نودسالگی گورباچف؛ معمار اصلاحات یا خائن به آرمان‌ها؟

گورباچف در ۱۱مارس ۱۹۸۵ و در حالی که ۵۴ سال داشت به عنوان دبیر کل حزب کمونیست انتخاب شد. او اولین رهبر حزب بود که در زمان انقلاب اکتبر هنوز به دنیا نیامده بود. گورباچف در روز دوم مارس سال ۱۹۳۱ میلادی در جنوب روسیه چشم به جهان گشود. سال ۱۹۵۰ برای تحصیلات در رشته حقوق عازم دانشگاه مسکو شد. به عنوان رهبر اتحاد شوروی شروع به اصلاحاتی در حزب کمونیست و اقتصاد دولتی کرد و در کنگره بیست و هفتم حزب کمونیست اتحاد شوروی در فوریه ۱۹۸۶ این اصلاحات را در سه عنوان گلاسنوست (فضای باز)، پروسترویکا (دوباره‌سازی)، و اسکورین (توسعه اقتصادی) عرضه کرد. در مسائل بین‌المللی گورباچف بیشتر سعی در افزایش ارتباطات و تجارت با غرب داشت. او با بسیاری از رهبران غربی همچون مارگارت تاچر، هلموت کهل صدر اعظم وقت آلمان غربی، و رونالد ریگان رئیس جمهور وقت آمریکا روابط حسنه‌ای برقرار کرد. گورباچف سال ۱۹۸۸ در سازمان ملل اعلام کرد که اتحاد شوروی به طور یک‌جانبه زرادخانه هسته‌ای‌ خود را کاهش خواهد داد و مهم‌تر ‌این‌که نیروهای نظامی‌اش پس از ده سال از افغانستان خارج می‌شوند. او در روابط خود با اروپای شرقی هم بسیار موفق بود. در ۱۹۸۹ در هنگام تظاهرات «تیان آن من» و پیش از اعلام حکومت نظامی در پکن، گورباچف بازدیدی رسمی از چین به عمل آورد. وقتی از او در مورد دیوار بزرگ چین پرسیدند، او گفت: «اثر بسیار زیبایی است. ولی به اندازه کافی بین مردم دیوار هست.» روزنامه‌نگاری از او پرسید: «دوست دارید دیوار برلین پایین کشیده شود؟» گورباچف پاسخ داد:«چرا که نه؟» روز نهم نوامبر ۱۹۸۹ دیوار برلین که نماد جدایی شرق و غرب اروپا بود، فروریخت و گورباچف در روز ۱۶ ژوئن سال ۱۹۹۰ با «هلموت کهل« صدراعظم اسبق آلمان بر سر وحدت دو آلمان به توافق رسید. همان سال به خاطر خدمات صلح‌دوستانه گورباچف، به او جایزه نوبل صلح اعطا شد. هرچند گورباچف از کودتای سال ۱۹۹۱ جان سالم به در برد، اما در جنگ قدرت با بوریس یلتسین مجبور به کناره‌گیری شد و همزمان جمهوری‌های اتحاد شوروی نیز یک به یک اعلام استقلال کردند. در ۱۹۹۶ گورباچف کاندیدای ریاست جمهوری روسیه شد، اما به علت عدم محبوبیتش به خاطر فروپاشیدن اتحاد شوروی حدود یک درصد از آرا را کسب کرد. در ۲۵ نوامبر ۲۰۰۱ حزب سوسیال دموکرات روسیه را بنیان گذشت. در می‌۲۰۰۴ پس از اختلاف با رئیس حزب در مورد موضع حزب در انتخابات دسامبر ۲۰۰۳ از سمت رهبری آن استعفا داد. در سال ۲۰۰۵ به خاطر نقشش در اتحاد مجدد آلمان‌ها جایزه «پوینت آلفا» ‌را دریافت کرد. در بیستمین سال فروپاشی دیوار برلین از جانب دولت آلمان دعوت شد تا دومینوهای ساخته شده را حرکت دهد و آن‌ها را بیندازد. در فهرست «مایکل ‌هارت» از تأثیرگذارترین چهره‌های تاریخ، گورباچف مکان نود و پنجم را کسب کرد.