نگاه من در نی نی چشمان تو

فروغ فرخ‌زاد در نوجوانی از مهدی حمیدی، نادرپور، سایه و مشیری پیروی می‌کرد و بعد متوجه مسائلی می‌شود که در شعر شاملو وجود دارد: «شاملو در ذهن من به آن‌ها شکل داد و خیلی بعدتر، نیما، که عقیده و سلیقه تقریبا قطعی مرا راجع به شعر ساخت و یک جور قطعیتی به آن داد». (گفت و شنود با فروغ، ص ۴۵، آرش شماره ۱ دوره دوم). تاثیرپذیری فروغ از شاملو و دیگران نه از نظر زبانی بود و نه از نظر محتوایی. فروغ از نگاه و کلمات و ترکیب‌های تصویری شاملو استفاده می‌کرد: شاملو: «لالایی گرم «خطوط پیکرش» از تار و پود محو پوشیده پیراهن...»، فروغ:«ای تشنج‌های لذت در تنم/وی خطوط پیکرت پیراهنم.». شاملو:«آه چگونه این مارش عظیم اقیانوس را بشنوم/تا دیگر نگاه آینده را در «نی نی شیطان» چشم کودکان بنگرم.» فروغ:«زندگی شاید آن لحظه‌ی مسدودی است/که نگاه من در «نی نی چشمان» تو، خود را ویران می‌سازد...» فروغ مدتی در «هوای تازه» شاملو سیر می‌کرد و به قول خودش با خواندن «شعری که زندگی است» از شاملو به امکانات گسترده شعر فارسی پی برد. یدالله رویایی می‌گوید: «من و نادرپور و آراگون بر سر یک میز بودیم، نادرپور به آراگون گفت:  شما در شعر «السا در آینه» از سعدی یا جامی استفاده کرده‌ای. آراگون گفت من از همه تاثیر گرفته‌ام...» ( نقل به مضمون). در سال ۵۶ که در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران، درس «ادوار شعر فارسی» را پاس می‌کردیم، استاد شفیعی کدکنی درباره شاملو گفت: «اگر شاملو دستش از دنیا کوتاه شود، حافظ می‌شود». استاد بعدا به دلیل آشنایی با اخوان ثالث و کلاسیک‌ها شاملو را یکی از ده شاعر بزرگ معاصر دانست. شاملو بیش از تمام شاعران معاصر شعر خوب دارد. شاملو ۸۰ شعر شکوهمند سروده است. فروغ شاعر خوبی است، ولی در نصاب شاملو نیست. فروغ حدود ۳۰ شعر زیبا سروده است و از نگاه ما اگر جوان نمی‌افتاد، شاملو را در سایه می‌نشاند. حالا تعجب می‌کنیم که پروین اعتصامی در این میان چه کاره است؟ با هیچ معیار متقنی نمی‌توان پروین اخلاق‌گرا را با شاملو و فروغ مقایسه کرد. زبان و نگاه و محتوای اشعار پروین با این شاعران متفاوت است و این مسئله دلیل بر آن نیست که پروین شاعر بزرگی نیست، پروین در سخنوری از شاملو و فروغ هم قوی‌تر است، ولی سخنوری جای دیگر می‌نشیند. فروغ، زنی است که از وجود او شعر می‌چکد و برخی اشعار شاملو غریزی و جوششی نیست، ولی این مسئله دلیلی بر برتری فروغ فرخ‌زاد نیست. فروغ و نصرت رحمانی، شاعرترین شاعران معاصر هستند، ولی شاملو با توجه به تمام پارامترهای ادبی و سبکی یک پله از نیما و اخوان ثالث برتر نشسته است و تا زمانی که کسی در نصاب او نیامده بر همین عقیده پایبند می‌مانیم. شاملو خودش هم از همه بهره برده است و وجود سطری از اشعار دیگران در شعر شاملو دلیل بر بازسرایی و سرقت نیست. همان گونه که شعرحافظ تجلی‌گاه اشعار و فرهنگ شاعران پیش از خود و همزمان اوست، شعر شاملو هم تجلی‌گاه فرهنگ شرق و غرب در ایران زمین است. باید چند دهه پیش از این به شاملو جایزه ادبیات نوبل را تقدیم می‌کردند، ولی حاسدان و سیاست‌ورزان از این کار جلوگیری کردند. اکنون هم دیر نیست که مترجمان برجسته ما بیش از این دست به کار شوند تا ادبیات معاصر ایران را به این مقام نائل گردانند.