2453
جهت اشتراک در روزنامه همدلی ایمیل خود را ثبت فرمائید
یادی از نادر ابراهیمی نویسنده، فیلم‌نامه‌نویس، کارگردان و پژوهشگری که قدرش دانسته نشد
روز پرواز ابوالمشاغل
همدلی| سارا حیدرنژاد| چهاردهم فروردین‌ماه سال ۱۳۱۵ در تهران به دنیا آمد. از سمت پدری نسبش به ابراهیم‌خان ظهیرالدوله، حاکم کرمان در دوره قاجار برمی‌گشت و مادرش از لاریجانی‌های مقیم تهران بود. تحصیلاتش تا مقطع دیپلم را در دبیرستان دارالفنون به‌پایان برد. بعدازآن راهی دانشکده حقوق دانشگاه تهران شد تا در این رشته تحصیلاتش را ادامه بدهد. البته او درس خواندن در رشته حقوق را بیش از دو سال تاب نیاورد و در ادامه به دانشکده زبان و ادبیات رفت و در رشته زبان و ادبیات انگلیسی مدرک کارشناسی‌اش را گرفت. سن و سال چندانی نداشت که وارد فعالیت‌های سیاسی شد و همین گرایش هم سبب شد تا بارها و بارها طعم دستگیری و بازجویی و زندانی شدن را بچشد. نادر ابراهیمی در طول دوران زندگی‌اش در مشاغل گوناگونی فعالیت داشت و همین موضوع هم باعث می‌شود که نتوانیم فهرستی از کارهایی که در طول سال‌ها به آنها اشتغال داشت، ارائه کنیم. خودش در «ابن مشغله» و «ابوالمشاغل» که دو کتاب از میان چندین کتاب نوشته‌شده به قلم اوست، برخی از شغل‌هایی را که در آن فعالیت داشت آورده بود. کمک‌کارگری تعمیرگاه سیار در ترکمن‌صحرا، کارگری چاپخانه، حسابداری و تحویلداری بانک، صفحه‌بندی روزنامه و مجله و کارهای چاپ دیگر، میرزایی یک حجره فرش در بازار، مترجمی و ویراستاری، ایران‌شناسی عملی و چاپ مقاله‌های ایران‌شناختی، فیلم‌سازی مستند و سینمایی، مصور کردن کتاب‌های کودکان، مدیریت در یک کتاب‌فروشی، خطاطی، نقاشی و نقاشی روی روسری و لباس و تدریس در دانشگاه‌ها برخی از مشاغلی بود که او در طول دوران حیاتش تجربه کرده بود.
«خانه‌ای برای شب» اولین کتاب نادر ابراهیمی بود که سال ۱۳۴۲ از سوی نشر روزبهان روانه بازار شد. «دشنام» داستانی در آن کتاب بود که همان زمان با اقبال خوانندگان روبه‌رو شد. او در طول سال‌های زندگی‌اش هیچ‌گاه دست از نوشتن نکشید و در همه این دوران آثاری را شامل داستان بلند، داستان کوتاه، کودک و نوجوان، نمایش‌نامه، فیلم‌نامه و پژوهش‌هایی در عرصه‌های مختلف را نوشت. تعداد زیادی از نوشته‌های او به زبان‌های دیگر ترجمه شد.
ساخت چندین فیلم مستند و سینمایی و تلویزیونی و نگارش آهنگ‌ها و ترانه‌هایی برای آن آثار ازجمله دیگر کارهای نادر ابراهیمی است. نخستین مؤسسه غیرانتفاعی ـ غیردولتی ایران‌شناسی در ایران را هم او تأسیس کرد. او برای این موسسه هم ازنظر مالی و هم از منظر تحقیقاتی زحمات زیادی کشید اما با پیروزی انقلاب کار آن موسسه متوقف شد. «مؤسسه همگام با کودکان و نوجوانان» هم ازجمله مؤسساتی بود که نادر ابراهیمی با همراهی همسرش به راه انداخت و کار روی حوزه ادبیات کودک را در این موسسه با جدیت دنبال کرد. نگارش، نقاشی، عکاسی، پژوهش خلق‌وخوی، کار روی زبان، بررسی شیوه‌های یادگیری و چاپ و پخش کتاب درباره کودکان ازجمله فعالیت‌های آن موسسه بود. «مؤسسه همگام با کودکان و نوجوانان» توانست به‌عنوان «ناشر برگزیده آسیا» و «ناشر برگزیده نخست جهان» از سوی جشنواره‌های آسیایی و جهانی تصویرگری کتاب کودک انتخاب شود. جایزه نخست براتیسلاوا، جایزه نخست تعلیم و تربیت یونسکو، جایزه کتاب برگزیده سال ایران و چندین جایزه دیگر ازجمله جوایزی بود که نادر ابراهیمی توانست در حوزه ادبیات کودک و نوجوان به‌دست بیاورد. او به خاطر نگارش داستان بلند و هفت جلدی خودش «آتش بدون دود» توانست «نویسنده برگزیده ادبیات داستانی ۲۰ سال بعد از انقلاب» شود. او را به‌واقع می‌شد انسانی چندبعدی دانست، چون علاوه بر فعالیت درزمینه ادبیات و ترانه و فیلم‌سازی یک ورزشکار تمام‌عیار هم بود و در رشته‌های مختلف ورزشی سابقه فعالیت داشت. یکی از قدیم‌ترین گروه‌های کوهنوردی بانام «اَبَرمرد» او تأسیس کرد. ابرمرد درزمینه توسعه رشته کوهنوردی در ایران اثرگذار بود.
