چالشهای «هویت»و «کنفرانس برلین» برای لاریجانی
صندلی داغ «کلاب هاوس»
همدلی| علی لاریجانی، چهرهای که بارها در دورههای مختلف انتخاباتی از ریاست جمهوری تا مجلس شورای اسلامی شرکت کرده، چندان سر آشتی با ارتباطگیری با جامعه از طریق شبکههای اجتماعی نداشته است اما ممنوعیت اجتماعات مردمی در پی شیوع کرونا موجب شد تا او نیز مجبور شود تا حدی به حضور در فضای مجازی و تبلیغات آنلاین تن دهد. بعد از مصطفی تاجزاده و اسحاق جهانگیری، حالا علی لاریجانی فعال سیاسی اصولگرا نیز به فضای «کلابهاوس» رفته تا به سوالاتی درباره دورههای مختلف مسئولیتش پاسخ دهد. پیش از این او در صفحه توییتر خود فعال بوده که البته اخیراً مسدود شده بود. شنیدهها حاکی از آن است که این اتفاق به علت حمله برخی گروههای سایبری اصولگرایان تندرو به صفحه توییتری او اتفاق افتاده است. علی لاریجانی رابطه خوبی با فعالیت حزبی نیز ندارد. اگرچه چهرههایی همچون باهنر، دبیر کل جبهه پیروان خط امام و احمد توکلی، رئیس هیئت مدیره دیدهبان شفافیت و عدالت از جمله چهرههای تشکیلاتی و حزبی هستند که با او رابطه خوبی دارند و همیشه جزو حامیان او بودهاند. علی لاریجانی در تمام سالهای بعد از انقلاب چه در زمانی که کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری شده بود و چه در دوران مسئولیتش به عنوان رئیس سازمان صدا و سیما و چندین دوره ریاست مجلس شورای اسلامی از چهرههای بسیار پرنفوذ بوده است. حالا بعد از دورههای متوالی ریاست مجلس کنارهگیریاش از کاندیداتوری در انتخابات مجلس یازدهم نشان داد که قصد رئیس جمهور شدن دارد. آنهم در شرایطی که ابراهیم رئیسی یکی از چهرههای اصولگرا که اجماع خوبی نیز بین اصولگرایان کسب کرده، رقیب او به شمار میرود. علی لاریجانی در کلابهاوس با کنایه به کسانی که موج تخریبها را علیه او آغاز کردهاند گفت، کاندیداتوریاش گناه کبیره نبوده و قصد کنارهگیری ندارد. واقعیتی که درباره علی لاریجانی با همه نفوذش مشخص بوده، این است که هیچگاه ارتباط خوبی با چهرههای تندرو اصولگرا و پایداریچیها نداشته است. او در کلاب هاوس هم چند بار چه هنگامی که بحث تصویب برجام در مجلس دهم پیش کشیده شد و چه هنگامی که ماجرای صوت ظریف مطرح شد، کنایههایی خطاب به چهرههای تندرو اصولگرا داشت. در مورد اول او به دو چهره بودن برخي مخالفان تصويب برجام اشاره كرد که پشت پرده موافق تصویب برجام بودند و در رسانهها به تخریب آن میپرداختند.
اعتراف به اشتباه در دوران مسئولیتش در صداوسیما
بحث جدل انتخاباتی با علی لاریجانی وقتی به برنامه «هویت» رسید، همه حرفهایی را از این کاندیدای انتخاباتی شنیدند که شاید تازگی داشت. او اشتباه خود را پذیرفت. برنامهای که در زمان ریاست لاریجانی در صداوسیما پخش میشد. او در دولت پنجم یعنی از سال 71 تا 72 وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بود و بلافاصله دوران کوتاه وزارتش را رها کرد تا ریاست رسانه ملی را به دست بگیرد. او برای مدت بیش از یک دهه یعنی در فاصله سالهای 72 تا 83 ریاست سازمان صداوسیما را برعهده داشت.
پخش برنامه هویت به دوران خونین قتلهای زنجیرهای باز میگردد. دورهای که اعضای کانون نویسندگان ایران به قتل رسیدند. این برنامه در واقع بیانیهای علیه نویسندگان و روشنفکران بود و در عین حال برخی اعترافات اجباری نیز در طی این برنامه پخش میشد. برنامهای که بعدها احمد پورنجاتی، معاون لاریجانی از همکاری وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران را در ساخت و تولید آن خبر میدهد. گفته میشود سعید امامی و حسین شریعتمداری از برنامهسازان اصلی آن بودهاند. مواجهه علی لاریجانی بعد از دو دهه با عملکرد خود در زمان پخش برنامه هویت بسیار جالب بود. او تاکید کرد که «در جریان پخش این برنامه نبوده است» اما اشتباهش را پذیرفت. این موضعگیری لاریجانی در حالی است که او در همان سالها صراحتاً از برنامه هویت دفاع کرده و گفته بود: «بحثی که ما در این مجموعه مطرح کردیم بر اساس توهین و تهدید نیست. بسیاری از شخصیتهای مطرح شده افراد مذهبی و اندیشمند نیستند هرچند ممکن است به آن تظاهر کنند. در مورد اینکه میگویند چرا به این افراد مجال صحبت داده نمیشود باید گفت مگر اینها تاکنون مجال صحبت نداشتند. یعنی این حضرات فکر میکنند ما اطلاع نداریم که از کدام سفارتخانه پول و سفارش نگارش مقاله میگیرند که این مطالب را بنویسند.»
