعلی سعادتی راد / گروه نوازی عربی هورنشینی با هنرمندی باسم حمادی و حمید هواشمی
- بخش دوم: موسیقی کردی هورامی (سیاچمانه) با هنرمندی شفیع خالدی کیمنه‌ای / موسیقی کردی مُکریانی با هنرمندی رحمان اولام
- بخش سوم: موسیقی عاشیقی آذربایجان با هنرمندی ایرج خداوردی / موسیقی خلیجی فن صوت با هنرمندی رمضام غلام مندلی ابوصخر از کشور کویت
- بخش چهارم: نوازندگی نی گیلگی با هنرمندی خدیجه رزداری / تنبورنوازی کردی با هنرمندی عادل کمالی
یکشنبه ۱۷ دی‌ماه / تالار رودکی
- نشست پژوهشی: نشست «رویکردهای نوین مطالعات اتنوموزیکولوژی ایران» با سخنرانی محمدرضا آزاده فر
- بخش اول: نوازندگی نی‌انبان آبادان با هنرمندی پولاد قهرمانان و مصطفی خرم‌دل / گروه‌نوازی موسیقی مازندران با هنرمندی سعدی صادقی
- بخش دوم: نوازندگی کمانچه و ضرب لُری با هنرمندی محمد باجلاوند / اجرای موسیقی عاشیقی آذربایجان با هنرمندی آیت قنبری
-بخش سوم: گروه‌نوازی موسیقی منطقه ترکمن به سرپرستی ابراهیم جرجانی / نوازندگی دوتار منطقه قوچان با هنرمندی اعظم جوانبخت
- بخش چهارم: شروه خوانی بوشهر با هنرمندی ناخدا ستوده / نوازندگی نی جفتی بوشهر با هنرمندی مجید پاکدل
دوشنبه ۱۸ دی / تالار رودکی
- نشست پژوهشی: نشست «تحولات موسیقی مناطق ایران از منظر مردمی و هنری؛ مطالعه مورد خراسان» با سخنرانی سیدحسین میثمی
- بخش اول: نوازندگی سُرنا و دهل کردی به سرپرستی نامخاص صیادی / اجرای آواز و نوازندگی دوتار تربت جام به سرپرستی عبدالعزیز احمدی
- بخش دوم: نوازندگی عود هرمزگان با هنرمندی مرتضی کریمی / نوازندگی دوتار منطقه کاشمر با هنرمندی علی محولاتی
-بخش سوم: گروه نوازی موسیقی کرمان به سرپرستی هوشنگ کردستانی / بلال‌خوانی بختیاری متشکل از آواز و نوازندگی نی با هنرمندی عبدقلی شهبازی و روزه عباسی
- بخش چهارم: گروه نوازی گیلکی به سرپرستی اسد نوری / اجرای موسیقی کشور عراق با هنرمندی احمد الوان یوسف
مراسم اختتامیه شانزدهمین جشنواره ملی موسیقی نواحی که طی ماه‌های گذشته با دبیری محمدعلی مرآتی توسط دفتر موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، انجمن موسیقی ایران، ادارات فرهنگ و ارشاد اسلامی استان‌ها و بنیاد فرهنگی هنری رودکی میزبان هنرمندان و مخاطبان بود روز سه شنبه نوزدهم دی ماه برگزار می‌شود.