چالشهایی فراروی اعتبار سازمان بورس
عرضههای اولیه در گرداب لغو شدن
همدلی| هفته گذشته عرضه اولیه دو شرکت دیگر لغو شد تا بازار اظهارنظرها درباره تاثیر مخرب این لغوها روی اعتبار سازمان بورس داغتر شود. در هفتههای گذشته دو مرتبه عرضه اولیه شرکت ریلپرداز نوآفرین با نماد حآفرین و یک بار هم شرکت سرمایهگذاری مدیریت سرمایه مدار با نماد مدار لغو شده است. کارشناسان معتقدند وضعیت نامساعد بازار سرمایه در این هفتهها سبب لغو این عرضههای اولیه شده است. اما نکته جالب توجه در این بین نبود تحلیل در میان کارشناسان سازمان بورس است که چرا در شرایطی که بازار سرمایه شاهد خروج پول سهامداران حقیقی است، هنوز در حال ارائه عرضههای اولیه هستند. در شرایطی که بازار سرمایه با رکود شدیدی مواجه است و میزان خرید و فروش در آن به شدت کاهش یافته، معرفی عرضه اولیه و لغو آن تنها به اعتبار سازمان بورس لطمه وارد میکند. عرضههای اولیه در ادبیات بورس و بازارهای مالی یکی از روشهای فروش سهام شرکتها به سهامداران خرد میباشد که میتوان شرکتها را از این طریق تامین مالی کرد. به گزارش صدای بورس، سازمان بورس در صورتی که نتواند اعتماد به بازار سرمایه را میان سهامداران ترمیم کند، فروش سهام شرکتها در عرضههای اولیه با مشکل جدی مواجه شده و دولت نیز نمی تواند از این طریق سهام شرکتهای خود را واگذار کند.
عرضه اولیه به اولین روز عرضه سهام یک شرکت در بازار بورس گفته میشود که در آن، درصد مشخصی از کل سهام شرکت برای نخستین بار در بازار بورس عرضه میشود. عرضه اولیه یک شرکت در بورس به این معنی نیست که آن شرکت، تازه کار خودش را شروع کرده است. بلکه به این معنی است که به تازگی اجازه خرید و فروش سهام آن در بورس صادر شده است.
عرضه اولیه راهی برای افزایش عمق بازار سرمایه
در سال جاری نیز سازمان بورس جهت عمق بخشی به بازار سرمایه تصمیم گرفت ۵۰ شرکت را به بازار سرمایه ایران وارد کند. در این بین برخی شرکتها به دلایل مختلف نتوانستند وارد بورس شوند. شرکتهای وارد شده به بورس در عرضه اولیههای سال جاری در ماههای ابتدایی سال توانستند تا ۲۰۰ درصد سود به سهامداران خود بدهند. یعنی قیمت آنها بعد از مدتی تا سه برابر قیمت اولیه و در زمان عرضه اولیه رسید. دولت نیز از این فرصت استفاده کرده و بخشی از سهام شرکتهای خود را نیز در این عرضه اولیهها به سهامداران واگذار کرد. در این بین برخی تحلیلگران قیمت کشف شده توسط شرکتها را بالاتر از قیمت واقعی شرکتها میدانستند. این مساله در شرکتهای دولتی بیشتر خود را نشان میداد. در همان زمان نیز برخی از کارشناسان به این مساله اعتراضاتی داشتند و در برخی موارد نیز سازمان بورس مجبور به کاهش قیمت شد.
خرید ۱۶۹ میلیون سهام اپال در کف قیمت!
در خصوص عرضههای اولیه سال ۹۹ باید به این نکته اشاره کرد که هرچه به پایان سال نزدیک شدیم، رونق عرضههای اولیه به شدت کاهش یافته و در آخرین عرضه اولیه سال جاری حتی ۱۶۹ میلیون سهم در کف قیمتی خریداری شده است.
به دلیل اینکه عرضه اولیه در بازار سرمایه ایران به روش بوک بیلدینگ انجام میشود، یک قیمت کف و یک قیمت سقف برای نمادها ارائه میشود. در این روش هر فرد میتواند تعداد محدودی از سهام آن شرکت را خریداری کند. در صورتی که تعداد سهام ارائه شده در سقف قیمتی به فروش نرسد، افرادی که قیمتهای پایین تر سفارس دادهاند، میتوانند تعداد سهام خود را خریداری کنند.
از صفهای ۵ میلیونی خرید عرضه اولیه خبری نیست
نکتهای که در سالهای گذشته در خصوص عرضه اولیه رخ نداده بود، امکان خرید در کف قیمت بوده است. اما به دلیل شرایط بازار سرمایه در ماه گذشته که صفهای فروش امکان نقد شوندگی به افراد نمی داد تا سهام خود را معامله کنند، عرضه اولیه نماد اپال با استقبال بسیار کمتری نسبت به سایر عرضه اولیهها مواجه شد. این در حالی بود که در عرضههای اولیه ۶ ماه ابتدایی سال حدود ۵ میلیون نفر در سقف قیمت متقاضی خرید بودند ولی در نماد اپال تنها ۲.۷ میلیون نفر در عرضه اولیه شرکت کردند.