مذاکره باواسطه ایران و آمریکا

همدلی| محسن رفیق:  آمریکا منتظر پاسخ ایران است چرا که به گفته مشاور امنیت ملی این کشور، واشنگتن در خصوص توافق هسته‌ای، مذاکرات غیر مستقیمی با تهران داشته است. این در حالی است که پاسکاری‌های برجامی بین ایران و آمریکا پس از پیروزی بایدن، نتیجه‌‌ای جز صدور بیانیه‌های متناوب در بر نداشته و هر یک از طرفین، برداشتن قدم اول را از سوی دیگری طلب‌‌ می‌کنند. در این زمینه با این که حجم رایزنی‌ها، سخنرانی‌ها و واسطه‌گری‌ها به اوج خود رسیده است، اما حرکت قابل توجهی در جهت بازگشت دوباره آمریکا به برجام، یا شکل‌گیری میز مذاکره‌‌ای جدید، دیده‌‌ نمی‌شود. آمریکا همچنان به دنبال مذاکرات غیر مستقیم با تهران از کانال اروپاست و ایران نیز ارسال نامه‌های انتقادآمیز خود به کشورهای اروپایی را در دستور کار خود قرار داده است. جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید روز گذشته اعلام کرد که ایالات متحده در حال مذاکرات غیرمستقیم با ایران از طریق اتحادیه اروپا بوده و منتظر پاسخ‌های تهران است. به گزارش ایلنا و به نقل از اسپوتنیک، مشاور امنیت ملی کاخ که در یک جلسه توجیهی صحبت می‌کرد، در این زمینه اضافه کرد که واشنگتن در حال انجام مذاکرات غیرمستقیم دیپلماتیک با ایران از طریق اتحادیه اروپا است و منتظر پاسخ تهران در خصوص توافق هسته‌ای است. او همچنین تاکید کرد: «دیپلماسی با ایران ادامه دارد، اما در حال حاضر نه به طور مستقیم. ارتباطات و مذاکرات از طریق اروپایی‌ها و دیگران وجود داشته و ادامه دارد.» به جز کاخ سفید، صداهای موافقی نیز از سوی نمایندگان مجلس در آمریکا برای بازگشت دوباره به توافق هسته‌‌ای با ایران شنیده‌‌ می‌شود. در این زمینه به تازگی ۲۴ قانونگذار آمریکایی از هر دو حزب جمهوری‌خواه و دموکرات در نامه‌ای به آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه کشورشان، ضمن طرح پاره‌ای انتقادات از برجام، خواستار رسیدن به توافقی جامع با ایران شده‌‌‌اند. به گزارش فارس، جاش گاتیمر، عضو دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا در حساب کاربری‌اش در توئیتر نوشته این نامه که به ابتکار او تنظیم شده خواستار محدودیت‌های شدید علیه ایران است و به امضای ۲۴ قانونگذار از هر دو حزب رسیده است.
گاتیمر در ادامه این پیام در توییتر تصریح کرده که او و همکارانش با آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا در خصوص رسیدن به توافقی «طولانی‌تر، قوی‌تر و سخت‌گیرانه‌تر» هم‌نظرند. در این نامه آمده است: «ما معتقدیم برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) ضمانت‌های کافی مبنی بر ‌‌‌این‌که ایران هرگز قادر به دستیابی به سلاح هسته‌ای نخواهد بود فراهم نکرده است» این نمایندگان در بخشی از نامه خود نوشته‌‌‌اند: «از شما می‌خواهیم برای مشخص کردن رئوس توافقی بهتر و جامع با ایران که مسیرش به سمت سلاح هسته‌ای را می‌بندد و فعالیت‌های مخربش در دنیا را متوقف می‌کند، با متحدان همکاری کرده و با هر دو حزب در هر دو مجلس نمایندگان و مجلس سنا مشورت کنید.» این نمایندگان آمریکایی همچنین با بیان این ادعا که «ایران بعد از اجرایی شدن برجام فعالیت‌های مخربش را متوقف نکرده» نوشته‌اند: «ما معتقدیم توافق بهتر امنیت در منطقه را ارتقا خواهد داد.» آنان علاوه بر این از «بندهای زوال‌پذیر» در برجام به عنوان یکی از معایب توافق هسته‌ای با ایران یاد کرده و آن را یکی از مفاد این توافق دانسته‌اند که باید در توافق آتی اصلاح شود. نامه این ۲۴ نماینده، تنها دو روز بعد از یک نامه فراحزبی دیگر که به امضای ۱۴۰ قانونگذار رسیده بود منتشر شده است. این ۱۴۰ نماینده کنگره خواسته مشابهی با ۲۴ نماینده منتشر کرده‌اند. آنها از بایدن خواسته‌اند هدفش را رسیدن به اجماع دو حزبی بر سر ایران و تلاش برای دست‌یافتن به توافق جامعی قرار دهد که علاوه بر مسائل هسته‌ای، سایر اختلافات با تهران را هم پوشش می‌دهد.
