تعطیلی شهرها در ایران و کاپ ۲۸ در دبی

 همزمان با کنفرانس تغییرات اقلیمی کاپ ۲۸ در دبی، مدارس و دانشگاه‌ها در شهرهای بزرگ ایران ناشی از آلودگی هوا، اعلام تعطیلی می‌شوند. آلایندگی بیش از حد مجاز در شهرهای ایران، در هر حالت، ناشی از مصرف سوخت‌‌های فسیلی چه در خودروها یا در نیروگاه هاست. مدت هاست که دنیا در زمینه تولید انرژی الکتریکی به سمت انرژی‌‌های تجدیدپذیر و در زمینه خودروها به سمت خودروهای برقی رفته است و در کشور ما ظرفیت منصوبه انرژی‌‌های تجدیدپذیر به یک درصد نمی‌رسد و در زمینه خودروهای برقی هم که فعلا خبری نیست و همه پروژه‌‌های آینده است. البته هم در حوزه تولید نیروگاهی و هم در زمینه مصرف سوخت خودروها، با پدیده پایین بودن بهره و راندمان و مصرف بالای سوخت مواجه هستیم.
شاخص شدت انرژی بالا، که به عنوان واحد انرژی برای هر واحد تولید ناخالص داخلی محاسبه می‌شود، معیاری برای ناکارآمدی اقتصاد کشور است. شدت انرژی یعنی انرژی مصرف شده به ازای هر واحد درآمد تولید ناخالص ملی. متاسفانه شدت انرژی در ایران به مراتب بالاتر از متوسط جهانی است. این بدان معناست که به ازای هر واحد درآمد ملی، انرژی بیشتری مصرف می‌شود یا آن که به ازای هر واحد انرژی، درآمد پایین تری حاصل می‌شود. در هر دو صورت، این به معنای پایین بودن بهره‌وری انرژی است.
شرایطی که امروز در آن قرار داریم بی‌‌‌شک، حاصل مجموعه سیاست‌‌های حاصل بر کشور است. در زمانی که دنیا به سمت انرژی‌‌های تجدید پذیر رفته است و در دانشگاه‌ها و حتی مدارس، سخن از انرژی‌‌های تجدید پذیر است، میزان ظرفیت نیروگاهی منصوبه انرژی‌‌های تجدیدپذیر در کشور بسیار بسیار پایین است. برنامه جهانی گسترش انرژی‌‌های تجدیدپذیر به سمتی رفته است که بنا بر پیش بینی آژانس بین‌المللی انرژی، تا سال ۲۰۳۰ حدود نیمی از برق جهان را انرژی‌های تجدیدپذیر تامین خواهد کرد. در کشورهای منطقه هم برنامه گسترش سریع انرژی‌‌های تجدیدپذیر وجود دارد. هم اینک رشد نصب نیروگاه‌‌های تجدیدپذیر به مراتب سریع تر از رشد نصب نیروگاه‌‌های مبتنی بر سوخت‌‌های فسیلی است. با توجه به رشد سریع مصرف انرژی‌‌های تجدیدپذیر و خودروهای برقی، قابل پیش بینی است که مصرف سوخت‌‌های فسیلی دارای رشد کمتر و حتی شاید تولید نفت در دهه‌‌های آینده به اندازه تولید نفت فعلی نباشد، پس بنابراین طبیعی است که قیمت نفت نسبت به قیمت‌‌های فعلی، رشد چندانی نداشته باشد. در نتیجه خارج کردن کشور از درآمدهای نفتی، ضرورت اساسی کشور است. شاید اگر فقط از حوزه انرژی به سیاست بنگریم، لازم است اصلاحات اساسی در حوزه سیاست اندیشیده شود. لازم است به سمت نوسازی صنعت با شدت انرژی پایین و بهره وری بالا رفت و این ممکن نیست مگر آن که صنعت کشور از تکنولوژی‌‌های به روز دنیا در همه حوزه‌‌های صنعتی برخوردار شود و آن هم ممکن نیست مگر آن که بتوانیم زمینه مشارکت همه سرمایه گذاران بزرگ صنعتی خارجی را فراهم آوریم و آن نیز ممکن نیست مگر آن که از سیاست خارجی تقابلی به سمت سیاست خارجی تعاملی حرکت کنیم. اگر به سمت انرژی‌‌های تجدیدپذیر می‌رفتیم، ناترازی انرژی و خاموشی‌‌های برق در تابستان و نیز تعطیلی‌‌های ناشی از آلودگی در پاییز و زمستان را نمی داشتیم و حتی می‌توانستیم ذخیره منابع آبی بیشتری داشته باشیم.