آتش در میدان، آتش‌بس روی کاغذ

همدلی| محسن رفیق: با وجود بیانیه جدید آمریکا در مورد پیشرفت‌های انجام گرفته در برقراری ‌آتش‌بس در یمن، طرفین درگیری همچنان بر مواضع خود پافشاری‌ می‌کنند. این در حالی است که در هفته اخیر، حملات موشکی یمن به برخی پایگاه‌های نظامی عربستان ادامه داشته و نقاط مختلفی نیز در یمن، توسط ائتلاف عربی به رهبری عربستان مورد اصابت موشک قرار گرفته است. با این وجود مقام‌های آمریکایی به تازگی و تنها چند هفته پس از اعلام قطع همکاری نظامی با عربستان در جنگ یمن، حرکت طرفین به سمت برقراری ‌آتش‌بس را مثبت ارزیابی کرده‌اند.
به گزارش رویترز، وزارت خارجه آمریکا در بیانیه‌ای اعلام کرد که پیشرفت‌هایی در زمینه برقراری آتش‌بس در یمن صورت گرفته است. این وزارت خارجه همچنین با وجود اعلام پیشرفت در برقراری آتش‌بس در یمن، طرف‌های درگیر در این کشور را به پایبندی بیشتر فراخواند. در ادامه این بیانیه بدون توجه به حملات  ائتلاف عربی به یمن تأکید شده است که انصارالله یمن باید حملات خود به مأرب و عربستان را متوقف کنند.
این در حالی است که آمریکا، یمن را به عنوان صحنه اول نمایش تغییر رویکرد خود در خاورمیانه، انتخاب کرده است. در مدت کوتاهی که از تغییر قدرت در آمریکا گذشته است، مسئولان این کشور بارها از اهمیت پایان جنگ در یمن، سخن گفته‌اند. در همین زمینه آمریکا پس از اعلام برنامه جدید خود و قطع همکاری نظامی با عربستان، نام انصارالله یمن را از لیست گروه‌های تروریستی خارج کرد. در همین زمینه روز پنج‌شنبه گذشته آنتونی بلینکن وزیر خارجه آمریکا اعلام کرد که کشورش فروش سلاح‌های هجومی به عربستان را تعلیق و فرستاده‌ای ویژه برای هدایت تلاش‌های مربوط به پایان جنگ در یمن تعیین کرده است.
به گزارش سایت النشره، وزیر خارجه آمریکا در اظهارات خود مقابل کمیته امور خارجه مجلس نمایندگان آمریکا اظهار کرد: «ما درج نام حوثی‌ها در لیست تروریست‌ها را لغو کردیم تا اجازه وصول کمک‌های انسانی فوری به یمن را بدهیم. با این وجود انصارالله با انجام حملات به عربستان، اقدامات سازمان ملل در زمینه تحقق صلح را با مشکل روبه‌رو کرده‌اند.» جو بایدن در ماه فوریه گذشته، حمایت از عملیات نظامی در یمن را متوقف کرد و گفت، کشورش به عربستان در دفاع از حاکمیتش کمک خواهد کرد.
 دولت بایدن همچنین تیموتی لیندرکینگ را هم به عنوان فرستاده ویژه به یمن در تلاش برای پایان دادن جنگ در این کشور تعیین کرد.
ایران نیز همواره از پایان نزاع بین طرفین در جنگ یمن حمایت کرده است. در همین زمینه سیدعباس عراقچی، در گفت‌وگو با شبکه یمنی المسیره، در رابطه با بحران یمن گفت: «از ابتدای تعرض به یمن، ابتکار عملی برای پایان دادن به جنگ ارائه دادیم و آماده کمک برای انجام هرگونه گفت‌وگویی هستیم که به مشکلات مردم یمن و جنگ ظالمانه علیه آن‌ها پایان دهد.»
