برگزاری اولین دوره انتخابات مجلس پس از انقلاب

از زمان شروع بحث انتخابات مجلس تا 24 اسفند 58، زمان برگزاری آن، اغلب مناطق ایران، به خصوص شیراز، میانه و قائم‌شهر شاهد درگیری‌های لفظی و مسلّحانه، اعتصابات و تحصن‌های مختلف بود، حتی صبح روز برگزاری انتخابات، در دفتر روزنامه‌ی ‌«بامداد‌» در تهران و مقابل رستورانی در عباس‌آباد تهران، دو بمب منفجر شد، در قروه، بهار همدان، سقز، بانه، مریوان و سنندج به دلیل درگیری و اعتصاب غذا، انتخابات متوقف شد. در چند شهر فارس از جمله اقلید، فیروزآباد، قیر و کارزین، 46 صندوق رأی‌گیری به آتش کشیده شد،بازاریان کرمانشاه در اعتراض به نحوه‌ برگزاری انتخابات تحصن کردند و در خلخال اعتراض‌کنندگان در اعتراض به نحوه‌ برگزاری انتخابات، فرماندار و اعضای انجمن نظارت را به گروگان گرفتند. از زمان برگزاری مرحله‌ اول تا زمان برگزاری مرحله‌ دوم انتخابات، همچنان تظاهرات، اعتصابات و در‌گیری‌های مسلّحانه‌ پراکنده ادامه داشت و حتی به دلیل وخامت اوضاع، در تعدادی از شهرهای کشور، انتخابات مرحله‌ دوم برگزار نشد. طبق اعلام وزارت کشور در زمان ثبت نام از نامزدهای مجلس از 22 بهمن تا 4 اسفند 58، حدود 1900نفر ثبت نام کردند که از آن میان 540 نفر در تهران و حدود 1400 نفر در شهرستان‌ها نامزد مجلس شدند. در این زمان شورای نگهبان برای احراز صلاحیت نامزدها هنوز بوجود نیامده بود و طیف گسترده‌ای از گرروه‌ها و احزاب در انتخابات حضور داشتند. اما به هر صورت تعداد 447 نفر رد صلاحیت شدند.بخش زیادی از نامزدها را روحانیون تشکیل می‌دادند. حضور روحانیون به خصوص در شهرستان‌ها در این انتخابات، خصوصاً بعد از انتخابات ریاست‌جمهوری و مسائلی که در آن مرحله پیش آمد و با توجه به نظر امام برای حضور روحانیون که در اینجا منعی نمی‌دیدند و خواستار حضور تمامی اقشار جامعه به خصوص روحانیون بودند، جدّی و مؤثر بود؛ که مورد استقبال مردم و نیروهای مبارز مذهبی قرار گرفت. روز 24 اسفند 58 انتخابات مجلس شورای اسلامی با حضور گسترده‌ مردم انجام شد.از مجموع391 /857/ 20 نفر واجدشرایط، 969/875/10 نفر در انتخابات شرکت کردند.این حضور 14/ 52  درصدی، برای انتخاب 270 نماینده از 193 حوزه‌ انتخابیه بود؛ و 97 نفر از نامزدها موفق شدند اکثریت مطلق آراء را در سراسر کشور به دست آورند، انتخاب سایر نمایندگان به دور دوم موکول شد. انتخابات مرحله‌ی دوم، روز جمعه 19 اردیبهشت 1359 انجام شد و در این مرحله‌  834 / 047/ 6 نفر شرکت کردند و 137 نفر از سراسر کشور انتخاب شدند. در دو مرحله‌ انتخابات، ائتلاف بزرگ توانست 85 کرسی کسب کند. گروه همنام متعلق به نهضت آزادی 20 کرسی و هواداران بنی‌صدر هم 33 کرسی به دست آوردند. منفردها هم که بیشتر متمایل به نیروهای مذهبی و ائتلاف بزرگ بودند، توانستند 115 کرسی کسب کنند. بدین ترتیب تقریباً دو سوم نمایندگان با نظرات ائتلاف بزرگ همراه بودند. به طور کلی در 2 مرحله، 234 نفر از سراسر کشور انتخاب شدند که چون از حد نصاب 180 نفر، بیشتر بود، مجلس می‌توانست رسمیت یابد. پس از حوادث 7 تیر 1360 ( انفجار دفتر مرکزی حزب جمهوری اسلامی ) و رخدادهای دیگر، برای جایگزینی نمایندگان شهید، مستعفی و... چهار دوره انتخابات میان دوره‌ای، به ترتیب در تاریخ‌های 5 /4/ 60، 2/ 5/ 60، 10/ 7/ 60، 19/ 9/ 61 برگزار شد و به این ترتیب، تعداد نمایندگان مردم در دوره‌ اول مجلس به 264 نفر رسید.