اما بعد از دو دهه گویا مسئله آنقدر دچار مرور زمان شده که حتی علی لاریجانی نیز حرفهای دیروزش را فراموش کرده و براساس منافعی که انتخابات ایجاب میکند، اشتباهاتش را بپذیرد. لاریجانی در این نشست به اشتباه بودن پخش برنامه «چراغ» نیز اذعان کرد. برنامهای که پس از قتلهای رنجیرهای از صداوسیما پخش شد و برخلاف واقعیتها، قتلها را به هواداران دولت اصلاحطلب منتسب کرده بود. لاریحانی اما در این مورد به یک برنامه جنجالی دیگری از صداوسیما پرداخت، اما از آن دفاع کرد و آن مستند «کنفرانس برلین» بود. پخش حاشیههایی از یک کنفرانس با حضور چهرههای سیاسی فرهنگی ایران در کنفرانسی در شهر برلین که با دخالت مخالفان جمهوری اسلامی به حاشیه کشیده بود و صداوسیما با پخش بیسابقه صحنههای عریانی برای اولین بار، حملات سیاسی و قضایی زیادی را به شرکت کنندگان ساماندهی کرد و برخی احکام سنگین نیز برای آنان به دنبال داشت.
قرار نبود اینقدر حصر طولانی شود
فضای کلابهاوس فرصتی بود تا درباره مواضع لاریجانی درباره حصر میرحسین موسوی و مهدی کروبی نیز بشنویم. او در پاسخ به سوالاتی درباره حصر گفته بود، «قرار نبود اینقدر حصر طولانی شود» و پیشنهاد کرد حسن روحانی هرچه سریعتر جلسهای را برای رفع حصر تشکیل دهد. طبق گزارش خبرآنلاین؛ لاریجانی به سوالی درباره تبریک گفتنش به میرحسین که رسید ماجرای جلسهای با میرحسین را روایت کرد که زمینهساز دیدار موسوی با رهبری را فرهم کرد. او تبریک گفتن به میرحسین را رد کرد و درباره آرای احمدی نژاد هم تاکید کرد باید آنچه وزارت کشور اعلام کرده است را پذیرفت.
لاریجانی که در ایام انتخابات سال 88 رئیس مجلس بوده، در همان ایام نیز در خصوص ادعای تبریک لاریجانی به میرحسین موسوی بابت پیروزی در انتخابات 88 همه چیز را تکذیب کرده بود و اکنون نیز همان مواضع پیشین خود را تکرار کرده است. لاریجانی در سال 88 به این ادعا اینگونه پاسخ داده بود: «بارها اعلام کردم که این حرف کذب است و من چنین کاری را انجام ندادم اما برخی اصرار دارند این موضوع را به من بچسبانند، اگر مختصر عقلی هم داشته باشم میدانم که در چنین وضعیتی به کسی وعده ندهم.»
نباید تاوان برادرانم را بدهم
اگرچه علی لاریجانی همیشه در مناصب مهم قدرت حاضر بوده و یکی از چهرههای پرنفوذ اصولگرایی به شمار میآید اما برادرانش نیز مناصب مهمی داشتهاند. صادق لاریجانی که پیش از ابراهیم رئیسی رئیس قوه قضاییه بوده است، اکنون به ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام رسیده است. از برادران دیگرش هم محمدجواد لاریجانی دبیر ستاد حقوق بشر قوه قضاییه، باقر لاریجانی معاون سابق آموزشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و فاضل لاریجانی رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد آمل بودهاست. آیت الله صادق آملی لاریجانی کسی است که انتقادات زیادی به او در ایام حضورش در قوه قضاییه در ایام دی ماه 96 در خصوص برخورد با بازداشت شدگان مطرح شده است. آملی لاریجانی حتی مورد انتقاد جناح راست نیز قرار گرفته است. یک نمونه آن به سخنان تند آیتالله محمد یزدی باز میگردد.
لاریجانی بارها و بارها در کلابهاوس با سوالاتی درباره عملکرد برادرانش روبرو شد اما تاکید کرد داشت که تفاوت نگاهش به برجام و بازداشت ها در مواضعش روشن بوده است و نباید تاوان عملکرد برادرانش را بدهد.
اختلافات دیرینه با محمود احمدینژاد
لاریجانی در مورد حملات و انتقادات به خودش نیز سفره دلش را باز کرد. از پول هایی گفت که از محل بیتالمال برای حمله به او استفاده میشود. شرحی از اختلافاتش با محمود احمدینژاد داد. احمدینژاد بارها سخنان تندی را درباره برادران لاریجانی گفته است. عمده اختلافاتشان هم به به ایام بازداشت قاضی مرتضوی باز میگردد. اوج اعتراضات به زمانی باز میگردد که احمدینژاد در جلسه استیضاح در مجلس شورای اسلامی حاضر شده بود. آن زمان لاریجانی رئیس مجلس بود. احمدینژاد نواری ویدیویی پخش کرد که در آن فاضل، برادر علی لاریجانی در دفتر سعید مرتضوی مدیرعامل وقت سازمان تأمین اجتماعی از او درخواست امتیازات و رانتهای ویژه اقتصادی کرده بود. در این جلسه مشاجرات بین محمود احمدینژاد و علی لاریجانی به شدت بالا گرفته بود.
هرچه هست علی لاریجانی از آن دست چهرههایی است که برخلاف محمدباقر قالیباف و ابراهیم رئیسی به ندرت در بازیای که احتمال شکست بدهد، شرکت میکند. بنابراین باید دید تلاش او برای ماندن در صحنه انتخابات تا کجا ادامه پیدا میکند. به ویژه که ابراهیم رئیسی نیز بعید است قصدی برای کنارهگیری از رقابتهای انتخاباتی داشته باشد.