صدای جاده ابریشم

همدلی| سارا حیدرنژاد| یک سال از درگذشت پرویز بهرام صداپیشه‌ای با آثار ماندگار گذشت. او ششم خردادماه سال ۱۳۹۸ وقتی ۸۶ ساله بود، از دنیا رفت. بسیاری صدای این هنرمند فقید را با مستند «جاده ابریشم» در یادهایشان دارند. پرویز بهرام اما خود از اینکه نامش با آن مستند در ذهن مخاطبان ایرانی به ثبت رسید، متعجب بود. خودش جایی در این باره گفت: «برای من خیلی عجیب بود که یک فیلم مستند این‌قدر محبوب شود و خیلی‌ها من را با صداپیشگی در مستند «جاده ابریشم» بشناسند!» این هنرمند درگذشته اما در نقش‌های مختلفی در آثار پرشمار دیگری هم به‌عنوان صداپیشه حضور داشت که از میانشان می‌شود به «ژان والژان» در سریال بینوایان، «لورنس اولیویه» در هنری هشتم و «اتللو» نام برد. «کارآگاه کاستر» و «راز بقا» هم ازجمله آثاری بود که در آن صدای زنده‌یاد بهرام موردتوجه قرار گرفت. او در رشته حقوق قضایی درس خوانده بود و سال‌های سال ردای وکالت دادگستری را به تن داشت. ورودش به عرصه دوبلاژ اواخر دهه ۲۰ اتفاق افتاد و او ملاقاتی با هوشنگ لطیف‌پور و جعفر والی که از دوستان او بودند، داشت تا با حضور به‌عنوان دوبلور در فیلم ایتالیایی هنرپیشه کارش در این عرصه را آغاز کند. او نقشی که در فیلم «زنگ‌ها برای که به صدا درمی‌آید» (نوشته ارنست همینگوی) به‌جای آن حرف زده بود، خیلی دوست می‌داشت و جایی وقتی از او درباره اثری که خود به آن علاقه‌مند است، پرسیده بودند، بلافاصله بخشی از آن نقش را با دو جمله «هرگز مپرس این ناقوس مرگ کیست که به صدا درمی‌آید/ این ناقوس مرگ توست که به صدا درآمده است» گفته بود. دوبله جای اورسن ولز در فیلم «مرد سوم»، هم ازجمله کارهایی از پرویز بهرام است که ماندگار شده است.
او درباره این نقش گفته بود:«من اورسن ولز را که در فیلم «مرد سوم» به‌جای او حرف زدم، دوست دارم. البته بعدها خیلی‌ها جای اورسن ولز حرف زدند و چون این تصور را نداشتم که هرجایی که اورسن ولز هست من باید به‌جای او حرف بزنم. برای دوبله فیلم «همشهری کین» که من مدیر دوبلاژ بودم، حرف زدن در نقش اورسن ولز را به آقای ناظریان دادم.»
این هنرمند فقید به‌جای جیمز میسون در فیلم «ژولیوس سزار» به کارگردانی جوزف ال منکیه‌ویچ و «مادام بوواری» به کارگردانی وینسنت مینه‌لی هم حرف زده بود.
صدای این دوبلور پیشکسوت روی نقش هربرت لوم در «جنگ و صلح» به کارگردانی کینگ ویدور و جیسون روباردز در فیلم فیلادلفیا به کارگردانی جاناتان دمی هم ازجمله کارهای ماندگار اوست.
در میان فیلم‌ها و سریال‌های ایرانی هم چند نمونه را می‌شود در این نوشته آورد که زنده‌یاد بهرام در آن آثار هم صداپیشگی کرده بود؛ «مختارنامه» یکی از آن کارهاست. زنده‌یاد بهرام درباره حضور در سریال مختارنامه هم گفته بود: «آقای میرباقری مرا برای حضور در سریال مختارنامه دعوت به‌کار کرد و من هم این دعوت را قبول کردم. مختارنامه در میان سریال‌ها ایرانی جزو آثاری بود که برایش زحمات زیادی کشیده شد و من هم باعلاقه نریشن این سریال را گفتم.» زنده‌یاد بهرام حدود هفت دهه درزمینه صداپیشگی و گویندگی در هنر ایران کار کرد و از خود آثار ماندگاری را هم به یادگار گذاشت اما اوضاع‌واحوال زندگی‌اش از نظر مالی باوجود همه این تلاش‌ها ظاهراً چندان به سامان نبود. خودش دراین‌باره گفته بود: «ناهماهنگی روزگار یعنی بی‌نظمی و مشکلات مادی و معنوی مرا عصبی می‌کند. انتظاراتم درزمینه مادی از کاری که با عشق در طول این‌همه سال انجام داده‌ام، برآورده نشده. فکر می‌کنم مانند کسانی که در دیگر کشورها به فعالیت درزمینه دوبله مشغول‌اند و زندگی خوبی دارند، امروز باید در شرایط بهتری زندگی می‌کردم. باوجوداینکه هنر دوبله ایران به اعتراف شرق و غرب در دنیا جایگاه بالایی دارد اما وضع زندگی دوبلورها در کشورهای دیگر در مقایسه با دوبلورهای ایرانی بسیار بهتر است.»