ریاض زیر تیغ «بایدن»

همدلی|  محسن رفیق: رویکرد آمریکای جدید به رهبری «جو بایدن» نسبت به عربستان سعودی، زاویه معناداری با سیاست‌های پیشین ایالات متحده در برابر این کشور پیدا کرده است.
 در حالی که سیاست خارجی دونالد ترامپ در برابر عربستان، با افزایش فروش حجم انبوهی از سلاح‌های پیشرفته نظامی به این کشور آغاز شد و در ادامه نیز حمایت‌های گسترده آمریکا را نصیب این کشور خاورمیانه‌‌ای کرد، اما به نظر می‌رسد جو بایدن در همین ابتدای راه، در پی تغییر این مسیر و ایجاد تغییرات گسترده‌‌ای در چگونگی ارتباطات ایالات متحده با عربستان است.
 نشانه‌های اولیه این تغییر، خود را در پایان همراهی آمریکا با عربستان در جنگ یمن و تعلیق برخی قراردادهای مهم فروش تسلیحات نظامی به عربستان نشان داده است.
در همین زمینه جان کربی سخنگوی پنتاگون به تازگی و با صراحت اعلام کرده است که آمریکا در حمایت خود از عربستان بازنگری خواهد کرد. 
این سخنگوی وزارت دفاع آمریکا همچنین در سخنانی مدعی پایان حمایت اطلاعاتی واشنگتن از عربستان در جنگ یمن شد. به گزارش خبرگزاری آناتولی، جان کربی در سخنانی درباره جزئیات تصمیم دولت جو بایدن، رئیس جمهوری این کشور درباره توقف حمایت از عربستان و امارات در جنگ علیه یمن اظهار کرد: «طبق دستور رئیس جمهور، وزارت دفاع آمریکا تمامی حمایت‌های غیر نظامی از جمله اطلاعاتی، برخی مشاوره‌ها و پشتیبانی تاکتیکی از عربستان در جنگ یمن را متوقف کرده است.»
او اضافه کرد که البته عربستان همچنان شریک آمریکا است و این دستورات بایدن تنها مربوط به جنگ یمن است. کربی همچنین روز جمعه در سخنانی تأکید کرده بود که ما همچنان برای کمک به عربستان و دیگر شرکایمان در منطقه خلیج فارس و در جهت دفاع از مرزهایشان پایبندیم. این سخنگوی پنتاگون همچنین تصریح کرد که تصمیم توقف حمایت از عربستان در جنگ یمن، بر تلاش‌ها در جهت مقابله با القاعده و داعش در یمن و شبه جزیره عربستان تأثیر نخواهد گذاشت.
این در حالی است که پیش از این جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا در سخنرانی خود در وزارت امور خارجه این کشور اعلام کرده بود که آمریکا به حمایت از عملیات نظامی ائتلاف عربی در یمن پایان می‌دهد. بایدن در این خصوص گفت: «واشنگتن قصد دارد به تلاش‌های خود جهت حل و فصل مسالمت‌آمیز  درگیری در این کشور عربی شدت بخشد.»
این تغییر رویکرد آمریکا در برابر عربستان البته تنها به خروج این کشور از همکاری اطلاعاتی و نظامی با عربستان در جنگ یمن محدود نشد و آمریکا در ادامه این روند، دو معامله فروش مهمات نظامی به عربستان به ارزش ۷۶۸میلیون دلار را نیز به حالت تعلیق درآورد.
 بر همین اساس و به گزارش وب‌سایت خبری آمریکایی دیفنس نیوز، دولت جو بایدن در راستای سیاست توقف خشونت در یمن، فروش دو سری مهمات جنگی به ریاض را برای مدت نامعلوم به مبلغ ۷۶۸ میلیون دلار به حالت تعلیق درآورده است.
طبق این گزارش، این تعلیق مربوط به دو معامله است. معامله نخست که در دسامبر ۲۰۲۰ توسط وزارت خارجه آمریکا تأیید شده و شامل فروش ۳۰۰۰ بمب هدایت شونده کوچک از طریق شرکت بوئینگ با ارزش کل ۲۹۰میلیون دلار است.
 معامله دوم نیز شامل فروش هفت هزار بمب هوایی دقیق است که  ساخت شرکت ریتون بوده و دارای ارزشی معادل ۴۷۸ میلیون دلار است.
 این رسانه همچنین بعید ندانست که در آینده نیز معاملات تسلیحاتی دیگر آمریکا با عربستان به حالت تعلیق درآمده و یا به طور کلی لغو شود.
این تصمیم دولت جدید آمریکا البته پیشتر با پیگیری‌های بسیاری از سوی دموکرات‌ها دنبال شده بود. روزنامه القدس العربی چندی پیش گزارش داده بود که دموکرات‌های مجلس نمایندگان آمریکا اقداماتی را در جهت مخالفت با فروش بمب‌های هدایت شونده به عربستان که اجازه آن توسط دولت دونالد ترامپ صادر شده بود را آغاز کرده‌اند. 
طبق این گزارش، گریگوری میکس عضو کمیته امور خارجی مجلس نمایندگان آمریکا در این باره گفته بود:«سازمان ملل اعلام کرده است که یمن با بزرگ‌ترین بحران انسانی در جهان مواجه است. این بحران به دلیل سلاح‌هایی که آمریکا بی‌پروایانه به عربستان می‌فروشد، پیچیده‌تر شده است.»
