میراث ماندگار دانشمند سوئدی

آلفرد برنهارد نوبل، شیمی‌دان، مهندس، مبتکر و مخترع دینامیت ۲۱اکتبر سال ۱۸۳۳ در شهر استکهلم کشور سوئد متولد شد. آلفرد نوبل، فرزند سوم از هشت فرزند امانوئل نوبل و آندریته آلسل بود. در سال ۱۸۴۲ او همراه با خانواده‌اش به سن پترزبورگ مهاجرت کرد. درآنجا پدرش کارخانه تسلیحات‌سازی تاسیس کرده بود و مین‌های آبی می‌ساخت. این شرکت خانوادگی، بعد از مدتی، ورشکسته شد و آلفرد، به همراه خانواده‌اش به آمریکا رفت. وی، تمام وقت خود را به تحقیق درباره مواد منفجره، مخصوصا ایمن‌سازی و استفاده بهتر از نیتروگلیسیرین پرداخت. نوبل دریافت که اگر نیتروگلیسیرین جذب یک ماده خنثی مانند دیاتومایت شود، در هنگام جابجایی به مراتب امن‌تر خواهد بود و آن مخلوط را در سال ۱۸۶۷ به نام دینامیت ثبت کرد. دینامیت اولین ماده منفجره قابل کنترلی به حساب می‌رود که از باروت قدرت بیشتری دارد. این ماده ابتدا با نام «گرد منفجره نوبل» فروخته می‌شد، ولی بعد از معرفی شدنش، شهرت بسیاری یافت و به عنوان جایگزین مطمئنی برای باروت و نیتروگلیسیرین مطرح شد.در سال۱۸۹۴ کارخانه اسلحه‌سازی خود به نام «بوفورس»(Bofors) را تاسیس کرد و تا روز مرگش در آنجا فعالیت داشت.در تاریخ ۲۷نوامبر ۱۸۹۵ در باشگاه نروژی‌ها-سوئدی‌ها در پاریس، آلفرد نوبل آخرین وصیت‌نامه خود را امضا کرد و بیشتر دارایی خود را به جایزه‌ای اختصاص داد تا همه ساله بدون توجه به ملیتی خاص، به افراد شایسته اهدا شود.وی در آخرین وصیت‌نامه خود سرمایه حیرت انگیزش را برای تامین هزینه‌های جایزه نوبل اختصاص داد. ۱۰دسامبر سال ۱۸۹۶ بر اثر سکته قلبی درگذشت و مبلغ ۳۱میلیون کرون سوئد، حدودا معادل ۴٫۲میلیون دلار آمریکا به جایزه مذکور تعلق یافت.مقبره وی در«نورّابگراونینگزپلاتسن»(Norra begravningsplatsen) در استکهلم قرار دارد. عنصر شیمیایی «نوبلیم» نیز به احترام او نامگذاری شده‌است.جوایز شاخه‌های پزشکی،‌ فیزیک، شیمی، ادبیات و صلح به درخواست آلفرد نوبل‌ کارخانه‌دار ثروتمند سوئدی و مخترع دینامیت ایجاد شدند. نخستین جایزه در سال ۱۹۰۱ یعنی پنج سال پس از درگذشت نوبل به برگزیدگان اهدا شد.از سال ۱۹۰۱، جوایز نوبل در مراسمی در ۱۰دسامبر، سالگرد مرگ آلفرد نوبل، به برندگان اهدا می‌شود. هرکدام از جایزه‌ها ۱۰میلیون کرون سوئد معادل حدود ۹۰۰هزار دلار ارزش دارد و به همراه یک دانشنامه و مدال طلا هر ساله در دهم دسامبر مصادف با تاریخ درگذشت آلفرد نوبل اهدا می‌شود.جایزه بخش اقتصاد که به طور رسمی با عنوان جایزههٔ علوم اقتصادی بانک مرکزی سوئد به یاد آلفرد نوبل شناخته می‌شود، توسط نوبل ایجاد نشد و بانک مرکزی سوئد در سال ۱۹۶۸ آن را ایجاد کرد.مراسم اهدای جوایز در استکهلم، تقریباً بدون استثنا، از سال ۱۹۲۶ در سالن کنسرت استکهلم برگزار می‌شود.در اسلو، این مراسم سال‌ها در مؤسسه نوبل برگزار می‌شد.از سال ۱۹۴۷ تا ۱۹۹۰، محل سالن نمایش دانشگاه اسلو بود.در سال ۱۹۹۰ این رویداد به تالار شهر اسلو منتقل شد.در مراسم اهدای جایزه نوبل در استکهلم، سخنرانی‌هایی درباره برندگان و کشف یا کار آنها ارائه می‌شود و پس از آن پادشاه سوئد به هر برنده یک دیپلم و یک مدال می‌دهد.