2453
جهت اشتراک در روزنامه همدلی ایمیل خود را ثبت فرمائید
گزارش همدلی از آتش‌سوزی در مراتع و جنگل‌های ایران طی روزهای اخیر
جنگل‌های ایران ؛ همچنان بی دفاع در برابر آتش
همدلی|در روزها و هفته‌های اخیر، آتش‌سوزی مراتع، جنگلها و حتی پارک‌های طبیعی بخشی از خبرهای مهم روز رسانه‌های جمعی و فضای مجازی بود. از آتش‌سوزی در منطقه خاییز کهگیلویه و بویر احمد تا آتش‌سوزی در مناطق لار و بیضای فارس در هفته گذشته، همه از روزهای سخت برای محیط زیست ایران حکایت دارند. شکی نیست که هر چه هوا گرم‌تر می‌شود، احتمال آتش‌سوزی در مراتع و جنگل‌های کشور از جنوب تا شمال افزایش می‌یابد.
در حالی که هنوز داغ آتش بر جان طبیعت خاییز سنگینی می‌کند، روز جمعه گذشته در استان جنوبی کشورمان، یعنی بوشهر، یک جنگل دست کاشت به نام جنگل عامری دیلم طعمه حریق شد و صدها اصله درخت از بین رفتند. به گفته «غلامحسین آقاجری» رئیس منابع طبیعی و آبخیزداری دیلم استان بوشهر این آتش‌سوزی پس از چهار ساعت کنترل و مهار شد. در همین حال هفته گذشته جنگل‌های چهارمحال و بختیاری طعمه حریق شد. به گفته مدیرکل مدیریت بحران چهارمحال و بختیاری این آتش‌سوزی در جنگل‌های حوالی سد کارون چهار موسوم به بلیط بلند رخ داد.
«مرتضی زمانپور» گرچه اعلام کرد که این حریق مهار شد، اما تأکید کرد که اگر همکاری دستگاه‌های اجرایی و مردم محلی برای اطفای حریق نبود، وقوع فاجعه در جنگل‌های چهارمحال و بختیاری دور از ذهن نبود.
از سوی دیگر استان فارس نیز از آتش‌سوزی بی‌نصیب نماند، به صورتی که روز جمعه گذشته حریق مراتع لار و بیضا را در نوردید. به گفته «شهرام منتصری» مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان فارس، آتش‌سوزی در مراتع و علوفه‌های یک ساله شهرستان فراشبند مهار شده، اما تلاش برای مهار حریق در جنگلها و عرصههای منابع طبیعی شهرستانهای لار و بیضا ادامه دارد.
البته استان فارس، پیشتر -هشتم خرداد- هم شاهد بزرگترین آتش‌سوزی در عرصه منابع طبیعی این استان طی سال جاری در ارتفاعات شهرستان کازرون بود.
به گفته «شهرام منتصری» این آتش سوزی در تپه ماهور و کوه‌های منطقه کوه پهن کازرون رخ داده که پوشش جنگلی چندانی نداشت و آتش بیشتر به جان علف‌‌های یکساله این محل افتاد. براساس مشاهدات میدانی این آتش سوزی بزرگترین در نوع خود در فارس و در سال جاری است. آتش‌سوزی‌های فصل تابستان، بیشتر از همه استان‌های جنوبی و گرم را تهدید می‌کند. در اوایل خرداد و اواخر اردیبهشت استان‌های لرستان، کهگیلویه و بویراحمد، خوزستان، بوشهر، فارس و هرمزگان و کرمان با این معضل دسته و پنجه نرم کردند.