آتش بدون دود و سفرهای دورودراز هامی و کامی در وطن مجموعه‌های تلویزیونی ساخته او بود، روزی که هوا ایستاد فیلمی با فیلم‌نامه و کارگردانی او در سینما به‌حساب می‌آمد و با سرودخوان جنگ در خطه نام و ننگ، خانه‌ای برای شب، آرش در قلمرو تردید، مصابا و رؤیای گاجرات، بار دیگر شهری که دوست می‌داشتم، هزارپای سیاه و قصه‌های صحرا، افسانه باران، در سرزمین کوچک من، تضادهای درونی، انسان - جنایت – احتمال، مکان‌های عمومی، رونوشت بدون اصل، در حد توانستن – شعرگونه، ابن مشغله - زندگینامه، جلد اول و ابوالمشاغل - زندگینامه، جلد دوم ازجمله آثار نادر ابراهیمی در حوزه ادبیات بود. او در سال‌های پایانی عمر بیمار بود و تقدیر برای او عمری بیش از هفتادودو سال را رقم نزده بود. این هنرمند ایرانی سرانجام روز پنجشنبه ۱۶ خردادماه سال ۱۳۸۷ از دنیا رفت. نادر ابراهیمی اگر مانده بود امروز ۸۹ سالگی‌اش را هم تمام کرده بود.
«خانه‌ای برای شب» اولین کتاب نادر ابراهیمی بود که سال ۱۳۴۲ از سوی نشر روزبهان روانه بازار شد. «دشنام» داستانی در آن کتاب بود که همان زمان با اقبال خوانندگان روبه‌رو شد. او در طول سال‌های زندگی‌اش هیچ‌گاه دست از نوشتن نکشید و در همه این دوران آثاری را شامل داستان بلند، داستان کوتاه، کودک و نوجوان، نمایش‌نامه، فیلم‌نامه و پژوهش‌هایی در عرصه‌های مختلف را نوشت. تعداد زیادی از نوشته‌های او به زبان‌های دیگر ترجمه شد.
ساخت چندین فیلم مستند و سینمایی و تلویزیونی و نگارش آهنگ‌ها و ترانه‌هایی برای آن آثار ازجمله دیگر کارهای نادر ابراهیمی است. نخستین مؤسسه غیرانتفاعی ـ غیردولتی ایران‌شناسی در ایران را هم او تأسیس کرد. او برای این موسسه هم ازنظر مالی و هم از منظر تحقیقاتی زحمات زیادی کشید اما با پیروزی انقلاب کار آن موسسه متوقف شد. «مؤسسه همگام با کودکان و نوجوانان» هم ازجمله مؤسساتی بود که نادر ابراهیمی با همراهی همسرش به راه انداخت و کار روی حوزه ادبیات کودک را در این موسسه با جدیت دنبال کرد. نگارش، نقاشی، عکاسی، پژوهش خلق‌وخوی، کار روی زبان، بررسی شیوه‌های یادگیری و چاپ و پخش کتاب درباره کودکان ازجمله فعالیت‌های آن موسسه بود. «مؤسسه همگام با کودکان و نوجوانان» توانست به‌عنوان «ناشر برگزیده آسیا» و «ناشر برگزیده نخست جهان» از سوی جشنواره‌های آسیایی و جهانی تصویرگری کتاب کودک انتخاب شود. جایزه نخست براتیسلاوا، جایزه نخست تعلیم و تربیت یونسکو، جایزه کتاب برگزیده سال ایران و چندین جایزه دیگر ازجمله جوایزی بود که نادر ابراهیمی توانست در حوزه ادبیات کودک و نوجوان به‌دست بیاورد. او به خاطر نگارش داستان بلند و هفت جلدی خودش «آتش بدون دود» توانست «نویسنده برگزیده ادبیات داستانی ۲۰ سال بعد از انقلاب» شود. او را به‌واقع می‌شد انسانی چندبعدی دانست، چون علاوه بر فعالیت درزمینه ادبیات و ترانه و فیلم‌سازی یک ورزشکار تمام‌عیار هم بود و در رشته‌های مختلف ورزشی سابقه فعالیت داشت. یکی از قدیم‌ترین گروه‌های کوهنوردی بانام «اَبَرمرد» او تأسیس کرد. ابرمرد درزمینه توسعه رشته کوهنوردی در ایران اثرگذار بود.
آتش بدون دود و سفرهای دورودراز هامی و کامی در وطن مجموعه‌های تلویزیونی ساخته او بود، روزی که هوا ایستاد فیلمی با فیلم‌نامه و کارگردانی او در سینما به‌حساب می‌آمد و با سرودخوان جنگ در خطه نام و ننگ، خانه‌ای برای شب، آرش در قلمرو تردید، مصابا و رؤیای گاجرات، بار دیگر شهری که دوست می‌داشتم، هزارپای سیاه و قصه‌های صحرا، افسانه باران، در سرزمین کوچک من، تضادهای درونی، انسان - جنایت – احتمال، مکان‌های عمومی، رونوشت بدون اصل، در حد توانستن – شعرگونه، ابن مشغله - زندگینامه، جلد اول و ابوالمشاغل - زندگینامه، جلد دوم ازجمله آثار نادر ابراهیمی در حوزه ادبیات بود. او در سال‌های پایانی عمر بیمار بود و تقدیر برای او عمری بیش از هفتادودو سال را رقم نزده بود. این هنرمند ایرانی سرانجام روز پنجشنبه ۱۶ خردادماه سال ۱۳۸۷ از دنیا رفت. نادر ابراهیمی اگر مانده بود امروز ۸۹ سالگی‌اش را هم تمام کرده بود.