فالانژیسم

قدمت این عنوان که از واژه یونانی Phalangos مشتق شده، به فالانژ یا پیاده‌نظام‌های سنگین اسلحه‌ای باز می‌گردد که از آرایش رزمی فالانژ یا مستطیل‌گونه در یونان باستان یا در میان مقدونیان، استفاده می‌کردند. اما اصطلاح متأخر فالانژ، به تشکیلاتی فاشیستی و شبه‌نظامی اطلاق می‌شود که در 29 اکتبر 1933 توسط خوزه آنتونیو پریمو دوریورا در مادرید پدید آمد. هدف فالانژیست‌های اسپانیا، جذب طبقه کارگر به سمت و سوی ناسیونالیسم افراطی با هدف ملی کردن سرمایه، اصلاحات ارضی، توسعه ارتش و تأسیس یک نظام سیاسی مقتدر بود تا با سوسیالیسم و فردباوری که به نظر آنان، موجب پاشیدگی ملت بود، مقابله کنند.
فالانژیست‌ها که تمایلاتی فاشیست‌‌گونه، همچنان که در ایتالیا و در میان نازی‌های آلمان موجود بود، داشتند، در جنگ‌های داخلی اسپانیا علیه جمهوری‌خواهان جنگیدند. به دیگر سخن، فالانژیسم در قالب خفیف و کم‌رنگی از ایدئولوژی فاشیستی، منعکس کننده تمایلات خشن و نژادپرستانه فعال، اما پنهان در جوامع لیبرال مدرن است که در شرایط بحرانی به خودنمایی می‌پردازد. اما آنچه امروز با عنوان فالانژ یا فالانژیسم از آن یاد می‌شود، گروه‌های فشاری است که بر آن‌اند تا با ایجاد خشونت در جهت منافع گروه، حزب، جریان خاص و یا حکومت، اندیشه‌ مطلوب خود را در نظام سیاسی یک کشور غالب کنند.
منبع: واژه‌نامه سیاسی فرهنگی
شهریار زرشناس