در از ابتدای اردیبهشت‌ماه ۹۹ تاکنون با افزایش دما تقریبا هر روز آتش‌سوزی‌هایی در مراتع، عرصههای طبیعی و زمین‌های کشاورزی شهرستانهای هرمزگان اتفاق می‌افتد، به طوری‌که وقوع چندین مورد آتش‌سوزی در مراتع شهرهای بندرعباس، رودان، بندرلنگه، میناب، جاسک و سیریک گزارش شده است. ضمن آنکه روز شنبه نیز جنگل‌های گنوی بندرعباس به دلیل سهل‌انگاری مردم طعمه حریق شد. اما در شرق کشور، یعنی در نخلستان‌های دلگان سیستان وبلوچستان آتش ده‌ها اصله نخل را طعمه خود ساخت. به گفته مدیر جهاد کشاورزی شهرستان دلگان سیستان وبلوچستان، با تلاش آتش‌نشانان و مردم آتش سوزی نخلستان روستای گَزگَر شهرستان دلگان پس از ۱۸ساعت خاموش شد. «شهناز رفعت‌پور» گفت که در ابتدا ظهر روز جمعه گذشته آتش پس از سه ساعت تلاش اطفا شد، اما با توجه به وزش باد و گرمای شدید هوا، آتش مجدد شعله ور شد و اکیپ‌‌های آتشنشانی برای خاموش کردن آتش به محل اعزام شدند اما با توجه به نامناسب بودن مسیر برای خودروهای آتش نشانی، کار به کندی پیش رفت و ساعت 23 شب جمعه آتش مهار و بیش از ۴۵۰ نخل در آتش سوخت.
به گفته فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی این آتش سوزی در عرصههای مرتعی منطقه چپانلو رخ داد که روز پنجشنبه گذشته آتش با کمک نیروهای امدادی و افراد محلی خاموش شد.
سرهنگ «موسی حیاتی» در عین حال، از 5 فقره آتش سوزی در عرصههای مرتعی استان طی هفته گذشته خبر داد. به گفته وی دو فقره آتش سوزی در شهرستان اسفراین و سه فقره نیز در شهرستان شیروان بوده است.
مشکل کمبود امکانات چیزی است که معاون عمرانی استاندار سمنان هم به آن اذعان دارد و ضمن انتقاد از رویه‌‌های سنتی در مقابله با آتش سوزی جنگلها و مراتع، معتقد است که دیگر با بیل و کلنگ و بدون استفاده از تجهیزات روز و فناوریهای نوین، نمی توان به جنگ با آتش سوزی احتمالی و مهار آن در جنگلها و مراتع استان سمنان رفت.
«منوچهر فخری» که روز گذشته در جلسه ستاد پیشگیری، هماهنگی این استان سخن می‌گفت، تأکید کرد که با توجه به حجم آتش‌سوزی جنگلها و مراتع؛ بحث پیشگیری از آتش سوزی یک امر ضروری است. وی بر لزوم بهره‌گیری از تکنولوژی‌های بروز در مواجه با آتش‌سوزی‌های احتمالی تاکید و خاطرنشان کرد: با توجه به توسعه یافتگی جوامع و ظهور تکنولوژی‌های روز و فناوریهای نوین، دیگر بیل و کُلنگ برای حفط و حراست از جنگلها و مراتع و جلوگیری از آتش سوزی، ابزار کارآمد و مناسبی محسوب نمی‌شوند. فخری بر ضرورت استفاده از اعتبارات ماده ۱۸ در همین راستا تاکید کرد و گفت: تیم‌‌های نظارتی و حفاظتی با حضور محیط‌زیست، منابع طبیعی و سایر دستگاه‌های متولی امر در مبادی ورودی و خروجی شهرها و مناطقی که جنگل و مرتع وجود دارد، مستقر شوند.
