همدلی از تفاوت نگاه دو بخش از جامعه به دوچرخهسواری زنان گزارش میدهد
چوب لای چرخ زنان رکابزن
همدلی| در سرزمینی که انواع بلاها از درد و بیماری گرفته تا فقر و گرانی و صدها رنج و درد دیگر زندگی مردم را مچاله کرده است، عدهای هنوز چشم به چرخ دوچرخه زنان دوختهاند و دوچرخهسواری زنان را موضوعیت و مسئله میدانند. بیش از چهار دهه است که زنان ایرانی زیر ذرهبین بخشی از محافظهکاران جامعه قرار گرفته و معمولا از صفر تا صد آنان مورد رصد و نسخهنویسی این طیف قرار میگیرد. دوچرخهسواری زنان در معابر عمومی یکی از همان مواردی است که طیف محافظهکار جامعه بدون هیچ قانونی زنان را از آن منع میکنند و حتی در مواردی از دستگاههای انتظامی درخواست برخورد با زنان رکابزن را دارند. درحالی عدهای بهدنبال گذاشتن چوب لای چرخ دوچرخه زنان رکابزن هستند که دوچرخهسواری زنان در ایران منع قانونی ندارد و قانونگذار در هیچ یک از مواد قانونی بهصورت صریح و روشن دوچرخهسواری زنان را جرمانگاری نکرده است. بدیهی است در هر موضوعی ملاک ممنوعیت قانون است، نه برداشت غلط و تفسیر به رای از قانون!
دست درازی به قانون برای محدودیت زنان
در ادامه سلسله مخالفتهایی که با دوچرخهسواری زنان از سوی بخشی از طیف محافظهکار جامعه صورت میگیرد، دیروز دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر استان اصفهان با استناد به ماده قانونی که ربطی به دوچرخهسواری زنان ندارد، دوچرخهسواری زنان را ممنوع و خلاف قانون اعلام کرد. احمد عبداللهی نژاد، میگوید: بر اساس ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی، انجام فعل خلاف شرع در معابر و انظار عمومی جرم است. در شورای فرهنگی استان نیز مصوب شده است که دوچرخهسواری بانوان در انظار عمومی ممنوع است.
درحالیکه دبیر ستاد امر به معروف استان اصفهان با چنگ زدن به ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی به دنبال خلاف شرع جلوه دادن دوچرخهسواری زنان است تا این گونه به آن برچسب جرم بزند و زنان دوچرخهسوار را مجرم معرفی کند تا زمینه برخورد قانونی با آنان فراهم شود که دوچرخهسواری زنان با توجه به مستندات دینی منکر و خلاف شرع نیست، چراکه در صدر اسلام و در زمان پیامبر اسلام(ص) و امامان(ع) دوچرخه یا وسیله شبیه آن وجود نداشته است که از لحاظ شرعی حکمی برای آن صادر کنند. در آن زمان وسیله حمل و نقل شتر و اسب بوده است که نحوه سوار شدن بر آنان فرقی با طرز سوار شدن بر دوچرخه ندارد.
برخی از مخالفان دوچرخهسواری زنان در خصوص علت مخالفت خود با این موضوع، میگویند با نحوه نشستن زنان بر دوچرخه مشکل دارند، بهزعم آنان دوچرخهسواری زنان باعث جلب توجه مردان میشود و جامعه را به فساد میکشاند و امنیت اخلاقی و عفت عمومی جامعه را تهدید میکند. این درحالیست که نحوه نشستن بر زین دوچرخه همانند سوارکاری و نشستن بر اسب است. ورزشی که بر اساس متون دینی پیامبر اسلام(ص) بارها به آن توصیه کرده است. این حدیث از پیامبر که «به فرزندان خود اسبسواری، شنا و تیراندازی بیاموزید» حدیثی متواتر است که در کتابهای درسی مقاطع مختلف نیز تدریس میشد. در این حدیث پیامبر فرقی بین فرزندان دختر و پسر قائل نشده است و یادگیری آن را به هر دو جنس توصیه کرده است.
راه سخت دوچرخهسواران زن در ایران
این اولین بار نیست که طیف سنتی جامعه با نگاهی تبعیضآمیز و جنسیتی بر طبل مخالفت با دوچرخهسواری زنان میکوبند، پیش از این نیز مخالفت با دوچرخهسواری زنان در تریبونهای رسمی و از سوی این طیف بارها و بارها مطرح شده است و حتی برخی از امامان جمعه مانند امام جمعه مشهد مواضع به شدت سختگیرانهای در این زمینه داشتهاند، اما سخنان دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر اصفهان از آن حیث مهم تلقی میشود که میتوان آن را اعمال سلیقه و همچنین دست درازی به قانون و تفسیر بهرای از قانون تلقی کرد. البته سالهاست رویهها و عرفهایی که منع قانونی و شرعی ندارد، با بهانه مسائل فرهنگی و اجتماعی بر زنان تحمیل میشود و برای آنان محدودیت ایجاد میکند، اما اکنون گویا برخی با دستدرازی به قانون به دنبال قانونی جلوه دادن محدودیتهای غیرقانونی به زنان هستند. در صورتی که دوچرخهسواری زنان یک حق است و این حق را میتوان از قانون اساسی استنتاج کرد.
درحالی عدهای با اعمال و گفتار فراقانونی بهدنبال اعمال محدودیت بر زنان رکابزن هستند که فعالیت در این رشته مورد علاقه بخش زیادی از زنان جامعه است، تیم ورزشی دوچرخهسواری بانوان نیز فعال است و در مسابقات داخلی و بینالمللی اجازه حضور و شرکت دارند و همچنین فعالیت در این رشته فواید بیشماری برای سلامتی زنان، کاهش آلودگی و ترافیک شهری و ... دارد. بدیهی است دوچرخهسواری زنان که سالهاست مورد نقد و انتقاد قرار گرفته، همچنان راه پرطمطراق و سختی در پیش خواهد داشت تا روزی که لایههای سنتی و محافظه کار جامعه به این باور برسد که دوچرخهسواری زنان نه با قانون و نه با شرع منافاتی ندارد و فعالیت زنان در این رشته چوب لای چرخ هیچ نهادی نخواهد گذاشت. زنان کشور امیدوارند با درنظر گرفتن مُر قانون و پرهیز از اعمال و گفتار فراقانونی و تحمیل بار روانی منفی بر جامعه و با توجه به اثرات مثبت روانی و جسمانی ورزشهایی مانند دوچرخهسواری زمینه بهرهمندی یکسان زنان و مردان از این تفریح سالم و سودمند فراهم شده و با آموزش و ارتقای فرهنگ استفاده از دوچرخه به جای اتومبیل علاوه بر محیط زیستی پاک، جامعهای شاد و مردان و زنان سالمتر را شاهد باشند.