از سوی دیگر، ایلهان عمر نماینده دموکرات مجلس نمایندگان آمریکا با اشاره به ‌‌‌این‌که که ابتدا کشورش از برجام خارج شده است، از آنتونی بلینکن پرسید که چرا نباید به همین دلیل ایالات متحده گام اول را برای بازگشت به این توافق بردارد. به گزارش میدل ایست آی، بلینکن وزیر خارجه آمریکا که روز چهارشنبه گذشته با حضور در کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان آمریکا به سوالات نمایندگان پاسخ‌‌ می‌داد، در برابر این سوال نماینده دموکرات ایالت مینه‌سوتا پاسخ داد: «صرفا با فشردن یک کلید‌‌ نمی‌توان به توافق بازگشت. ما سه سال پیش از آن خارج شدیم و متاسفانه ایرانی‌ها از تعهدات خود بیشتر و بیشتر فاصله گرفتند. بنابراین، موضوعات چالش‌برانگیزی وجود دارد که باید درباره آنها صحبت شود.» وزیر خارجه آمریکا با تکرار موضع خود مبنی بر ‌‌‌این‌که ایران باید گام نخست را برای پایبندی به برجام بردارد، گفت: «پیش از آن، تحریم‌ها برداشته نخواهند شد.» او همچنین در پاسخ به این سوال برد شرمن عضو دموکرات مجلس نمایندگان که پرسید آیا موضع ما این است که پس از آنکه ایران به تعهداتشان پایبند شود، ما نیز به برجام بازمی‌گردیم، پاسخ مثبت داد. در همین حال ند پرایس، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا شامگاه پنجشنبه تاکید کرد که دولت آمریکا، جهت ترغیب ایران به حضور در میز مذاکره برای گفت‌وگو در خصوص برجام هیچ حرکت یا مشوق یکجانبه‌ای را به این کشور پیشنهاد نخواهد کرد. ند پرایس اضافه کرد: «اگر برداشت ایرانی‌ها این است که بدون انجام هیچ اقدامی از سوی آنها در جهت پایبندی کامل به برجام ما امتیازها یا گام‌های یکجانبه‌ای به آنها پیشنهاد خواهیم کرد، دچار سوءبرداشت شده‌اند.» او همچنین تاکید کرد واشنگتن تنها در صورتی که ایران به میز مذاکره بیاید آماده قدم گذاشتن در مسیر پایبندی است. او گفت: «تنها و تنها در صورتی که ایران به میز مذاکره بیاید آماده رایزنی بر سر طرح‌هایی هستیم که می‌تواند دو طرف را به سمت مسیر پایبندی دوجانبه به برجام سوق دهد.»
او با اشاره به این که واشنگتن، بازگشت به برجام را لازم اما ناکافی می‌داند، ادامه داد: «در نهایت نقطه‌ای که می‌خواهیم به آن برسیم «پایبندی در برابر پایبندی» است. اگر ایران به پایبندی کامل برگردد ایالات متحده نیز همین کار را انجام خواهد داد. این تحولی لازم اما ناکافی خواهد بود. ناکافی از آن جهت که ما بعد از بازگشت به برجام، به دنبال طولانی‌تر کردن و قوی‌تر کردن توافق خواهیم بود و از آن به عنوان سکویی برای مذاکره در خصوص توافقات متعاقب، جهت رسیدگی به دیگر حوزه‌هایی که موجب نگرانی‌های عمیق هستند، استفاده خواهیم کرد.»
از سوی دیگر محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه در نامه‌‌ای به جوزف بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا از عملکرد آمریکا و اروپا در مورد موضوع برجام انتقاد کرد. به گزارش ایسنا، محمدجواد ظریف در این نامه چند صفحه‌ای، ضمن انتقاد از عملکرد اروپا و آمریکا در ارتباط با موضوع برجام و توافق هسته‌‌ای تاکید کرده است که در صورتی که طرف‌های مقابل به تعهدات برجامی خود عمل کنند، ایران نیز به تعهدات عمل خواهد کرد.
سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت امور خارجه درخصوص این نامه وزیر خارجه به هماهنگ کننده کمیسیون‌مشترک برجام، در جمع خبرنگاران اظهار کرد:«وزیر خارجه تاکنون نامه‌های متعددی به آقای بورل و پیش از او به خانم موگرینی در خصوص برجام  ارسال کرده و این نامه نیز در همین راستا تهیه و ارسال شده است. این نامه تبیین نگرش جمهوری اسلامی ایران است و حاوی هیچ طرحی نیست.» سخنگوی وزارت امور خارجه همچنین اضافه کرد:«در نامه کشورمان به مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و هماهنگ‌کننده کمیسیون مشترک برجام اعلام شده که چنانچه ایالات متحده قصد دارد اقدامات متخلفانه خود در نقض برجام و تحمیل تحریم‌های ظالمانه را اصلاح کند، اولین گام ضروری بازگشت به پایبندی کامل به عنوان طرف متخلف است.»