افزایش خوش‌بینی درباره نتیجه مثبت مذاکرات

همدلی|  محسن رفیق: دور پنجم از نشست کمیسیون مشترک برجام در حالی روز گذشته به صورت حضوری در وین از سر گرفته شد که یک روز پیش از آن، ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی توافق پیشین خود را به مدت یک ماه دیگر تکمیل کردند. این در حالی است که تغییر برنامه حضور محمدجواد ظریف برای حضور در وین در هفته گذشته و همچنین احتمال عدم تمدید توافق با آژانس، سایه سنگینی بر ادامه مذاکرات وین انداخته و بر اساس برخی گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای، بن‌بست دوباره‌‌ای را برای ادامه روند آن قابل پیش‌بینی کرده بود. با این وجود امیدها برای دستیابی به نتیجه‌‌ای مهم در این دور از نشست‌ها، آن‌چنان افزایش پیدا کرده است که بسیاری از ناظران سیاسی آن را آخرین دور از مذاکرات دانسته و بر این باورند که طرفین این بار در مورد تنظیم مفاد توافقنامه جدید به نتیجه‌‌ای مشترک خواهند رسید.
روز گذشته نیز ریاست نشست کمیسیون مشترک را که در سطح معاونان و مدیران سیاسی وزارتخانه‌های امورخارجه‌ ایران و گروه ۱+۴ برگزار شد، مانند دوره‌های پیشین انریکه مورا معاون دبیرکل سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا برعهده داشت و سیدعباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امور خارجه ایران نیز،‌ هیات ایرانی را رهبری می‌کرد. بر اساس برنامه اعلام شده، شرکت‌کنندگان قرار است در این دور از نشست‌ها، به رایزنی‌ها پیرامون بازگشت محتمل آمریکا به برجام و اطمینان از اجرای کامل و موثر این توافق ادامه دهند.
سیدعباس عراقچی رئیس هیات ایران در مذاکرات وین، عصر دیروز و پیش از آغاز نشست کمیسیون مشترک برجام، با بیان این که مسائل جدی و مهمی هنوز کماکمان وجود دارد که باید حل و فصل شود، تاکید کرد:«در ادوار گذشته، پیشرفت‌های نسبتا خوبی داشتیم و مسیر مشخصی را طی کردیم و می‌دانیم مسیر روشنی را باید طی کنیم.»
 او با تاکید بر این که مسائل جدی و مهمی کماکان باقیمانده که باید حل و فصل شود، خاطرنشان کرد:«امروز دوباره مذاکرات را شروع می‌کنیم و امیدوار هستیم در طول مذاکرات چند روزه ان‌شاءالله بتوانیم به راه‌حل‌های نهایی دست یابیم.» این دیپلمات ارشد، در مورد نشست‌های جانبی که در حاشیه نشست کمیسیون مشترک برجام داشته است هم گفت:«نشست اصلی کمیسیون مشترک محلی است که در کنار آن مذاکرات به صورت‌های دوجانبه و چند جانبه رسمی و غیررسمی برگزار شود.» او در همین ارتباط ادامه داد: «حتی پیش از شروع کمیسیون مشترک گفت‌وگوهای دوجانبه را داشتیم. الان ملاقات خیلی خوبی را با هیأت روسیه داشتم و با هم مسائلی که در مذاکرات باید به آن پرداخته شود، مرور کردیم و الحمدالله اشتراک مواضع خوبی در اکثر آنها وجود دارد.»
در همین زمینه سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه روز دوشنبه و در پاسخ به سوالی در ارتباط با مذاکرات وین، عنوان کرد: «گفت‌وگوهای وین قفل نشده است و در این گفت‌وگوها پیشرفت قابل توجهی صورت گرفته است. در خصوص گفت‌وگوهای فنی وین، پیشرفت‌های قابل توجهی صورت گرفته و هنوز فکر می‌کنیم تفاهم در دسترس است و آنچه هم باقی مانده براساس دستورالعمل‌های اعلامی به وزارت خارجه، باید مورد دقت و پیگیری قرار بگیرد.» خطیب‌زاده ادامه داد:«اگر تصمیم سیاسی در واشنگتن اتخاذ شود که از ادبیات، رفتار و منش دولت قبل ایالات متحده و کمپین شکست خورده فشار حداکثری فاصله گرفته شود، در مورد آنچه که باقی مانده به راحتی می‌توان به نتیجه رسید.» سخنگوی وزارت خارجه همچنین تاکید کرد:«اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها فراموش نکنند که اگر برجام امروز زنده است این موضوع به خاطر صبر راهبردی و اقدامات با تدبیر ایران است.»