یکی دیگر از استان‌های کشور که کمابیش هر ساله با مشکل آتش‌سوزی مراتع و جنگل‌های خود روبه‌روست، استان گیلان است. گرم شدن هوا و سیل مسافران به مناطق کوهستانی و جنگلی مدیران این استان را نگران آینده جنگل‌های آن ساخت، به صورتی که مدیرکل منابع طبیعی گیلان در جنگل ها و مراتع این استان وجود مواد سوختنی فراوان است و به هر جرقه‌ای احتمال شعله‌ور شدن آتش زیاد است. «محسن یوسف پور» گفت: وجود شاخ و برگ های خشکیده و مواد سوختنی فراوان در کف جنگل ها و مراتع، کاهش رطوبت، افزایش دما و وزش باد گرم و بدتر از آن بی توجهی، زمینه وقوع آتش سوزی در طبیعت را فراهم می کند. وی که با ایسنا گفت‌وگو می‌کرد، با اشاره به افزایش دما و احتمال وزش باد گرم در بعضی ساعات در استان گیلان از گردشگران، دامداران و حاشیه نشینان جنگل ها و مراتع از روشن کردن آتش و یا رها کردن آتش افروخته در عرصه های طبیعی استان به جد بپرهیزند. مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گیلان تصریح کرد: به ادارات منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان ها ابلاغ شده تا تمهیدات لازم را برای مقابله با هر حادثه احتمالی در این زمینه فراهم کنند.
به گفته یوسف پور این استان در سال گذشته ۲۵۶ فقره حریق داشت که ۵۰۱ هکتار از اراضی جنگلی را درگیر کرد.
به هر حال، آنچه که واقعیت دارد، امکانات کم لجستیکی در برابر حوادث یقینی نه احتمالی آتش‌سوزی در کشور است. آتش‌سوزی حادثه غیرمترقبه نیست، بلکه براساس تغییرات اقلیمی هر کارشناس با کمترین سابقه هم می‌تواند وقوع حریق‌ها در مناطق مختلف کشور را حدس بزند، اما این‌که چرا مسئولان توان چنین پیش‌بینی را ندارند و برای مهار یا پیشگیری از آن در استان‌های کشور، کمترین توجهی به آن ندارند، پرسشی است که شاید پاسخ نداشته باشد، یا پاسخ آن را خود مسئولان می‌دانند.
در حالی که هنوز داغ آتش بر جان طبیعت خاییز سنگینی می‌کند، روز جمعه گذشته در استان جنوبی کشورمان، یعنی بوشهر، یک جنگل دست کاشت به نام جنگل عامری دیلم طعمه حریق شد و صدها اصله درخت از بین رفتند. به گفته «غلامحسین آقاجری» رئیس منابع طبیعی و آبخیزداری دیلم استان بوشهر این آتش‌سوزی پس از چهار ساعت کنترل و مهار شد. در همین حال هفته گذشته جنگل‌های چهارمحال و بختیاری طعمه حریق شد. به گفته مدیرکل مدیریت بحران چهارمحال و بختیاری این آتش‌سوزی در جنگل‌های حوالی سد کارون چهار موسوم به بلیط بلند رخ داد.
«مرتضی زمانپور» گرچه اعلام کرد که این حریق مهار شد، اما تأکید کرد که اگر همکاری دستگاه‌های اجرایی و مردم محلی برای اطفای حریق نبود، وقوع فاجعه در جنگل‌های چهارمحال و بختیاری دور از ذهن نبود.
از سوی دیگر استان فارس نیز از آتش‌سوزی بی‌نصیب نماند، به صورتی که روز جمعه گذشته حریق مراتع لار و بیضا را در نوردید. به گفته «شهرام منتصری» مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان فارس، آتش‌سوزی در مراتع و علوفه‌های یک ساله شهرستان فراشبند مهار شده، اما تلاش برای مهار حریق در جنگلها و عرصههای منابع طبیعی شهرستانهای لار و بیضا ادامه دارد.
البته استان فارس، پیشتر -هشتم خرداد- هم شاهد بزرگترین آتش‌سوزی در عرصه منابع طبیعی این استان طی سال جاری در ارتفاعات شهرستان کازرون بود.