با این وجود مقام‌های یمنی نسبت به این تغییر رویکرد آمریکا خوشبین نیستند. به گزارش سایت النشره عبدالملک بدرالدین الحوثی رهبر انصارالله یمن در اینزمینه اعلام کرد: « برخی کشورها اصلا نیازی به جنگ ندارند، زیرا گوش به فرمان آمریکا هستند و آمریکا پایگاه‌های نظامی در مناطقی استراتژیک این کشورها ایجاد می‌کند. آنچه در یمن رخ داده این است آمریکایی‌ها تحت عنوان آماده‌سازی ارتش با تعداد بالا و سپس پایگاه‌های نظامی که حتی به صنعا هم رسید، وارد یمن شدند. می‌خواستند در یمن نفوذ بیشتری پیدا کنند تا به پایگاه‌هایشان بیفزایند و تسلط نظامی بر یمن، همچنین سیطره بر ارتش یمن تحت عنوان آموزش، سازماندهی، سرسپرده کردن افسران ارتش و تغییر عقیده نظامی ارتش یمن و تعیین دشمن طبق سیاست‌های آمریکا و نه براساس هویت و ایمان یمنی و خطراتی که کشور را احاطه‌ کرده‌اند را تضمین کنند.»
رهبر انصارالله یمن ادامه داد: «آمریکایی‌ها از ارتش ما برای مقصد کاهش تلفات انسانی ارتش آمریکا سوءاستفاده کردند،‌ لذا ارتش یمن وارد نبرد شده و خسارات بسیاری را متحمل شده است. آمریکایی‌ها توانمندی‌های دفاع هوایی و نیروی دریایی ارتش یمن را نابود کردند تا قدرت مقابله با هر دشمن خارجی را از ارتش بگیرند، آنها طرح و نقشه نابودی توانمندی‌های موشکی یمن از جمله موشک‌های دوربرد که می‌توانند از یمن مقابل هر دشمنی حفاظت کنند را در نظر گرفتند. آنها تلاش کردند، تسلط امنیتی بر یمن را با تسلط بر سیستم‌های امنیتی محقق کنند و سیستم‌های امنیت ملی تحت امر خود را ایجاد کنند و سیاست امنیتی خودشان را پیاده کردند و جزئیات وضعیت امنیتی در یمن به اشاعه آشوب و جرائم و ترورها کمک می‌کند، آنها القاعده را وارد یمن کردند، تروریست‌های القاعده را در شهرهای مختلف یمن حتی در هم‌جواری سفارت آمریکا مستقر و پراکنده و برای آنها در استان‌های مختلف اردوگاه‌های نظامی احداث کردند.»
در همین حال سرهنگ عزیز راشد، معاون سخنگوی رسمی ارتش یمن وابسته به انصارالله در گفت‌وگو با النشره تاکید کرده است که ارتش یمن با قاطعیت به هدف‌گیری عمق عربستان تا زمان توقف حملات و محاصره‌اش علیه یمن ادامه خواهد داد. به گزارش ایسنا،  معاون سخنگوی رسمی ارتش یمن تاکید کرد:«پیامی که می‌خواهیم از طریق تنوع اهداف از شمالی‌ترین نقطه تا جنوبی‌ترین نقطه به عربستان برسانیم این است که ارتش امروز قادر به افزایش نفوذ به عمق عربستان با تمام اقتدار و دسترسی به هر نقطه‌ای که می‌خواهد، است، بدون این‌که سامانه‌های پدافند هوایی غربی و آمریکایی بتوانند این نفوذها را رهگیری کرده و به مقابله با آنها بپردازند.»
راشد تصریح کرد: «پیام نظامی که ارتش می‌خواهد مخابره کند، شامل این گفته به عربستان است که بعد از امروز نه پاتریوت‌، نه بلک‌هاوک قادر به حمایت از امنیت ریاض نیستند و تا زمانی‌که شما به محاصره یمن و حمله ادامه می‌دهید ارتش قادر است فرودگاه‌ها و هواپیماهای شما را برای مدت‌های اندکی فلج و از دسترس خارج کند. ما استراتژی جدید شگفت‌آور غافلگیری‌های بسیار داریم که دشمن و همه را متحیر خواهند کرد.» او خاطرنشان کرد: «نه آمریکا، نه اسرائیل و نه کشورهای غربی قادر به پیروز کردن ریاض بعد از شکست سلاح‌های استراتژیک‌شان در تقابل با مدیریت نظامی ارتش و کمیته‌های مردمی یمن نیستند. عربستان در حالی سلاح‌های بسیاری از سراسر جهان خریده و صدها میلیارد دلار صرف آنها کرده است که هیچ افقی در صحنه نظامی این کشور دیده نمی‌شود.»