ساره وولدرون، عضو کمپین مبارزه علیه تجارت سلاح در این زمینه در مصاحبه با ایندیپندنت گفت:«اگر چه دولت آمریکا بزرگ‌ترین تاجر سلاح در جهان است، اما به هر حال این تصمیم جدید اقدامی مهم در راستای پایان دادن به این جنگ هولناک خواهد بود. نیروهایی که تحت هدایت عربستان هستند، جان هزاران غیرنظامی را گرفته و مدارس، بیمارستان‌ها و منازل را بمباران کردند.
 باید این حمایت متوقف شود و همچنین قراردادهای تسلیحاتی که باعث ضرر بسیاری شده‌اند لغو شوند.» همچنین فیلیپ ناصیف، یکی از اعضای سازمان عفو بین‌الملل نیز در این باره تاکید کرد که باید هر گونه معاملات سلاح با عربستان و امارات متوقف شود تا از ارتکاب جنایت‌های بیشتر در یمن جلوگیری شود.
این در حالی است که کنار کشیدن آمریکا از همکاری با عربستان در جنگ با یمن، فشارها بر دولت جانسون در انگلیس را نیز برای در پیش گرفتن تصمیمی مشابه،‌ بیشتر کرده است.
 در همین زمینه روزنامه ایندیپندنت ضمن انتقاد از عملکرد دولت انگلیس در حمایت از عربستان، گزارش داده است که انگلیس به همراه دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا حامی قوی عربستانی بوده است که از شش سال قبل اقدام به حملات هوایی به یمن می‌کند. 
در بخشی از این گزارش آمده است: «انگلیس حمایت فنی را برای حملات به یمن ارائه داد و نیروهایی را برای حفاظت از تاسیسات نفتی عربستان مستقر کرد و حتی بعد از این که دادگاهی در انگلیس دستور به توقف فروش سلاح به عربستان را بنا به دلایل انسانی صادر کرد، دولت انگلیس فروش سلاح به این کشور را از سر گرفت.»
در همین زمینه لیزا ناندی، وزیر دولت در سایه انگلیس در بیانیه‌ای خواهان توقف حمایت انگلیس از عملیات عربستان در یمن شد و اشاره کرد که این اقدام باعث می‌شود که انگیس در عرصه بین‌الملل در انزوا بماند.
 ناندی تاکید کرد که تصمیم جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا برای توقف حمایت آمریکا از عملیات‌ها در یمن نشانگر تحول در افکار عمومی جهانی است و باعث می‌شود که انگلیس از گام‌های هم‌پیمانان خود عقب بماند.
 او خاطرنشان کرد که وزیران کابینه باید دست به تحرکی بزنند که انتظار برای آن طولانی شده است و قراردادهای تسلیحاتی با عربستان را متوقف کنند و به نقش انگلیس در این نزاع که منجر به بزرگ‌ترین فاجعه انسانی در جهان شده است، پایان دهند.
موازی با این تصمیم آمریکا، برنامه این کشور برای خروج گروه انصارالله یمن از لیست سازمان‌های تروریستی، می‌تواند چالش دیگری برای کشور عربستان از سوی ایالات متحده به شمار آید.
 در همین زمینه روز گذشته خبرگزاری رویترز به نقل از یک مقام وزارت خارجه آمریکا گزارش داد که آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه تصمیم لغو طبقه بندی انصارالله یمن به عنوان یک سازمان تروریستی را به کنگره ابلاغ کرده است. 
به گزارش رویترز، این مقام آمریکایی گفت:«این اقدام کاملا مرتبط با پیامدهای بشردوستانه‌‌ای است که در برابر اقدامات دولت سابق انجام می‌شود، زیرا سازمان ملل و سازمان‌های بشردوستانه به صراحت اعلام کرده‌اند که این طبقه‌بندی، بدترین بحران انسانی در جهان را به دنبال خواهد داشت.»
با این وجود شاخص‌های تغییر رویکرد جدید آمریکا در قبال عربستان تنها محدود به این اظهار نظر پنتاگون در خصوص قطع همکاری با عربستان در جنگ یمن نیست. به تازگی کاخ سفید اعلام کرده است که گزارش اطلاعاتی مربوط به ترور جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار منتقد سعودی را در اختیار کنگره قرار می‌دهد.
 به گزارش روسیا الیوم، جین ساکی، سخنگوی کاخ سفید با وحشتناک توصیف کردن جنایت ترور جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار عربستانی تأکید کرد که جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا گزارش اطلاعاتی مربوط به این جنایت را در اختیار کنگره خواهد گذاشت. او البته زمان این کار و جزئیات بیشتر در این باره را اعلام نکرد و تنها گفت این گزارش با شفافیت کامل منتشر خواهد شد.
پیش از این، جو بایدن نیز در زمان تبلیغات انتخاباتی‌اش نسبت به این مسئله متعهد شده بود. 
همچنین اوریل هینس، نامزد بایدن برای مدیر اطلاعات ملی آمریکا وعده داده بود که گزارش اطلاعاتی درباره این جنایت را از حالت محرمانه خارج و به کنگره تقدیم کند.
 این در حالی است که دولت ترامپ این گزارش را محرمانه نگاه داشته بود. جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار عربستانی منتقد نظام حاکم در ۲۰۱۹ در کنسولگری عربستان در استانبول به طرز وحشیانه‌‌ای به قتل رسید. 
در ادامه این رویکرد جدید آمریکا، جین ساکی، سخنگوی کاخ سفید در کنفرانس اخیر مطبوعاتی خود در کاخ سفید از عربستان خواست تا زندانیان سیاسی را فورا آزاد و برای بهبود وضعیت حقوق بشر در این کشور تلاش کند. او ادامه داد که این درخواست شامل فعالان حقوق زن و زنان زندانی هم می‌شود.