به گفته «شهرام منتصری» این آتش سوزی در تپه ماهور و کوه‌های منطقه کوه پهن کازرون رخ داده که پوشش جنگلی چندانی نداشت و آتش بیشتر به جان علف‌‌های یکساله این محل افتاد. براساس مشاهدات میدانی این آتش سوزی بزرگترین در نوع خود در فارس و در سال جاری است. آتش‌سوزی‌های فصل تابستان، بیشتر از همه استان‌های جنوبی و گرم را تهدید می‌کند. در اوایل خرداد و اواخر اردیبهشت استان‌های لرستان، کهگیلویه و بویراحمد، خوزستان، بوشهر، فارس و هرمزگان و کرمان با این معضل دسته و پنجه نرم کردند.
در از ابتدای اردیبهشت‌ماه ۹۹ تاکنون با افزایش دما تقریبا هر روز آتش‌سوزی‌هایی در مراتع، عرصههای طبیعی و زمین‌های کشاورزی شهرستانهای هرمزگان اتفاق می‌افتد، به طوری‌که وقوع چندین مورد آتش‌سوزی در مراتع شهرهای بندرعباس، رودان، بندرلنگه، میناب، جاسک و سیریک گزارش شده است. ضمن آنکه روز شنبه نیز جنگل‌های گنوی بندرعباس به دلیل سهل‌انگاری مردم طعمه حریق شد. اما در شرق کشور، یعنی در نخلستان‌های دلگان سیستان وبلوچستان آتش ده‌ها اصله نخل را طعمه خود ساخت. به گفته مدیر جهاد کشاورزی شهرستان دلگان سیستان وبلوچستان، با تلاش آتش‌نشانان و مردم آتش سوزی نخلستان روستای گَزگَر شهرستان دلگان پس از ۱۸ساعت خاموش شد. «شهناز رفعت‌پور» گفت که در ابتدا ظهر روز جمعه گذشته آتش پس از سه ساعت تلاش اطفا شد، اما با توجه به وزش باد و گرمای شدید هوا، آتش مجدد شعله ور شد و اکیپ‌‌های آتشنشانی برای خاموش کردن آتش به محل اعزام شدند اما با توجه به نامناسب بودن مسیر برای خودروهای آتش نشانی، کار به کندی پیش رفت و ساعت 23 شب جمعه آتش مهار و بیش از ۴۵۰ نخل در آتش سوخت.
آتش‌نشانان، لشکر بی‌سلاح
این در حالی است که برای مهار آتش در استان‌های کشور، حتی استانهایی که همه کارشناسان بر احتمال آتش‌سوزی جنگل‌های آنها تأکید دارند، کمترین امکانات و تجهیزات موجود نیست. این موضوع دغدغه بسیاری از مسئولان استان‌هاست، به صورتی که روز گذشته مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی اذعان کرد که افراد بومی این استان برای اطفای حریق در عرصههای جنگلی و مرتعی لباس آتشنشانی و کفش ضدحریق ندارند. به گفته «حسن وحید» اداره کل متبوع آنها، دو هزار و 200 نفر را برای خاموش کردن آتش سوزی‌های اتفاقی گروه بندی کرده است. این در حالی است این اداره کل باید وسایل اطفای حریق همچون کفش و لباس ضد حریق به آنها اعطا کند، اما این اداره کل چنین امکاناتی ندارد. مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی هشدار داد که 29 درصد از عرصههای این استان که مناطق جنگلی هستند در معرض خطر شدید آتش سوزی قرار دارند و در صورت بروز آتش سوزی در این مناطق، اطفا آن به سختی انجام می‌شود. از سوی دیگر در همین استان در منطقه شیروان، هفته گذشته مراتع این شهرستان طعمه حریق شد.به گفته فرمانده یگان حفاظت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی این آتش سوزی در عرصههای مرتعی منطقه چپانلو رخ داد که روز پنجشنبه گذشته آتش با کمک نیروهای امدادی و افراد محلی خاموش شد.
سرهنگ «موسی حیاتی» در عین حال، از 5 فقره آتش سوزی در عرصههای مرتعی استان طی هفته گذشته خبر داد. به گفته وی دو فقره آتش سوزی در شهرستان اسفراین و سه فقره نیز در شهرستان شیروان بوده است.