از سوی دیگر همکاری دوباره ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و تمدید دوباره توافق همکاری، شرایط لازم را برای ادامه دوباره گفت‌وگوهای برجامی، تسهیل کرده است. در همین زمینه چین با استقبال از تمدید توافق ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اظهار امیدواری کرد که طرف‌های برجام هرچه زودتر به پیشرفت در مذاکرات دست پیدا یابند.
به گزارش چاینا دیلی، سخنگوی وزار امورخارجه چین، روز گذشته در یک نشست خبری در پاسخ به سوالی درباره تمدید یک ماهه توافق ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و تاثیر آن بر مذاکرات وین گفت که کشورش از تمدید این تفاهم فنی میان تهران و آژانس استقبال می‌کند. او ادامه داد:«ما بر این باوریم که این توافق اراده سیاسی ایران برای حصول نتیجه در گفت‌وگوها برای احیای برجام را نشان می‌دهد و زمان با ارزشی برای مذاکرات به دست آورده است.»
سخنگوی دستگاه دیپلماسی چین همچنین تصریح کرد:«در حال حاضر پیشرفت چشمگیری در مذاکرات به دست آمده است اما هنوز اختلافاتی وجود دارد. ما امیدواریم که تمام طرف‌های مرتبط در گفت‌وگوهای هسته‌ای ایران بتوانند هرچه سریعتر تصمیمات خود را بگیرند و یک دستاورد در مذاکرات حاصل کنند.» این دیپلمات چینی اضافه کرد: «پکن به عنوان یک عضو مهم در برجام به صورت فعال برای حل سیاسی و دیپلماتیک موضوع هسته‌ای ایران تلاش کرده و کارهای زیادی برای بازگرداندن برجام به مسیر اصلی خود با هدف حفظ نظام جهانی عدم اشاعه و برقراری آرامش در خاورمیانه انجام داده است.»
در همین حال وزارت امور خارجه روسیه نیز اعلام کرد که مسکو از تمدید توافق میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی استقبال می‌کند. به گزارش خبرگزاری اسپوتنیک، ماریا زاخارووا سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه گفت:«مسکو ضمن استقبال از تمدید توافق بازرسی میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، از اقدامات هماهنگ واشنگتن و تهران برای احیای زودهنگام برجام حمایت می‌کند.»
او در ادامه تصریح کرد:«ما از دستیابی به این توافق استقبال می‌کنیم، ما گمان می‌کنیم که آنها فضای سیاسی لازم را برای ادامه مذاکرات فشرده با هدف اطمینان از اجرای پایدار و تمام عیار برنامه جامع اقدام مشترک ایجاد می‌کنند.» به گفته سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه، همکاری بین ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی یک عامل تثبیت کننده مهم در زمینه تأیید، تضمینی برای قابل پیش‌بینی بودن و شفافیت برنامه هسته‌‌ای ایران و همچنین تضمینی برای عدم وجود خطرات گسترش سلاح‌های هسته‌‌ای است.
زاخارووا ابراز امیدواری کرد که در دور بعدی رایزنی‌های کمیسیون مشترک برجام، با توجه به تلاش‌های تلفیقی همه کشورهای شرکت کننده در توافق هسته‌ای، از جمله ایران و همچنین نمایندگان ایالات متحده، به سمت توافق پیش رفت. سخنگوی وزارت امور خارجه روسیه همچنین خاطرنشان کرد:«این امر به نوبه خود شرایط لازم را برای رفع انسداد تعهدات داوطلبانه متوقف شده در پاسخ به نقض فاحش توافقنامه‌های جامع ۲۰۱۵ و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل از سوی آمریکا ایجاد می‌کند؛ ما معتقدیم که اقدامات ایالات متحده و ایران باید با دقت هماهنگ شده و کاملا مطابق با نامه برجام باشد، این تنها راه بازگشت به توافق هسته‌‌ای در چارچوب مورد توافق اولیه و دادن چشم انداز مطمئن به این روند است.»
سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا نیز در این زمینه گفت که واشنگتن از تمدید توافق ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای یک ماه دیگر استقبال می‌کند. به گزارش ایسنا، یک سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا در گفت وگو با بخش فارسی شبکه صدای آمریکا گفت:«ما از تمدید موقت تفاهم فنی میان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ایران برای یک ماه دیگر که روز دوشنبه از سوی رافائل گروسی مدیرکل آژانس اعلام شد، استقبال می‌کنیم. این تمدید به آژانس اجازه می‌دهد به جمع‌آوری و حفظ و بررسی اطلاعات مرتبط با تعهدات ایران بر اساس توافق هسته‌ای ادامه دهد.»
این سخنگوی وزارت امورخارجه همچنین درباره دور بعد گفت‌وگوهای وین، تصریح کرد:«گفت‌وگوها این هفته نیز در ارتباط با گام‌های هسته‌ای که ایران باید بردارد و معافیت از تحریم‌های ایالات متحده برای فعال کردن بازگشت دو طرفه به اجرای توافق بر اساس برجام ادامه می‌یابد. ما امیدواریم که بر اساس پیشرفت معناداری که در آخرین دور از رایزنی‌ها حاصل شده است، پیش برویم.»
جن ساکی سخنگوی کاخ سفید نیز پیشتر در مورد روند گفت‌وگوهای احیای برجام در وین و این‌که گفته می‌شود مذاکرات به کندی پیش می‌رود و تاکنون به پیشرفت‌های ملموسی دست پیدا نکرده است، دیپلماسی را بهترین راه برای جلوگیری از دستیابی جمهوری اسلامی ایران به تسلیحات هسته‌ای توصیف کرد. جن ساکی افزود:«ما بنا نداریم درباره نتیجه مذاکرات پیش از شروع پنجمین دور آن، پیش‌بینی داشته باشیم. اگر چه که این مذاکرات هنوز غیرمستقیم است اما نشان از تعهد دو طرف به مسیر دیپلماتیک دارد. ما باور داریم که آنچه انجام می‌شود رویکردی درست در مسیر صحیح برای ممانعت از دستیابی ایران به سلاح هسته‌‌ای است.»
سخنگوی کاخ سفید با تکیه بر ادعاهای بی‌اساس علیه کشورمان، مذاکرات وین را بهترین راه برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای توصیف کرد و گفت: «ما به مسیر دیپلماسی ادامه می‌دهیم.» به گزارش ایسنا، جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید در یک نشست خبری در پاسخ به سوالی درباره روند مذاکرات وین برای احیای برجام گفت: «این حقیقت که ما قرار است دور پنجم این گفت‌وگوها را آغاز کنیم، هرچند به صورت غیرمستقیم، نشانه این است که ما به دیپلماسی ادامه می‌دهیم.»
بنا بر گزارش وب سایت کاخ سفید، او اضافه کرد:«ما کماکان معتقدیم که این رویکردی کاملا درست و با گام‌های درست است، چراکه به جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌‌ای مرتبط است.» جن ساکی در ادامه تصریح کرد: «ما می‌دانیم که این مسیر زمان‌بر است، لحظات چالش برانگیز و سخت در آن وجود دارد و گفت‌وگوها دشوار است اما جایگزین آن، عدم مذاکرات دیپلماتیک و نبود نظارت بر ظرفیت‌های هسته‌‌ای ایران است.»
نماینده آمریکا در امور ایران آخرین دور از رایزنی‌های وین را سازنده توصیف کرد و گفت:«اما هنوز کارهای زیادی باید انجام شود.» رابرت مالی سرپرست تیم مذاکره کننده آمریکا در گفت‌وگوهای وین نیز در توئیتر نوشت: «آخرین دور از مذاکرات سازنده بود و شاهد پیشرفت‌های معناداری بودیم اما هنوز کارهای زیادی باید انجام شوند.» او ادامه داد: «در مسیرمان به سمت وین برای پنجمین دور از گفت‌وگوها هستیم، جایی که امیدوارم در آن بتوانیم پیش‌روی‌های بیشتری در جهت بازگشت دوجانبه به پایبندی به برجام داشته باشیم.»