مهاجرت صغری، شروع تحصن و اعتراض برای مشروطه‌خواهی

انقلاب مشروطیت از وقایع مهم تاریخ معاصر ایران است که سرفصل جدیدی در تاریخ ایران گشود. با گسترش ظلم و فساد و اختناق، آیت‌الله طباطبایی و آیت‌الله بهبهانی از رهبران روحانی نهضت مشروطه، انجمنی متشکل از آزادی‌خواهان تشکیل دادند. در این میان چند حادثه باعث شد که حرکت مردم و شورش عمومی تسریع شود؛ یکی از این حوادث ماجرای موسیو نوژ بلژیکی بود که انتشار عکسی از او در لباس روحانیت در یک مجلس رقص و در حال کشیدن قلیان، خشم عمومی را برانگیخت. دیگری مساله بانک استقراضی روس بود که در میان ایجاد ساختمان آن، استخوان‌های تازه مردگان کشف شد و روس‌ها با بی‌اعتنایی، اجساد و استخوان‌ها را به چاه ‌ریختند. حادثه مهم‌تری که در واقع باعث آغاز نهضت به‌طور جدی و فراگیر شد، مساله به چوب بستن بازرگانان بود؛ به این شرح که در جریان جنگ روس و ژاپن، قند گران شد. علاءالدوله حاکم تهران تعدادی از بازرگانان را که در اعتراض به اعمال موسیو نوژ تحصن کرده بودند به بهانه گران کردن قند به چوب بست. انتشار خبر تنبیه ناعادلانه تجار و بازرگانان در میان مردم، خشم آنها را برانگیخت و باعث شد مردم و روحانیون مبارز در مسجد شاه تجمع کرده تا جبران توهین وارد شده به تجار را از صدراعظم بخواهند. اما این تجمع با تبانی برخی افراد، به هم ریخت و مردم متفرق شدند. از این‌رو در نهایت علما و در رأس آنها طباطبایی و بهبهانی، تصمیم گرفتند برای اعاده حقوق خود و مردم، برای چندی تهران را ترک کرده و به حضرت عبدالعظیم بروند.
این سفر که در 22آذرماه 1284 ش برابر با 16شوال 1323 ق صورت گرفت به مهاجرت صغری شهرت یافت و در ابتدا شامل دو هزار نفر بود. پس از چند روز، به تعداد متحصنین افزوده شد و از 10هزار تن فراتر رفت. مظفرالدین شاه با مشاهده وخامت اوضاع، درصدد حل قضیه برآمد و سرانجام با خواسته آنان که تاسیس عدالتخانه در تمامی شهرهای ایران، اجرای قوانین اسلام در سراسر کشور، عزل موسیونوژ رئیس بلژیکی گمرک ایران و نیز عزل علاءالدوله حاکم ظالم تهران بود، موافقت نمود. این تحصن سرانجام در 22دی 1284 ش به پایان رسید و با ادامه مبارزه توسط علما و مردم، مظفرالدین شاه مجبور شد فرمان مشروطه را در چهاردهم مردادماه 1285 ش امضا کند.