مشکل کمبود امکانات چیزی است که معاون عمرانی استاندار سمنان هم به آن اذعان دارد و ضمن انتقاد از رویه‌‌های سنتی در مقابله با آتش سوزی جنگلها و مراتع، معتقد است که دیگر با بیل و کلنگ و بدون استفاده از تجهیزات روز و فناوریهای نوین، نمی توان به جنگ با آتش سوزی احتمالی و مهار آن در جنگلها و مراتع استان سمنان رفت.
«منوچهر فخری» که روز گذشته در جلسه ستاد پیشگیری، هماهنگی این استان سخن می‌گفت، تأکید کرد که با توجه به حجم آتش‌سوزی جنگلها و مراتع؛ بحث پیشگیری از آتش سوزی یک امر ضروری است. وی بر لزوم بهره‌گیری از تکنولوژی‌های بروز در مواجه با آتش‌سوزی‌های احتمالی تاکید و خاطرنشان کرد: با توجه به توسعه یافتگی جوامع و ظهور تکنولوژی‌های روز و فناوریهای نوین، دیگر بیل و کُلنگ برای حفط و حراست از جنگلها و مراتع و جلوگیری از آتش سوزی، ابزار کارآمد و مناسبی محسوب نمی‌شوند. فخری بر ضرورت استفاده از اعتبارات ماده ۱۸ در همین راستا تاکید کرد و گفت: تیم‌‌های نظارتی و حفاظتی با حضور محیط‌زیست، منابع طبیعی و سایر دستگاه‌های متولی امر در مبادی ورودی و خروجی شهرها و مناطقی که جنگل و مرتع وجود دارد، مستقر شوند.
یکی دیگر از استان‌های کشور که کمابیش هر ساله با مشکل آتش‌سوزی مراتع و جنگل‌های خود روبه‌روست، استان گیلان است. گرم شدن هوا و سیل مسافران به مناطق کوهستانی و جنگلی مدیران این استان را نگران آینده جنگل‌های آن ساخت، به صورتی که مدیرکل منابع طبیعی گیلان در جنگل ها و مراتع این استان وجود مواد سوختنی فراوان است و به هر جرقه‌ای احتمال شعله‌ور شدن آتش زیاد است. «محسن یوسف پور» گفت: وجود شاخ و برگ های خشکیده و مواد سوختنی فراوان در کف جنگل ها و مراتع، کاهش رطوبت، افزایش دما و وزش باد گرم و بدتر از آن بی توجهی، زمینه وقوع آتش سوزی در طبیعت را فراهم می کند. وی که با ایسنا گفت‌وگو می‌کرد، با اشاره به افزایش دما و احتمال وزش باد گرم در بعضی ساعات در استان گیلان از گردشگران، دامداران و حاشیه نشینان جنگل ها و مراتع از روشن کردن آتش و یا رها کردن آتش افروخته در عرصه های طبیعی استان به جد بپرهیزند. مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری گیلان تصریح کرد: به ادارات منابع طبیعی و آبخیزداری شهرستان ها ابلاغ شده تا تمهیدات لازم را برای مقابله با هر حادثه احتمالی در این زمینه فراهم کنند.
به گفته یوسف پور این استان در سال گذشته ۲۵۶ فقره حریق داشت که ۵۰۱ هکتار از اراضی جنگلی را درگیر کرد.
به هر حال، آنچه که واقعیت دارد، امکانات کم لجستیکی در برابر حوادث یقینی نه احتمالی آتش‌سوزی در کشور است. آتش‌سوزی حادثه غیرمترقبه نیست، بلکه براساس تغییرات اقلیمی هر کارشناس با کمترین سابقه هم می‌تواند وقوع حریق‌ها در مناطق مختلف کشور را حدس بزند، اما این‌که چرا مسئولان توان چنین پیش‌بینی را ندارند و برای مهار یا پیشگیری از آن در استان‌های کشور، کمترین توجهی به آن ندارند، پرسشی است که شاید پاسخ نداشته باشد، یا پاسخ آن را خود مسئولان می‌دانند.