کلنل!

روز دوشنبه، ۱۳آذر ۱۴۰۲ به دیدن نمایش «کلنل» به کارگردانی امیر بشیری و نویسندگی محمد نقایی در تالار رودکی (وحدت) رفتم. روایت زندگی و مبارزات نظامی میهن‌دوست و انسان شریفی که جز عرق وطن و مردم‌دوستی، چیزی در نهاد پاکش نداشت. کلنل محمدتقی خان پسیان، ژنرالی که در دوره ریاستش بر ژاندارمری و همچنین فرمانداری نظامی خراسان، کارها و اصلاحات بسیاری به سود و رفاه مردم ولایات خود انجام داد اما سرانجام با توطئه حکمرانان مرکز، به ویژه احمد قوام السلطنه، سروجانش را در راه آزادی گذاشت و کشته شد. چندبار در حین نمایش گریستم؛ به ویژه زمان هایی که بازیگر نقش عارف قزوینی (محمد معتمدی، خواننده پرآوازه)، شاعر و تصنیف‌خوان آزادی‌خواه و دوست همدل و همفکر کلنل، با آوای خوش، سروده‌های ایراندوستی و وطنی اش را به اجرا می‌گذاشت و پس از هر پایان، تماشاچیان برایش سوت و کف می‌زدند و تشویقش می‌کردند. در یکجا هم من پیشدستی کردم و جلوتر از همه دست زدم و دیگران به پیروی از من دست زدند؛ آنجا که کلنل به‌عنوان والی خراسان، دست مقامات ارشد حرم رضوی را از وجوهات آستان رضوی کوتاه کرده بود و در پاسخ به شکایت و تضرع فریبکارانه یکی از همان متولیان مفت خور، سرزنش وار گفته بود: «اگر چپاول دم و دستگاه گسترده و سازمان یافته شما نبود، مردم این‌قدر در تنگدستی و بیچارگی و فقر و بدبختی نمی‌افتادند..!» همانجا بی‌درنگ دست زدم و دیگران هم! با این تاکید و دریافت که به کل گردانندگان این نمایش دستمریزاد بگوییم و نشان دهیم پیام شما که خطاب به مردم و انتقاد از وضع موجود به روشنی دریافت شد! به راستی انتقاد به این رازآمیزی و زیبایی، بسیار شجاعانه و خلاقانه و شگفت‌انگیز است!
• پی نوشت: محمدتقی پسیان (۱۲۷۰ – ۱۱مهر ۱۳۰۰) معروف به کلنل محمدتقی خان پسیان، از فرماندهان نظامی اواخر دوره قاجار و فردی با احساسات قوی ملی‌گرایانه بود که از ابتدای تشکیل ژاندارمری ایران تا ۹سال بعد در این نهاد خدمت کرد‌. در سال ۱۳۰۰ پس از خیزش علیه دولت مرکزی به نخست‌وزیری احمد قوام السلطنه، در جریان درگیری با عشایر کرد در قوچان کشته شد. او را اولین بنیان‌گذار سرود ملی ایران و نخستین خلبان ایرانی آموزش دیده در آلمان می‌شناسند.