تبعیض سیستماتیک در دیگ جوشان امریکا

هرازچندگاهی رسانه‌ای شدن اعمال تبعیض‌آمیز و خشونت‌بار در ایالات متحده توجه جهان را به هرم اجتماعی شکل یافته در این کشور جلب می‌کند که در آن رنگین‌پوستان خصوصا امریکایی‌های افریقایی‌تبار را در زمره نژاد فرودست قرار داده است. هر چند در ظاهر، بسیاری از نظریه پردازان لیبرال بر هویت متکثر آمریکا تأکید دارند و جامعه آمریکایی را به‌مثابه یک «دیگ جوشان» یا «دیگ ذوب» (melting pot) می‌دانند که هویت‌های همه شهروندان در هم‌تنیده شده و همه شهروندان هویت واحدی را تحت عنوان هویت آمریکایی، بدون توجه به سابقه و پیشینه خود دریافت می‌کنند؛ اما ناعدالتی و نابرابری نهادینه شده در این کشور، همگونی شهروندی را دچار تزلزل کرده است. در روزهای اخیر با منتشر شدن ویدئویی از رفتار خشونت‌آمیز پلیس امریکا نسبت به یک جوان ‌سیاه‌پوست که منجر به کشته شدن وی شد، موج اعتراضات به این حرکت غیرانسانی، ایالت مینه‌سوتا را دربرگرفته است. بسیاری از مردم شهر مینیاپولیس با حضور در خیابان‌ها واکنش اعتراض‌آمیز خود را به این اقدام ضدبشری نشان دادند. با این وجود مقامات ایالتی و فدرال، رویکرد مثبتی در قبال معترضان اتخاذ نکرده‌‌اند. نکته قابل تامل اینجا است که دادستان مینه‌سوتا بسیار دیرهنگام دستور بازداشت پلیس خاطی را صادر کرد و فرد جانی به سرعت با قرار وثیقه نه چندان سنگین از زندان رهایی یافت. البته شهردار مینیاپولیس اغتشاشات را محصول انباشت خشم و غم می‌داند و معتقد است که این اعتراضات نتیجه یک فیلم 5 دقیقه‌ای نیست، بلکه چکیده 200 سال تبعیض است. جنجالی‌ترین موضع‌گیری مربوط به رئیس جمهوری امریکا است که صراحتا معترضان را اراذل و اوباش نامید و بدون هیچ ملاحظه و حتی بازی کلامی صراحتا از «خشونت عریان» سخن گفت و با لحنی تهدیدآمیز نوشت:«زمانی که غارت شروع شود، شلیک هم آغاز می‌شود.» سخنان تحریک کننده‌ای از این دست که متاسفانه کم تعداد هم نیستند، منجر به برافروخته شدن هر چه بیشتر آتش خشم و اعتراض مردم شد. به گونه‌ای که آن‌ها با سردادن شعار “No Justice, No peace”، جریان اعتراضات خود را تداوم بخشیده‌‌اند. بدیهی است این اولین باری نیست که انسانی غیرمسلح با رنگ پوستی که سفید نیست، مورد تهاجمات پرخاشگرانه پلیس یا نظام قضایی ایالات متحده قرار گرفته است. با نگاهی به لیست قربانیان خشونت پلیس امریکا نام هزاران ‌سیاه‌پوست از جمله «والتر اسکات» و «مایکل براون» به چشم می‌خورد. در نمونه‌‌ای آماری در بازه زمانی سال 2015 تاکنون، مشخص می‌شود که در مدت چهار سال‌ونیم 4728 نفر در سراسر امریکا در اثر تیراندازی پلیس کشته شده‌‌اند (یعنی به طور متوسط سالی 1000 نفر) که از این تعداد 2343 نفر‌سیاه‌پوست، لاتین‌تبار و... بوده‌‌اند. با وجود آنکه ‌سیاه‌پوستان امریکا تنها کمتر از 13 درصد کل جمعیت کشور هستند، اما پلیس ایالات متحده بیش از دوبرابر سفیدپوستان نسبت به آن‌ها خشونت روا داشته و با ضرب گلوله آن‌ها را به قتل رسانده است. چندی پیش نیز نشریه واشنگتن پست در گزارشی به 54 سال خشونت در امریکا اشاره کرد که دست کم 165 کشتار جمعی را در برمی‌گیرد. خشونت نهادینه شده در ایالات متحده همواره از جمله موضوعاتی است که واکنش جهان را در پی دارد، محمدجواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان سال گذشته در مراسم بزرگداشت روز خبرنگار ضمن انتقاد از فرهنگ خشونت در ایالات متحده گفت:«متاسفیم که مردم امریکا قربانی فرهنگ تقدیس خشونت، قلدرمآبی و زورگویی شده‌‌اند.»
لازم به ذکر است خشونت و تبعیض ساختاری تنها محدود به خشونت فیزیکی نیست و بحران کرونا نیز از تبعیض ناپیدای دیگری پرده‌برداری کرد که نشان‌دهنده تفکرات نژادپرستانه و تبعیض سیستماتیک حاکم بر ایالات متحده است. نابرابری قابل توجهی در دوران کرونا نسبت به امریکایی- افریقایی‌ها اعمال شده که در نتیجه آن تعداد جان‌باختگان ویروس کرونا در مناطق ‌سیاه‌پوست‌نشین به مراتب بیشتر از سایر مناطق است. این موضوع نشان‌دهنده پایین بودن سطح دسترسی این قشر جمعیتی-نژادی به امکانات بهداشتی و درمانی است. براساس آمار، در شیکاگو بیش از 70 درصد قربانیان کرونا در این شهر ‌سیاه‌پوستان هستند، درحالی که ‌سیاه‌پوستان فقط 30درصد کل جمعیت را تشکیل می‌دهند. در ایالت میشیگان که افریقایی-امریکایی‌ها حدود 14.1 درصد کل جمعیت را تشکیل می‌دهند، 48درصد بستری شدگان ناشی از کرونا ‌سیاه‌پوستان هستند. خشونت و تبعیض ساختاری در دولت ترامپ به حدی وخیم شده است که براساس نظرسنجی «پژوهش مشارکتی امریکایی-افریقایی‌ها» 80 درصد مشارکت کنندگان از دیدگاه ضعیف و ناعادلانه ترامپ به ستوه آمده‌‌اند. به نظر نمی‌رسد دستگاه سرکوب آمریکایی اجازه توسعه اعتراضات را بدهد، اما این موضوع به شکل گسترده‌‌ای می‌تواند بر فضای کارزارهای انتخاباتی پیش روی امریکا تاثیرگذار باشد.