این مقام ارتش یمن درباره آینده اقتصادی عربستان در سایه حملات موشکی متعدد ارتش کشورش گفت: «در سایه ادامه تجاوزات سعودی به یمن، عربستان آینده اقتصادی نخواهد نداشت و رویای محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی درباره سند چشم‌انداز ۲۰۳۰ نقش برآب می‌شود. هرگز شهر رویایی نئوم محقق نخواهد شد و سرمایه‌گذاران را جذب نخواهد کرد و هیچ سرمایه خارجی تا زمانی که در معرض حمله دفاعی نظامی یمنی باشد، وارد این منطقه نخواهد شد.» او تاکید کرد، بعد از امروز تا زمان توقف جنگ علیه یمن هیچ فضای امنی برای عربستان وجود نخواهد داشت این بدان معناست که توازن بازدارندگی و تغییر در قواعد درگیری نوعی ناامنی،‌ بی‌ثباتی سیاسی و اقتصادی را در داخل سیستم و جامعه عربستان ایجاد خواهد کرد.
مقام‌های آمریکایی در حالی روز گذشته از اعلام این ‌آتش‌بس احتمالی خبر دادند که دو روز قبل از آن، یعنی پنج شنبه گذشته رسانه‌های وابسته به گروه انصارالله یمن اعلام کردند که جنگنده‌های ائتلاف عربی ضد یمن به رهبری عربستان حملات شدیدی را به مناطق تحت کنترل این گروه در استان‌های مأرب، صنعاء، البیضاء و صعده انجام داده‌اند. به گزارش شبکه تلویزیونی المسیره وابسته به جنبش مردمی انصارالله یمن، جنگنده‌های ائتلاف عربی روز چهارشنبه استان مأرب واقع در شمال شرق یمن را ۱۴ بار هدف قرار دادند که از این تعداد ۱۰ حمله به منطقه صرواح در غرب مأرب و چهار حمله دیگر به مناطق رحبه، جبل مراد، ماهلیه و حریب در جنوب این استان نفت‌خیز انجام شدند.
همچنین المسیره گزارش داد: «ائتلاف عربی بار دیگر استان صنعا و اطراف آن را بمباران کرد، در این حملات مرکز علمی ابو نشطان در منطقه ارحب واقع در شمال این استان سه بار هدف قرار گرفته و دو حمله هوایی نیز به منطقه بیت نعم و شبکه مخابرات ناحیه المحجر واقع در منطقه همدان استان صنعاء انجام شدند.»  ائتلاف عربی ضد یمن به رهبری عربستان نیز مدعی شد که نیروهایش یک هدف هوایی متخاصم را که نیروهای انصارالله در شهر مأرب شلیک کرده بودند، منهدم کردند. تلویزیون رسمی عربستان با پخش ویدیویی مدعی شد که این ویدیو مربوط به عملیات انهدام یک راکت دشمن، از نوع سام۶ توسط نیروهای ائتلاف است. همچنین ائتلاف عربی ضد یمن در همین راستا بر حمایت خود از عملیات نیروهای دولت مستعفی یمن و قبایل ساکن مأرب تاکید کرد. دو خبرنگار خبرگزاری رویترز اعلام کردند که موشک شلیک شده یک پایگاه نظامی واقع در ورودی‌های مأرب را هدف قرار داده بود و صدای خودروهای آمبولانس که با سرعت به سمت محله حادثه حرکت می‌کردند، شنیده می‌شد.
یمن از حدود هفت سال پیش شاهد جنگ و درگیری‌ میان نیروهای جنبش انصارالله و دولت مستعفی یمن است. از سال ۲۰۱۵ نیز ائتلاف متجاوز عربی تحت امر عربستان وارد مداخله نظامی در این کشور شد. این در حالی است که رئیس برنامه جهانی غذای سازمان ملل در سخنانی نسبت به خطر وقوع بزرگ‌ترین قحطی در تاریخ معاصر در یمن هشدار داده است. به گزارش عربی ۲۱، دیوید بیزلی، رئیس برنامه جهانی غذا در جریان نشست شورای امنیت در این باره گفت: «درحال حاضر در یمن بیش از ۱۶ میلیون نفر با بحران قحطی یا بدتر از آن مواجه هستند.» بیزلی افزود: «این آمار تنها در حد عدد و ارقام نیست بلکه این تعداد افراد واقعی هستند. یمن به سمت بزگ‌ترین قحطی در تاریخ معاصر پیش می‌رود؛ این کشور جهنمی بر روی زمین است.»